Η ιστορική εκεχειρία και η πορεία του Ερντογάν προς την προεδρία

Η ανακοίνωση της κατάπαυσης του πυρός έγινε στις 21 Μαρτίου, την πρώτη ημέρα του νέου κουρδικού έτους, δίνοντας συμβολική διάσταση στη μακρά και δύσκολη διαδικασία που ξεκινά και είναι η εξεύρεση πολιτικής λύσης στο κουρδικό ζήτημα.

Στα σχεδόν 30 χρόνια που διήρκεσαν οι ένοπλες συγκρούσεις, έχουν υπάρξει ήδη τέσσερις ανακωχές, αρκετές διαπραγματευτικές προσπάθειες και ένα «κουρδικό άνοιγμα» του πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν την άνοιξη του 2009. Αυτή τη φορά, όμως, οι ειρηνευτικές προοπτικές φαίνεται να είναι ρεαλιστικές: «Υπάρχει μια συμβολική ρήξη, που φαίνεται από το γεγονός ότι ο ηγέτης του ΡΚΚ τίθεται στο κέντρο των διαπραγματεύσεων», επισημαίνει στην εφημερίδα «Liberation» ο καθηγητής Αχμέτ Ινσέλ, ιδρυτής του περιοδικού «Birikim».

Ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν, ο άλλοτε υπ' αριθμόν ένα δημόσιος εχθρός της Τουρκίας, αναδεικνύεται σήμερα σε πολύτιμο συνομιλητή της τουρκικής κυβέρνησης. Σε συνδυασμό με τον Ερντογάν χαρακτηρίζονται ως οι δύο μοναδικοί πολιτικοί στην Τουρκία, που διαθέτουν αυτή τη στιγμή όραμα, από Τούρκους αναλυτές.

«Από την ώρα των όπλων» το κουρδικό περνά στην «ώρα της πολιτικής», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Οτσαλάν στο μήνυμά του. Το ειρηνευτικό στοίχημα τίθεται πλέον σε νέα βάση, καθώς με την πάροδο των ετών έγινε σαφές ότι η νίκη των Κούρδων είναι εξίσου αδύνατη με τη συντριβή του αντάρτικου από την Άγκυρα.

Ο Ερντογάν, από την πλευρά του, βλέπει καθαρά τα νέα περιφερειακά δεδομένα. Στο βόρειο Ιράκ, η ημιαυτόνομη κουρδική κυβέρνηση του Μασούντ Μπαρζανί καλλιεργεί όλο και πιο ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς με την Τουρκία, από την οποία σκοπεύει άλλωστε να διοχετεύσει το πετρέλαιο της περιοχής προς τις άλλες αγορές. Ταυτόχρονα, στη Συρία οι Κούρδοι διεκδικούν και εκεί την αυτονομία τους στις περιοχές όπου αποτελούν την πλειοψηφία. Αυτό σημαίνει για την Τουρκία εκατοντάδες χιλιόμετρα κατά μήκος των συνόρων της, όπου ζει η πλειοψηφία των 15 εκατομμυρίων Κούρδων της χώρας.

Ο Τούρκος πρωθυπουργός αποσκοπεί στο να μετατρέψει το κουρδικό από πρόβλημα σε περιφερειακό πλεονέκτημα. «Ολόκληρος ο κουρδικός κόσμος θα στραφεί προς μια Τουρκία που θα διαπραγματεύεται από ισχυρότερες θέσεις την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση», σημειώνει ο Ινσέλ. Ταυτόχρονα, ο Ερντογάν θέλει να χρησιμοποιήσει αυτή την ειρηνευτική υπόσχεση για να αποσπάσει σε ένα μελλοντικό δημοψήφισμα μια σημαντική ενίσχυση των εξουσιών του θεσμού του προέδρου. Το 2015, ο πρόεδρος της Τουρκίας θα εκλεγεί για πρώτη φορά με καθολική ψηφοφορία. Και ο Τούρκος πρωθυπουργός υπολογίζει στη στήριξη των Κούρδων. Ήδη, το φιλοκουρδικό κόμμα BDP και ο ίδιος ο Οτσαλάν τάχθηκαν ανοιχτά τον τελευταίο καιρό υπέρ μιας προεδρικής δημοκρατίας.

«Είμαι έτοιμος να πιω το δηλητήριο για να φτάσουμε στην ειρήνη», έλεγε πριν από λίγες ημέρες ο Ερντογάν, ωστόσο, αρκετοί είναι οι φίλοι και οι εχθροί του που πιστεύουν ότι πρόθυμα θα το «πιει», καθώς οι ανησυχίες αυξάνονται για την ενίσχυση των εξουσιών του «νέου σουλτάνου».