Σύσσωμοι οι κάτοικοι παλεύουν με την πληθυσμιακή συρρίκνωση στο Καρπενήσι
Η μείωση του πληθυσμού στην Ευρυτανία είναι ένα φαινόμενο που προκαλεί βαθιά ανησυχία και θλίψη. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat η Ευρυτανία κατέχει θλιβερή πρωτιά ανάμεσα σε 1.116 περιφερειακές ενότητες – περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι λιγοστοί κάτοικοι που έχουν απομείνει βλέπουν τα χωριά του Καρπενησίου να ερημώνουν μέρα με τη μέρα, νιώθοντας τη μοναξιά και τη θλίψη να τους κυκλώνει.
Η Μονή Προυσού ή Παναγία Προυσιώτισσα βρίσκεται 30 χλμ. από το Καρπενήσι.
Κάθε κλειστό σπίτι και κάθε εγκαταλελειμμένο χωριό αποτελεί μια πληγή στην καρδιά της περιοχής, υπενθυμίζοντας αμείλικτα τη φθορά του χρόνου. Οι παλιές πλατείες και τα σχολεία που κάποτε έσφυζαν από ζωή τώρα στέκουν σιωπηλά, μαρτυρώντας την επιτακτική ανάγκη αναζωογόνησης αυτού του τόπου, πριν χαθεί οριστικά μέσα στη λήθη.
Πτώση πληθυσμού κατά 13% στο Καρπενήσι
Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2021 από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), ο δήμος Καρπενησίου έχει συνολικό πληθυσμό περίπου 11.800 κατοίκους. Ο πληθυσμός αυτός περιλαμβάνει τόσο την πόλη του Καρπενησίου όσο και τις γύρω κοινότητες που ανήκουν στον δήμο.
Σημειώνεται ότι ο πληθυσμός του Καρπενησίου έχει μειωθεί σε σύγκριση με την προηγούμενη απογραφή του 2011 κατά 13%, γεγονός που υπογραμμίζει το δημογραφικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η περιοχή, με πολλούς κατοίκους να μετακινούνται προς αστικά κέντρα ή το εξωτερικό.
Το ζήτημα της μείωσης του πληθυσμού στο Καρπενήσι και σε άλλες ορεινές περιοχές της χώρας αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι τοπικές κοινωνίες. Ο Δήμαρχος Καρπενησίου Χρήστος Κακαβάς μιλώντας στο Newsbomb.gr εξέφρασε την έντονη ανησυχία του για τη συνεχή μείωση του πληθυσμού, η οποία, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, οφείλεται κυρίως στην έλλειψη θέσεων εργασίας.
«Το δημογραφικό πρόβλημα είναι κάτι που μας απασχολεί έντονα. Άλλωστε μας έχουν χαρακτηρίσει ως την "γηραιότερη" περιοχή της Ευρώπης. Είμαστε για πάνω από 25 χρόνια οι "πρωταθλητές" στην Ευρώπη, με τον μέσο όρο ηλικίας να υπερβαίνει τα 85 έτη, αναλογικά με τον πληθυσμό μας. Αυτό αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημα της περιοχής μας», ανέφερε στο Newsbomb.gr αρχικά o Χρήστος Κακαβάς.
Ένας παραδοσιακός, όμορφος οικισμός απέχει 40 χλμ. από το Καρπενήσι και ακούει στο όνομα «Σαρκίνη».
«Η απογραφή του 2021 ανέδειξε την πτώση του πληθυσμού κατά 13% σε σύγκριση με την προηγούμενη δεκαετία,» τόνισε ο Δήμαρχος, υπογραμμίζοντας ότι το Καρπενήσι καταγράφεται ως μια από τις περιοχές της Ελλάδας με τη μεγαλύτερη μείωση. Η έλλειψη ευκαιριών απασχόλησης αναγκάζει πολλούς νέους να εγκαταλείπουν την πόλη τους και να αναζητούν καλύτερες προοπτικές είτε στις μεγάλες πόλεις είτε στο εξωτερικό. «Η πτώση του πληθυσμού ξεκινά από αυτή την έλλειψη θέσεων εργασίας», δήλωσε ο Χρήστος Κακαβάς, επισημαίνοντας πως αν αυτή η τάση συνεχιστεί, θα οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη συρρίκνωση του πληθυσμού και σοβαρά προβλήματα για την τοπική οικονομία και κοινωνία.
Το χωριό Στένωμα απέχει 17 χλμ. βορειοδυτικά από το Καρπενήσι
Χρήστος Κακαβάς: «Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας και να προσελκύσουμε ιδιωτικές επενδύσεις»
Ο Δήμος Καρπενησίου, παρά τις περιορισμένες δυνατότητες που διαθέτει, προσπαθεί να αναστρέψει αυτήν την αρνητική πορεία, προωθώντας την ανάπτυξη της περιοχής μέσω της δημιουργίας θέσεων εργασίας και της προσέλκυσης επενδύσεων. «Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας και να προσελκύσουμε ιδιωτικές επενδύσεις», ανέφερε ο Χρήστος Κακαβάς, ενώ τόνισε την ανάγκη συνεργασίας με την κυβέρνηση για την παροχή φορολογικών και οικονομικών κινήτρων, την υποστήριξη της αποκέντρωσης και τη διευκόλυνση της εγκατάστασης νέων οικογενειών στην περιοχή.
Επιπλέον, ο Δήμαρχος τόνισε τη σημασία της ενίσχυσης των υποδομών, όπως η βελτίωση των οδικών δικτύων και η παροχή γρήγορου ίντερνετ, καθώς και την ανάγκη για περαιτέρω προβολή της περιοχής ως ιδανικού προορισμού για «digital nomads» και άλλους επαγγελματίες που μπορούν να εργαστούν εξ αποστάσεως. «Επενδύουμε σε υποδομές και στη διαφήμιση του τόπου μας, ώστε να δημιουργήσουμε ένα ελκυστικό περιβάλλον για να ζήσει και να εργαστεί κάποιος εδώ», υπογράμμισε.
Το φαράγγι «Πάντα Βρέχει» βρίσκεται μεταξύ των χωριών Ροσκά και Στουρνάρα
Παρά τις δυσκολίες, το μήνυμα του Δημάρχου είναι αισιόδοξο αφού καλεί τους νέους να επιστρέψουν και να συμβάλλουν στην αναζωογόνηση του τόπου τους, δημιουργώντας μια καλύτερη ποιότητα ζωής για όλους.
«Καλώ όλους τους νέους να έρθουν πίσω στον τόπο μας να δημιουργήσουμε, να συνεργαστούμε, να ζήσουμε ποιοτικά,» ανέφερε χαρακτηριστικά. «Η ζωή στο Καρπενήσι προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για καθημερινή ευημερία και ποιότητα ζωής, στοιχεία που συχνά απουσιάζουν από τα μεγάλα αστικά κέντρα», πρόσθεσε.
ΕΛΣΤΑΤ: 508.254 ο πληθυσμός της Στερεάς Ελλάδας:
Ο μετανάστης τρίτης γενιάς που επέστρεψε στα πάτρια εδάφη
Ο Βαγγέλης Κακούρας, τρίτης γενιάς μετανάστης, βρέθηκε στην Ελλάδα με ένα στόχο: «Να βρει μια καλύτερη ζωή και ένα μέλλον για την οικογένειά του». Γεννημένος στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως και ο πατέρας του, και με τον παππού του να ζει στον Παναμά, η οικογένεια αποφάσισε να επιστρέψει στην Ελλάδα όταν ο Βαγγέλης ήταν 15 χρονών, αναζητώντας νέες ευκαιρίες και προοπτικές στον τόπο καταγωγής τους.
