Επόμενος Σταθμός:
Ευαγγελισμός Τεμπών Λάρισας

Το ημερολόγιο έγραφε 28 Φεβρουαρίου 2023. Η ώρα ήταν 23:22. Ένα επιβατικό τρένο, το IC62, γεμάτο με πάνω από 350 ανθρώπους, ταξίδευε από την Αθήνα προς τη Θεσσαλονίκη. Στην αντίθετη τροχιά, μια εμπορική αμαξοστοιχία κινείται προς το ίδιο σημείο.

Κανείς από τους επιβάτες δεν γνώριζε ότι σε λίγα δευτερόλεπτα, το ταξίδι τους θα μετατρεπόταν στην πιο φρικτή νύχτα της ζωής τους.

Στον Ευαγγελισμό Τεμπών, οι δύο αμαξοστοιχίες συγκρούονται μετωπικά. Τα πρώτα βαγόνια εξαϋλώνονται από τη σφοδρότητα της σύγκρουσης. Η φωτιά ξεσπά και αγγίζει θερμοκρασίες 1.300 βαθμών Κελσίου. Σκηνές χάους, κραυγές για βοήθεια, ένα τοπίο φτιαγμένο από θρυμματισμένο μέταλλο και στάχτη.

57 άνθρωποι δεν θα φτάσουν ποτέ στον προορισμό τους.

Οι περισσότεροι ήταν νέοι. 19, 20, 21 ετών.
Ο Κυπριανός, η Κέλλυ, ο Νικήτας, η Χρυσή, ο Παναγιώτης.
Ονόματα που δεν θα ξεχαστούν.

Δύο χρόνια μετά, οι επιζώντες μιλούν.

Πώς είναι να επιστρέφεις από την κόλαση;
Τι σημαίνει να ζεις με την ανάμνηση εκείνης της νύχτας;
Πώς συνεχίζεται η ζωή όταν όλα γύρω σου καταρρέουν;

Τα συναισθήματά τους πολλά και έντονα,
ίσως κάποιες φορές και αντικρουόμενα:

Άρνηση, Θυμός,
Διαπραγμάτευση,
Θλίψη και Αποδοχή.

Όταν το μυαλό αρνείται την αλήθεια

Στην αρχή, το μυαλό αρνείται να δεχτεί την πραγματικότητα. Η σύγκρουση συμβαίνει σε μια στιγμή, αλλά η συνειδητοποίηση έρχεται αργά, σταδιακά, δύσκολα. Τα πάντα είναι αποσπασματικά: Ο θόρυβος, το σκοτάδι, η φωτιά, οι φωνές. Το σώμα κινείται μηχανικά, προσπαθώντας να επιβιώσει. Όμως, το μυαλό δεν μπορεί να τοποθετήσει τα γεγονότα σε μια λογική σειρά.

Πολλοί από τους επιζώντες της σιδηροδρομικής τραγωδίας στα Τέμπη βρέθηκαν μπροστά σε μια πραγματικότητα τόσο αδιανόητη, που το μυαλό τους αρνήθηκε να την αποδεχτεί, ίσως και ακόμη να αρνείται. Η ιδέα ότι πραγματικά είχε συμβεί κάτι τόσο φρικτό δεν χωρούσε στο μυαλό τους.

«Αρνούμαι να πιστέψω ότι χάθηκαν άνθρωποι,
ότι πέθαναν άνθρωποι, 57 ψυχές εκείνη τη μέρα».

Βασιλική Οικονομάκη

Η οργή των επιζώντων

Ο θυμός είναι αναπόφευκτος. Δεν είναι απλώς μια «έκρηξη», αλλά ένα συναίσθημα που επιστρέφει συνεχώς, φουντώνει και ξεσπάει με αμείλικτη δύναμη. «Γιατί έγινε αυτό;», «Γιατί δεν το απέτρεψε κανείς;», «Ποιος φταίει;». Οι σκέψεις περιστρέφονται γύρω από την αδικία της απώλειας, της εγκατάλειψης, της ανευθυνότητας.

