Μπήκαμε στο εργαστήριο του Δημοκρίτου:Πώς έγινε η ανίχνευση του πιο μυστηριώδους κοσμικού σωματιδίου
KM3-230213A. Έτσι ονομάστηκε η σπουδαία ανακάλυψη, με σημαντική συνεισφορά του «Δημοκρίτου» για την ανθρωπότητα, που συμπληρώνει ένα «κομμάτι του παζλ» των μεγάλων κοσμικών ερωτημάτων της αστροφυσικής.
Ο λόγος, για την ανίχνευση του κοσμικού νετρίνο, του πιο μυστηριώδους σωματιδίου που γνωρίζουμε, με τη μεγαλύτερη ενέργεια που έχει καταγραφεί ποτέ.
Κι αυτό έγινε όχι σε κάποιον μακρινό γαλαξία ή παρατηρώντας με το Hubbleκάποιο πρωτοφανές αστρικό φαινόμενο, αλλά κάπου κοντά μας, ανοιχτά της Σικελίας και στον βυθό της Μεσογείου! Αυτός ήταν και ο μόνος τρόπος, διότι αν και τα νετρίνα είναι από τα πλέον άφθονα σωματίδια στο Σύμπαν,επειδή εμφανίζουν πολύ μικρή αλληλεπίδραση με την ύλη, είναι εξαιρετικά δύσκολο να ανιχνευτούν – οπότε οι επιστήμονες έστησαν εκεί μια… «κοσμική παγίδα», μιας και το θαλασσινό νερό μπορεί να αξιοποιηθεί ως μέσο αλληλεπίδρασης με αυτά τα σωματίδια.
Τα κοσμικά νετρίνα είναι εξαιρετικά υψηλής ενέργειας σωματίδια που προέρχονται από πηγές πέρα από το ηλιακό μας σύστημα, συχνά από απομακρυσμένα αστροφυσικά γεγονότα, όπως από εκρήξεις σουπερνόβα. Αυτά τα νετρίνα, δηλαδή, είναι ένα βασικό στοιχείο των κοσμικών ακτίνων, οι οποίες είναι σωματίδια υψηλής ενέργειας, τα οποία ταξιδεύουν ως… «κοσμικοί αγγελιοφόροι» που μας φέρνουν μοναδικές πληροφορίες για τους μηχανισμούς που εμπλέκονται στα πιο ενεργητικά φαινόμενα του σύμπαντος και μας επιτρέπουν να εξερευνήσουμε τα πιο μακρινά σημεία του.
Το νετρίνο που ανιχνεύθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2023 από τον ARCA του τηλεσκοπίου νετρίνων κυβικού χιλιομέτρουτου (KM3NeT), έχει εκτιμώμενη ενέργεια περίπου 220 PeV (=220×1015eV), δηλαδή όσο ένα μπαλάκι του πινγκ-πονγκ με μάζα 2,7 γραμμάρια που κινείται με ταχύτητα 18 χιλιόμετρα ανά ώρα, κι αν δεν σας λέει κάτι αυτό, να σημειώσουμε ότι αυτή η ενέργεια είναι μεγαλύτερη από αυτή που παράγεται από τον επιταχυντή αδρονίων CERN!
Η ανίχνευση του νετρίνο ήταν το αποτέλεσμα μιας τεράστιας συλλογικής προσπάθειας που συνίσταται από 360 επιστήμονες, μηχανικούς, τεχνικούς και φοιτητές 68 ιδρυμάτων από 21 χώρες σε όλο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και η χώρα μας.
Η ανίχνευση έγινε στα ανοιχτά της Σικελίας,όπου εκεί μεταξύ άλλων βρίσκεται το σημείο όπου έχουν τοποθετηθεί τα πιο εξειδικευμένα όργανά καταγραφής, που όλα μαζί συνιστούν τον ανιχνευτή ARCA, ο οποίος στην τελική του μορφή δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη.Σε επόμενη φάση αντίστοιχο υποθαλάσσιο δίκτυο θα δημιουργηθεί και στα ανοιχτά της Πύλου.
Ταόργανα αυτά κατασκευάζονται και λειτουργούν με την συμμετοχή του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», που συμμετέχει και την ανάλυση των δεδομένων.
Αυτό το εργαστήριο, του Ινστιτούτου Πυρηνικής και Σωματιδιακής Φυσικής, επισκέφτηκε το Newsbomb.gr και ο διευθυντής του, Χρήστος Μάρκου, μας εξήγησε τον τρόπο, την καινοτομία αλλά και το «μέγεθος» αυτής της σπουδαίας ανακάλυψης, που ανοίγει διάπλατα τον δρόμο για την κατανόηση νέων κοσμικών φαινομένων.
Δείτε το ρεπορτάζ:
