Εκεί που οι πυξίδες... «τρελαίνονται»

Γεωφυσικοί, που χαρτογραφούν τα μαγνητικά πεδία της Γης, έχουν διαπιστώσει ότι υπάρχει μια ανωμαλία στην περιοχή αυτή. Δε γνωρίζουν ακριβώς τι είναι αυτό που προκαλεί αυτή τη μαγνητική ανωμαλία, όμως ορισμένοι εκτιμούν ότι θα μπορούσε να κρύβει το «κλειδί» για την κατανόηση ενός από τα πιο δραματικά γεγονότα στην ιστορία του πλανήτη μας, γράφει ο Graeme Wood στη Boston Globe.

Όταν οι γεωφυσικοί εξετάζουν τον κόσμο, δεν βλέπουν εθνικά σύνορα. Αντί αυτών, βλέπουν γεωλογικά χαρακτηριστικά, όπως ρήγματα και τεκτονικές πλάκες, ή γεωμαγνητικά φαινόμενα. Χαρτογραφούν όποιες ανωμαλίες παρατηρούν μέσω δορυφόρων, αλλά και με έρευνες εδάφους.

Στην περίπτωση της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας οι επιστήμονες παρατήρησαν κάτι πολύ παράξενο να συμβαίνει στο κέντρο της χώρας: μια τεράστια ανωμαλία γνωστή ως Bangui Magnetic Anomaly, η οποία πήρε αυτό το όνομα από την πρωτεύουσα της χώρας. Εκτείνεται σε απόσταση 600 μιλίων και είναι μία από τις μεγαλύτερες μαγνητικές ανωμαλίες της Γης.

«Στο έδαφος αυτό οι πυξίδες γυρίζουν σαν τρελές» λέει χαρακτηριστικά ο γεωφυσικός της NASA, Patrick T. Taylor.

Η μαγνητική ανωμαλία Bangui προσδιορίστηκε πριν από 60 χρόνια από γάλλους χαρτογράφους, ωστόσο εξακολουθεί να απασχολεί τους επιστήμονες.

Σύμφωνα με τον Taylor, η πιο πιθανή εξήγηση για μια τόσο μεγάλη, θετική ανωμαλία είναι ο σίδηρος. Μία θεωρία αναφέρει ότι ο «ένοχος» είναι ένα μεγάλο, πυκνό μαγνητικό υλικό, πιθανώς πλούσιο σε σίδηρο, που βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια του μανδύα της Γης.

Όμως η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία έχει και μια πολύ μεγάλη, αρνητική ανωμαλία βαρύτητας: τα πράγματα ζυγίζουν λιγότερο εκεί, κάτι που υποδηλώνει ότι η χώρα ίσως να «κάθεται» επάνω σε λιγότερο πυκνά υλικά.

Το 1991, οι Taylor, RW Girdler και JJ Frawley υπαινίχτηκαν μία άλλη θεωρία, η οποία είχε προταθεί για πρώτη φορά το 1976. Οι ερευνητές βρήκαν ότι η επιφάνεια της χώρας έμοιαζε με ένα τεράστιο, ρηχό κρατήρα, με ένα κυκλικό χείλος που καθοριζόταν στενά επάνω σε μια περιοχή με παράξενο μαγνητισμό και βαρύτητα.

Σύμφωνα με τον Taylor, στην περιοχή αυτή μπορεί να είχε συγκρουστεί ένα μετεωρίτης πάνω από 1 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, ο οποίος εξακολουθεί να είναι ορατός στην επιφάνεια της Γης.

«Όταν σημειώνονται συγκρούσεις μετεωριτών, σχηματίζονται κρατήρες και κυκλικά χείλη. Αυτός θα μπορούσε να είναι ο μεγαλύτερος μετεωρίτης που έπεσε στη Γη» πρόσθεσε ο ίδιος.

Βάσει αυτής της θεωρίας, ένας γιγαντιαίος μετεωρίτης συγκρούστηκε με τη Γη, με αποτέλεσμα να θερμανθεί η περιοχή στο σημείο της σύγκρουσης, κάνοντας το σίδηρο εκεί πιο μαγνητικό και αφήνοντας ένα μεγάλο θύλακα στη Γη, που δεν έχει εξαφανιστεί ακόμη και μετά από δισεκατομμύρια χρόνια διάβρωσης.

Βέβαια, για τον πλανητικό γεωφυσικό του πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ στην Καλιφόρνια, Raymond Jeanloz, «η υπόθεση του μετεωρίτη είναι μεν ενδιαφέρουσα, αλλά αναπόδεικτη».

Λίγοι ειδικοί έχουν εξετάσει την ανωμαλία Bangui λεπτομερώς, και όλοι φαίνεται να συμφωνούν ότι χρειάζεται να γίνουν περαιτέρω μελέτες γύρω από αυτήν.

0101