Οι επιζώντες της τραγωδίας δεν θυμώνουν μόνο για όσα βίωσαν εκείνη τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου 2023 και για τους 57 ανθρώπους που δεν πρόλαβαν να φωνάξουν βοήθεια, αλλά και για όσα ακολούθησαν. Για ερωτήματα που δεν έχουν βρει απαντήσεις και για τις ευθύνες που ακόμη δεν έχουν αποδοθεί, για το γεγονός ότι μια σύγχρονη κοινωνία εν έτει 2023, επέτρεψε να συμβεί κάτι τόσο τραγικό.

«Ακόμα δεν μπορώ να το πιστέψω ότι εν έτει 2023,
ήρθαν δύο τρένα στην ίδια γραμμή
από αντίθετη κατεύθυνση και συγκρούστηκαν.
Είναι αδιανόητο».

Γιώργος Ευθυμιάδης

Ο θυμός των επιζώντων ξεπερνά την εμπειρία της σύγκρουσης και εντείνεται όταν συνειδητοποιούν πως η σφοδρή μετωπική σύγκρουση, η ανάφλεξη και ο εκτροχιασμός της επιβατικής αμαξοστοιχίας της εταιρείας Hellenic Train με μια εμπορική αμαξοστοιχία, και κατά συνέπεια, ο θάνατος 57 ανθρώπων και ο τραυματισμός τουλάχιστον 85 συνεπιβατών τους, θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί.

«Κάπου στον σταθμό ξεκινάει ο πραγματικός θυμός.
Δεν ήθελα να δω κανέναν και τίποτε άλλο.
Ήθελα να πάω στο σπίτι μου
και να συνεχίσω να ουρλιάζω».

Ευάγγελος Στεφανίδης

Η διαπραγμάτευση με την τραγωδία

Ένα ατελείωτο «αν» κυριαρχεί στο μυαλό κάθε επιζώντα, από τον Στέλιο Στρατέλο και τη Βασιλική Οικονομάκη που βρίσκονταν στο βαγόνι του κυλικείου, την Εύη Τσάπαρη, τον Νίκο Λαουτίδη, τον Θεόδωρο Κατσιούλη και τον Λάζο Παπαζήση που τα εισιτήριά τους ήταν στο τρίτο βαγόνι, μέχρι τη Σταυρούλα Καψάλη και τον Γιώργο Ευθυμιάδη που ήταν επιβάτες του έκτου βαγονιού αλλά και τον Ευάγγελο Στεφανίδη που καθόταν στο έβδομο βαγόνι.

«Οκτώ μήνες έκανα να κοιμηθώ.
Έπρεπε να πάρω φαρμακευτική αγωγή,
να κοιμάμαι το βράδυ. Οκτώ μήνες.
Οκτώ μήνες έκανα να βλέπω
τα πρόσωπα των ανθρώπων.
Δεν μπορούσα να δω τα πρόσωπα των ανθρώπων,
έβλεπα μόνο τη σκιά»

Θεόδωρος Κατσιούλης

«Αν δεν είχα αλλάξει θέση;», «Αν δεν είχα πάρει αυτό το τρένο;», «Αν δεν κατάφερνα να βγω έξω;», «Αν κάποιος μου ζητούσε βοήθεια και δεν τον άκουσα;», «Αν κάτι—οτιδήποτε—είχε συμβεί διαφορετικά;».

Η διαπραγμάτευση είναι η ψευδαίσθηση του ελέγχου, μια απελπισμένη προσπάθεια να ξαναγραφεί η ιστορία, η ιστορία του πιο θανατηφόρου σιδηροδρομικού δυστυχήματος που έχει συμβεί ποτέ στην Ελλάδα, στον οικισμό Ευαγγελισμός Τεμπών Λάρισας.

«Δεν μπορεί να το συλλάβει το μυαλό σου,
ότι μπορεί να ήμουν σε ένα σημείο που πέθανε κόσμος,
κάηκε, εξαϋλώθηκε, ή μπορεί να ήμουν στο σημείο εγώ
και την ώρα που εγώ έφευγα και έσωζα τον εαυτό μου,
άλλοι καιγόντουσαν, άλλοι ήταν τραυματισμένοι
και πέθαναν από τα τραύματά τους».

