Μπορείς να επικεντρωθείς στο κέντρο; Είσαι πιο έξυπνος!

Το τεστ μετρά την υποσυνείδητη ικανότητα του εγκεφάλου να απομονώνει αυτόματα τις κινήσεις στο βάθος και στην περιφέρεια του οπτικού πεδίου και να επικεντρώνει την προσοχή του στο κέντρο και σε ό,τι βρίσκεται σε πρώτο πλάνο. Όσοι είναι πιο καλοί σε αυτό το επιλεκτικό «φιλτράρισμα», έχουν επίσης καλύτερες επιδόσεις στα τεστ νοημοσύνης.

Είναι η πρώτη φορά που ένα καθαρά αισθητηριακό (οπτικό) τεστ αποδεικνύεται ότι σχετίζεται τόσο στενά με τα τεστ νοημοσύνης. Θα μπορούσε να παρέχει, έτσι, μια μη λεκτική και πολιτισμικά απροκατάληπτη μέθοδο για να ελέγχεται η νοημοσύνη των ανθρώπων.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή νευροεπιστήμης Ντούτζε Τάντιν του πανεπιστημίου του Ρότσεστερ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο διεθνούς κύρους περιοδικό βιολογίας "Current Biology", ζήτησαν από εθελοντές να παρακολουθήσουν σύντομης διάρκειας βίντεο κλιπ με μαύρες και άσπρες μπάρες διαφόρων μεγεθών, που κινούνταν σε μια οθόνη και οι οποίες, άλλοτε συγκεντρώνονταν στο κέντρο, άλλοτε απλώνονταν σε όλο το εύρος της οθόνης. Επίσης, οι εθελοντές υποβλήθηκαν σε παραδοσιακά τεστ νοημοσύνης.

Το πείραμα έδειξε ότι όσοι εθελοντές ήσαν πιο ικανοί στο να επικεντρώνονται στις μπάρες στο κέντρο, χωρίς να διασπώνται από τις άλλες κινήσεις στο υπόβαθρο, ήσαν επίσης αυτοί με το υψηλότερο «σκορ» (IQ) στο νοητικό τεστ. Οι πιο έξυπνοι μπορούσαν πιο γρήγορα να «πιάσουν» την κίνηση των ράβδων στο κέντρο της οθόνης, απομονώνοντας τις περισπάσεις στο οπτικό υπόβαθρο. Η διαπίστωση αυτή επιβεβαιώνει το εύρημα προηγούμενης μελέτης ότι οι εξυπνότεροι άνθρωποι έχουν πιο γρήγορα οπτικά αντανακλαστικά (ρεφλέξ).

Οι άνθρωποι με υψηλό δείκτη νοημοσύνης είναι σαφώς καλύτεροι στο να εστιάζουν την προσοχή τους στο κέντρο μιας εικόνας, «καταπιέζοντας» στον εγκέφαλό τους τις άλλες κινήσεις στο βάθος ή στο περιθώριο του οπτικού πεδίου. Όσο, όμως, περισσότερο μεγαλώνει το οπτικό πεδίο και η εικόνα γίνεται μεγαλύτερη, τόσο οι πιο έξυπνοι δυσκολεύονται να συλλάβουν όλες τις κινήσεις (γι' αυτό οι πιο έξυπνοι εθελοντές τα κατάφεραν πολύ χειρότερα, όταν έπρεπε να παρακολουθήσουν τις κινήσεις των ράβδων που απλώνονταν τόσο στο επίκεντρο όσο και στην υπόλοιπη οθόνη).

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η σχέση ανάμεσα στη νοημοσύνη και την οπτική αντίληψη δείχνει ότι, καθώς ο εγκέφαλος βομβαρδίζεται καθημερινά από ένα τεράστιο όγκο αισθητηριακών πληροφοριών, η αποτελεσματικότητά του (άρα και η εξυπνάδα), μεταξύ άλλων, έχει να κάνει με το πόσο καλά αποκλείει εκείνες τις οπτικές πληροφορίες που θεωρεί άχρηστες, συνεπώς κρατά για επεξεργασία λιγότερο όγκο δεδοιμένων.

Όπως είπε ο Ντούτζε Τάντιν, «η ταχεία επεξεργασία (των πληροφοριών και ερεθισμάτων) πράγματι μετράει, όμως είναι μόνο η μισή ιστορία. Έχει σημασία αν κανείς απομονώνει τα λιγότερο σημαντικά πράγματα και εστιάζεται σε αυτό που είναι σημαντικό». Σε κάθε περίπτωση πάντως, η νέα έρευνα δεν πρόκειται να καταργήσει τα παραδοσιακά τεστ νοημοσύνης.