Ο Βαγγέλης Κακούρας επένδυσε σε μια πρωτοποριακή ιδέα στο Καρπενήσι: Μια off road εμπειρία με buggy αυτοκίνητα για τους επισκέπτες της περιοχής του. Το πάθος του για την περιοχή και η αφοσίωσή του στην επιτυχία της οικογένειας τον κρατούν δυναμικά στραμμένο προς το μέλλον, συνεχίζοντας να αγωνίζεται για τις ευκαιρίες που ονειρεύεται.
«Η συμμετοχή αυξάνεται αρκετά κυρίως την τουριστική περίοδο, όταν έρχονται επισκέπτες. Εμείς αυτό το κάνουμε με μεράκι, όχι σαν αρπαχτή. Οι μόνιμοι κάτοικοι δεν έρχονται», λέει στο Newsbomb.gr. Το πάθος του για την επιχειρηματική του δραστηριότητα τον κρατούν δυναμικά στραμμένο προς το μέλλον, συνεχίζοντας να αγωνίζεται για τις ευκαιρίες που ονειρεύεται.
Οι κάτοικοι παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους
Στο Καρπενήσι, και συγκεκριμένα στο χωριό Φουρνά της Ευρυτανίας, η κοινότητα προσπαθεί να αναστρέψει το ζήτημα της πληθυσμιακής συρρίκνωσης ξεκινώντας μια πρωτοβουλία που στοχεύει στην αναζωογόνηση του τοπικού πληθυσμού και στη διατήρηση των σχολείων ανοιχτών. Με επικεφαλής τον ιερέα του χωριού, πατέρα Κωνσταντίνο Ντούσικο, και την εκπαιδευτικό Παναγιώτα Διαμαντή, υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Καρπενησίου και τη στήριξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, έγινε κάλεσμα σε οικογένειες με παιδιά που ενδιαφέρονται να εγκατασταθούν στη Φουρνά, προσφέροντάς τους δωρεάν στέγαση και υποστήριξη για μια νέα αρχή.
Το χωριό Φουρνά απέχει περίπου 40 χλμ. Β.-ΒΑ. από το Καρπενήσι.
Η κίνηση αυτή έγινε γνωστή μέσω μιας αγγελίας στα social media, η οποία έγινε γρήγορα viral, προκαλώντας τεράστιο ενδιαφέρον. Η εικόνα του παραδοσιακού χωριού με τα πέτρινα σπίτια, μαζί με την υπόσχεση δωρεάν στέγης και εργασίας, άγγιξε πολλούς, αναδεικνύοντας την επιθυμία για μια καλύτερη ζωή μακριά από τα αστικά κέντρα.
Ο πατέρας Κωνσταντίνος, που ηγείται αυτής της προσπάθειας, μιλά στο Newsbomb.gr για την αγωνία των κατοίκων και την ανάγκη άμεσης δράσης. «Έκλειναν τα σχολεία μας και η κατάσταση ήταν άθλια, θα αναγκαζόμασταν να φύγουμε κι εμείς από το χωριό», δήλωσε με φανερή αγωνία. Ο ίδιος θυμάται τα λόγια του δεσπότη, πριν από αρκετά χρόνια, ο οποίος είχε προτείνει να προσκαλέσουν πολύτεκνες οικογένειες για να ενισχυθεί ο πληθυσμός του χωριού.
Η δασκάλα του χωριού, Παναγιώτα Διαμαντή, τέταρτης γενιάς Καρπενησιώτισσα, είχε καθοριστικό ρόλο σε αυτή την πρωτοβουλία. Με αφορμή τον μόνιμο διορισμό της στην περιοχή, συνεργάστηκε στενά με τον πατέρα Κωνσταντίνο για να οργανώσουν την δράση. «Η ιδέα να δημοσιευτεί η αγγελία στο Facebook ήρθε από μία συζήτηση που είχαμε με τη δασκάλα», εξηγεί ο πατέρας Κωνσταντίνος. «Ξαφνικά αρχίσαμε να δεχόμαστε μηνύματα από οικογένειες», προσθέτει.