Σταυρούλα Καψάλη

Μία εσωτερική διαπραγμάτευση που δεν κρύβει χαμένους και κερδισμένους, αλλά θύματα μιας τραγωδίας, που βύθισε την Ελλάδα στο πένθος. Το πιο σκληρό ερώτημα: «Γιατί αυτός και όχι εγώ;». Η ενοχή των επιζώντων βαραίνει την καθημερινότητά τους σαν αόρατο φορτίο, ψάχνοντας να βρουν λογική εξήγηση για ένα δυστύχημα που σκόρπισε τον θάνατο.

«Με κατέβασαν κάτω, με πήγαν με καρότσι
μέσα στα επείγοντα, και όταν βγήκα
με το φορείο στον διάδρομο, έβλεπα όλο…
σακούλες με φερμουάρ… φορεία».

Λάζαρος Παπαζήσης

Η «σκιά» της απώλειας

Κάποια στιγμή, οι ερωτήσεις σταματούν, ο θυμός παύει και η σιωπή γίνεται εκκωφαντική. Η απώλεια είναι αδιαμφισβήτητη. Οι φωνές που χάθηκαν δεν θα επιστρέψουν. Τα πρόσωπα αυτών των ανθρώπων που γελούσαν, έπαιζαν παιχνίδια και συνομιλούσαν μέσα στην επιβατική αμαξοστοιχία IC62, με προορισμό τη Θεσσαλονίκη… δεν είναι πια εδώ.

«Πλέον, δηλαδή, η ζωή σου κυμαίνεται σε μία…
σε μία ευθεία μέτρια γραμμή. Δεν είσαι ποτέ
πολύ χαρούμενος γιατί σκέφτεσαι ότι υπήρχαν
άνθρωποι που βρεθήκατε εκεί, ενώθηκαν οι ζωές σας
έστω και για λίγα λεπτά και πλέον δεν είναι εδώ
να αισθανθούν αυτά τα συναισθήματα,
οπότε δεν σου αξίζει να είσαι πολύ χαρούμενος.
Αντ’ αυτού, δεν σου αξίζει ούτε να είσαι
πολύ λυπημένος, γιατί εσύ είσαι εδώ και
υπάρχουν άνθρωποι που δεν είναι εδώ αυτή τη στιγμή,
για να αισθανθούν οποιοδήποτε συναίσθημα».

Βασιλική Οικονομάκη

Η θλίψη, όμως, δεν είναι μόνο για εκείνους που έφυγαν, αλλά και για όλους αυτούς που έμειναν πίσω. Για τη ζωή που δεν είναι πια ίδια. Για το «πριν» την 28η Φεβρουαρίου 2023 που δεν υπάρχει πια.

Πώς μαθαίνεις να προχωράς όταν γνωρίζεις πως στη θέση αυτών των 57 ανθρώπων θα μπορούσες να είσαι και εσύ; Όταν ξέρεις ότι είχατε το ίδιο εισιτήριο ζωής και θανάτου; Για άλλους ήταν ζωή, για άλλους θάνατος.

«Τα τραύματα, επουλώνονται.
Και τα σπασίματα και τα χτυπήματα,
αυτά όλα επουλώνονται. Αυτό που δεν επουλώνεται
και δεν θεραπεύεται είναι…
αυτό το ψυχολογικό και όλες αυτές οι εικόνες
τις οποίες είδαμε όλοι εμείς που… ήμασταν εκεί
και δεν επουλώνεται ο πόνος αυτών των ανθρώπων
που έχασαν τα παιδιά τους».

Γιώργος Ευθυμιάδης

 

 

Το βάρος της μνήμης, η δύναμη της φωνής

Η αποδοχή δεν σημαίνει λήθη. Δεν σημαίνει συγχώρεση, ούτε συμφιλίωση. Σημαίνει συνύπαρξη. Η ζωή συνεχίζεται, όχι επειδή το θέλουν όλοι όσοι βρέθηκαν στο ίδιο τρένο,  αλλά επειδή δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Και κάπως έτσι, η απώλεια γίνεται μέρος της ύπαρξης, μέχρι αυτοί οι άνθρωποι να καταφέρουν να σταθούν και πάλι στα πόδια τους. Άλλοι πιο δύσκολα, άλλοι πιο εύκολα, όμως όλοι έχοντας μέσα τους ένα ανεξίτηλο βίωμα.

«Νομίζω τώρα, κοντά στα δύο χρόνια,
έχω αρχίσει να αντιλαμβάνομαι τι έχει γίνει.
Γιατί και πιο πριν το έβλεπα,
απλά μέσα μου δεν το… δεν το δεχόμουν.
Δεν ήθελα να το δεχτώ».

Νίκος Λαουτίδης

 

 

«Η δικαίωση πρέπει να έρθει, καταρχήν,
για τις οικογένειες που έχασαν τα παιδιά τους,
τους συγγενείς τους. Η δικαίωση για μας είναι αυτή,
το να δικαιωθούν οι οικογένειες αυτές,
το να μάθουν πώς φύγανε τα παιδιά τους,
το να μάθουμε τι προκάλεσε αυτό το δυστύχημα.
Αυτό θα πει δικαίωση».

Στέλιος Στρατέλος

Δύο χρόνια μετά την τραγωδία στα Τέμπη, η δικαστική διερεύνηση παραμένει σε εξέλιξη, ενώ η ανάκριση συνεχίζεται, με την έναρξη της δίκης να εκτιμάται για το δεύτερο εξάμηνο του 2025. Παράλληλα, δύο εκθέσεις αναμένεται να ρίξουν φως στα αίτια του δυστυχήματος το προσεχές διάστημα: Η πραγματογνωμοσύνη του καθηγητή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) Δημήτρη Καρώνη και το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, που βασίζεται στις αναλύσεις των Πανεπιστημίων της Πίζας, της Γάνδης και του Σουηδικού Ινστιτούτου.

Σημαντικό στοιχείο για την υπόθεση αποτελούν και τα αρχεία από τις κάμερες ασφαλείας του ΟΣΕ στον εμπορευματικό σταθμό Θεσσαλονίκης, καθώς θα μπορούσαν να δώσουν απαντήσεις σχετικά με την ύπαρξη παράνομου φορτίου στην εμπορική αμαξοστοιχία. Ο εφέτης ανακριτής, ζήτησε τους σκληρούς δίσκους με το οπτικό υλικό από τη φόρτωση της εμπορικής αμαξοστοιχίας στις 12 Μαΐου 2023, δηλαδή δύο μήνες μετά το δυστύχημα.

Πριν από λίγες ημέρες, η εταιρεία security που έχει αναλάβει την παρακολούθηση της κίνησης των αμαξοστοιχιών στο σιδηροδρομικό δίκτυο, εντόπισε και προσκόμισε στις δικαστικές αρχές βίντεο από την κίνηση της εμπορικής αμαξοστοιχίας πριν την σύγκρουση με το επιβατικό τρένο. Η Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών της Ελληνικής Αστυνομίας δεν έχει ακόμη αποφανθεί για τη γνησιότητα του βίντεο που εντόπισαν έπειτα από σχεδόν δύο χρόνια οι υπεύθυνοι της εταιρείας security Interstar.

Οι συγγενείς των θυμάτων εκφράζουν την οργή τους, υποστηρίζοντας ότι υπάρχουν ακόμη σοβαρές αποκαλύψεις που, αν γνωστοποιηθούν, θα προκαλέσουν έντονες αντιδράσεις στην κοινωνία.

Μέσα από δεκάδες συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, η κοινωνία συνεχίζει να πιέζει για την απόδοση ευθυνών και τη διαλεύκανση των αιτιών της τραγωδίας. Οι οικογένειες των θυμάτων και οι επιζώντες διεκδικούν δικαιοσύνη και διαφάνεια, αρνούμενοι να επιτρέψουν η υπόθεση να βυθιστεί στη λήθη.