Η πρωτοβουλία αυτή έχει ήδη αρχίσει να αποδίδει καρπούς. «Μια οικογένεια με έξι παιδιά έρχεται σύντομα και συζητάμε με ακόμη μία οικογένεια που έχει τέσσερα παιδιά», αποκαλύπτει με ενθουσιασμό ο ιερέας. Η λίστα των οικογενειών που ενδιαφέρονται να εγκατασταθούν στην περιοχή μεγαλώνει συνεχώς, με την κοινότητα να προσπαθεί να βρει σπίτια και εργασία για όλους.
Παρά την επιτυχία της πρωτοβουλίας, παραμένουν αρκετές προκλήσεις. Το κύριο εμπόδιο είναι η εξεύρεση διαθέσιμων κατοικιών και σταθερών θέσεων εργασίας για τις νέες οικογένειες. Παρά τις δυσκολίες, η εκκλησία έχει ήδη παραχωρήσει ένα σπίτι στην πρώτη οικογένεια που θα καταβάλει ένα μικρό ενοίκιο. Επίσης, χάρη στη στήριξη χορηγών και της τοπικής κοινότητας, έχουν βρεθεί ευκαιρίες για εργασία.
Η δασκάλα, Παναγιώτα Διαμαντή, εξηγεί στο Newsbomb.gr πως η κατάσταση στα σχολεία είναι κρίσιμη. «Στο δημοτικό έχουμε μόνο δύο παιδάκια, ενώ στο γυμνάσιο και στο λύκειο έχουμε συνολικά 10 μαθητές», αναφέρει χαρακτηριστικά. Η έλλειψη μαθητών θα μπορούσε να οδηγήσει στο κλείσιμο των σχολείων, γεγονός που θα σήμαινε το τέλος της εκπαιδευτικής ζωής για το χωριό.
«Επ' αφορμής του μόνιμου διορισμού μου και την επιστροφή μου στο χωριό μαζί με τον πατέρα Κωνσταντίνο οργανώσαμε την δράση. Είχε μεγάλη ανταπόκριση, υπήρξε μεγάλη υποστήριξη από τον κόσμο, βρέθηκαν και χορηγοί που παραχώρησαν ακόμα και εργασία», ανέφερε η Παναγιώτα Διαμαντή.
Η τοπική κοινότητα ελπίζει ότι με τη στήριξη της Εκκλησίας και των κατοίκων θα μπορέσει να υποδεχθεί ακόμη περισσότερες οικογένειες. Ο πατέρας Κωνσταντίνος και οι κάτοικοι του χωριού αισιοδοξούν ότι η πρωτοβουλία τους θα βοηθήσει όχι μόνο να σωθούν τα σχολεία αλλά και να αναζωογονηθεί ο τόπος, προσελκύοντας νέους κατοίκους και δημιουργώντας συνθήκες ανάπτυξης.
Η προσπάθεια αυτή δεν είναι απλώς μια κίνηση για να σωθούν τα σχολεία του χωριού, αλλά μια πράξη αντίστασης ενάντια στην ερήμωση που απειλεί πολλές περιοχές της Ελλάδας. Οι λιγοστοί κάτοικοι του χωριού βλέπουν με αγωνία τα χωριά τους να αδειάζουν και καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να διατηρήσουν ζωντανές τις κοινότητές τους. Η πρωτοβουλία του χωριού Φουρνά αποτελεί παράδειγμα για όλη την ελληνική επαρχία, δείχνοντας πως με τη συνεργασία και την αλληλεγγύη, ακόμα και οι πιο απομακρυσμένες περιοχές μπορούν να βρουν ξανά τον δρόμο προς την άνθηση των χωριών.
Η Ευρυτανία έχει το μεγαλύτερο ποσοστό κατοίκων άνω των 85 ετών σε όλη τη «γηραιά ήπειρο»
Το αφιέρωμα της ισπανικής «La Region» αναφέρει την Ευρυτανία ως την πιο γερασμένη στην Ευρώπη. Πίσω της δυο ισπανικές, η Θαμόρα και η επαρχία της Ουρένσε που είναι η τρίτη στην Ευρώπη με τον μεγαλύτερο πληθυσμό άνω των 85 ετών.