Δύο χρόνια μετά, οι πληγές παραμένουν ανοιχτές.
Αλλά η φωνή αυτών που έζησαν,
γίνεται η φωνή εκείνων
που δεν μπορούν πια να μιλήσουν.
Διότι η μνήμη, πλέον, δεν είναι βάρος.
Είναι ευθύνη.

ΔΕΝ ΞΕΧΝΑΜΕ
τα θύματα του μοιραίου δυστυχήματος

1. Γιώργος Μπουρνάζης, 15 ετών
2. Αναστασία Παπαγγελή, 19 ετών
3. Θώμη Πλακιά, 20 ετών
4. Χρύσα Πλακιά, 20 ετών
5. Αναστασία Πλακιά, 20 ετών
6. Αναστάσιος Κουτσόπουλος 21 ετών
7. Μάρθη (Μαρία Θωμαή) Ψαροπούλου, 21 ετών
8. Φραντσέσκα Μπέζα, 21 ετών
9. Γιώργος Παπάζογλου, 22 ετών
10. Ελένη Τσίντζα, 22 ετών
11. Ιορδάνης Αδαμάκης, 22 ετών
12. Κλαούντια Λάτα, 22 ετών
13. Αφροδίτη Τσιωμά, 23 ετών
14. Αγάπη Τσακλίδου, 23 ετών
15. Ιφιγένεια Μήτσκα, 23 ετών
16. Άγγελος Τηλκερίδης, 23 ετών
17. Ντένις Ρούτσι, 23 ετών
18. Κυπριανός Παπαϊωάννου, 23 ετών
19. Νικήτας Καραθεόδωρος, 23 ετών
20. Αναστασία Αδαμίδου, 24 ετών
21. Καλλιόπη Πορφυρίδου, 24 ετών
22. Δήμητρα-Ευαγγελία Καπετάνιου, 25 ετών
23. Ελισάβετ Χατζηβασιλείου, 26 ετών
24. Δημήτρης Ασλανίδης, 26 ετών
25. Νίκος Ναλμπάντης, 27 ετών
26. Σωτήρης Καραγεωργίου, 28 ετών
27. Ελπίδα Χούπα, 28 ετών
28. Γιάννης Καρασάββας, 28 ετών
29. Δημήτρης Οικού, 29 ετών
30. Παναγιώτης Χατζηχαραλάμπους, 29 ετών
31. Σοφία-Ελένη Ταχμαζίδου, 32 ετών
32. Δημήτρης Μασσάλης, 32 ετών
33. Βάιος Βλάχος, 34 ετών
34. Αθηνά Κατσάρα 34 ετών
35. Μοχάμεντ Εντρίς, 34 ετών
36. Σπύρος Βούλγαρης, 35 χρονών
37. Ιονέλ Κουλέλα, 35 ετών
38. Λένα Δουρμίκα, 39 ετών
39. Βάγια Μπλέκα, 42 ετών
40. Ιωάννης Βουτσινάς, 48 ετών
41. Ανδρέας Παυλίδης, 49 ετών
42. Μαρία Μουρτζάκη, 51 ετών
43. Βασίλειος-Κυριάκος Κώττας, 52 ετών
44. Βαγγέλης Μπουρνάζης, 54 ετών
45. Βασιλική Χλωρού, 55 ετών
46. Μαρία Εγούτ, 55 ετών
47. Γιάννης Τζοβάρας, 55 ετών
48. Χρυσούλα Κουκαριώτη, 56 ετών
49. Μαρία Μιάρη, 56 ετών
50. Γιώργος Φωτόπουλος, 57 ετών
51. Γιώργος Κουτσούμπας, 59 ετών
52. Παβλίνι Μπόζο, 62 ετών
53. Γιάννης Καριώτης, 63 ετών
54. Γιώργος Κυριακίδης, 67 ετών
55. Ευαγγελία Κουκαριώτη, 63 ετών

*Τα στοιχεία δύο εκ των θυμάτων του δυστυχήματος στα Τέμπη δεν δόθηκαν στη δημοσιότητα