Η Eurostat, μετρά τον πληθυσμό όλων των περιφερειών της. Σύμφωνα με τα τελευταία δημογραφικά στοιχεία, το 8,29% των κατοίκων της Ευρυτανίας είναι άνω των 85 ετών. Αντίστοιχα είναι το 7,29% των κατοίκων της Ουρένσε και το 7,55% της Θαμόρα.
Σημειωτέον ότι το θέμα της Ευρυτανίας είναι εντυπωσιακό, αφού στην περιοχή κατοικούν συνολικά μόνο 17.445 κάτοικοι.
Στην Ισπανία πάντως δεν το βλέπουν αρνητικά. «Είναι καλά δεδομένα», λέει ο Πάμπλο Βιβάνκο, πρόεδρος της ένωσης Ourenstividad, μιας ομάδας που μελετά το φαινόμενο της μακροζωίας στην επαρχία της Ουρένσε. «Είναι στοιχεία που υποστηρίζουν ότι η Ourense είναι ένα μέρος όπου οι άνθρωποι γερνούν καλά», προσθέτει.
Το πρόβλημα στην Ευρυτανία δεν είναι τωρινό. Οι στατιστικές έρευνες εδώ και 15 χρόνια την έχουν στην κορυφή των υπέργηρων νομών της Ευρώπης. Το 2014 μια από τις πολλές έρευνες της ευρωπαϊκής στατιστικής αρχής τόνιζε ότι ο νομός Ευρυτανίας, (μαζί με εκείνους των Γρεβενών, Άρτας και Σερρών) ήταν μεταξύ των δέκα Ευρωπαϊκών νομών, με τα υψηλότερα ποσοστά ηλικιωμένων, άνω των 65 ετών. Τότε, ο νομός Ευρυτανίας με ποσοστό ηλικιωμένων (32,2%) ήταν δεύτερος στον κατάλογο των ευρωπαϊκών περιοχών με τα υψηλότερα ποσοστά ηλικιωμένων, μετά τον νομό Πινιάλ Ιντέριορ ντο Σουλ της Πορτογαλίας. Το 2020, στην Ευρυτανία ο λεγόμενος δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων (old-age dependency ratio), που μετρά το ποσοστό των ατόμων άνω των 65 ετών σε σχέση με τα άτομα ηλικίας 20-64 ετών, ανερχόταν στο 78,3%, ενώ στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν υψηλότερα από το 40% έναντι 34,8% κατά μέσο στην ΕΕ.
Η έρευνα αναφέρει ότι οι παράγοντες που ευνοούν την μακροζωία είναι αρκετοί, αλλά έχουν να κάνουν κυρίως με τον τρόπο ζωής. «Για παράδειγμα, στις αγροτικές περιοχές», λέει ο Vivanco, ο οποίος αναφέρει καθοριστικούς παράγοντες μακροζωίας όπως τα μεταλλικά νερά -αυτά από την άνοιξη- και η διατροφή του Ατλαντικού: «Το Ουρένσε είναι η επαρχία με τον μεγαλύτερο αριθμό οπωρώνων ιδιοκατανάλωσης». Ο πρόεδρος της Ourenstividad πιστεύει ότι υπάρχουν πολλά δεδομένα που υποστηρίζουν την καλή υγεία. Παγκοσμίως αυτές οι τρεις περιοχές μαζί με τη Σαρδηνία (Ιταλία), το νησί Οκινάουα (Ιαπωνία), τη Λόμα Λίντα (Καλιφόρνια, ΗΠΑ) και τη χερσόνησο Νικόγια (Κόστα Ρίκα) έχουν το μεγαλύτερο ποσοστό γηρασμένων παγκοσμίως.
