Δεκαοχτώ χρόνια χωρίς τον Αντρέα…

Του Μάρκου Μουζάκη

Τις πρώτες ώρες της Κυριακής 23ης Ιουνίου 1996, στη μία και μισή το πρωί, ο μεγάλος ηγέτης Αντρέας Παπανδρέου πέρασε στην Ιστορία.

Η καρδιά του, η ταλαιπωρημένη από χρόνια καρδιά του, σταμάτησε να χτυπά.

Επέλεξε να φύγει ηγέτης.

Επέλεξε να τον θυμάται ο λαός πρωταγωνιστή, όχι να τον λυπάται αδύναμο, να προσπαθεί να μιλήσει στο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, που θα ξεκινούσε σε τέσσερις μέρες.

Όταν διαπίστωσε ότι θα ήταν γι' αυτόν πολύ δύσκολο να είναι παρών στο συνέδριο και να μιλήσει σαν πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, θέση που διατήρησε και μετά την παραίτησή του απ' τη θέση του πρωθυπουργού στις 15 Ιανουαρίου, διάλεξε την αποχώρηση...

Λίγες μέρες πριν «φύγει», ο αγαπημένος φίλος και πιο στενός κι έμπιστος συνεργάτης του, ο Αντ. Λιβάνης προσπαθώντας να τον εμψυχώσει του είπε:

«Πρόεδρε κουράγιο, σε δέκα μέρες θα είσαι πολύ καλύτερα».

Για να πάρει τη μελαγχολική, λίγων λέξεων απάντηση:

- Δεν προσβλέπω, Αντώνη...

Για όσους τον γνώριζαν, για όσους ήξεραν τον –μοναδικό- κώδικα επικοινωνίας του, αυτό ήταν η αρχή της «εξόδου» του...
Και όσα είπε πάλι στον Αντ. Λιβάνη, λίγες ώρες πριν «φύγει», το βράδυ του Σαββάτου, πάλι το δικό τους μήνυμα έστελναν.

Όταν ο Λιβάνης, ο οποίος τον είχε επισκεφτεί για να συνεργαστούν για το μήνυμά του προς το συνέδριο του είπε καληνυχτίζοντάς τον «δεν θα πάω απόψε στο Πόρτο Ράφτη, θα μείνω εδώ και θα έρθω πάλι αύριο, για το τελικό κείμενο», του απάντησε:

- Ήθελα να στη φέρω εγώ, Αντώνη, αλλά αφού θα μείνεις εδώ μου την έφερες εσύ...

Είχε αρχίσει να «φεύγει» πράγματι.

Κι έφυγε, λίγες ώρες αργότερα...

Ο Αντρέας του «Η Ελλάδα στους Έλληνες», του διαχρονικού συνθήματος που δόνησε την Ελλάδα και τον ελληνικό λαό, που έγινε σύνθημα-προσκλητήριο εθνικής υπερηφάνειας, ο Αντρέας του «εθνική ανεξαρτησία-λαϊκή κυριαρχία- κοινωνική απελευθέρωση», ο ηγέτης που άφησε το στίγμα του στη μεταπολιτευτική ιστορία της χώρας μας, με τα μεγάλα του και με τα λάθη του, μα πάντοτε μεγάλος και πάντοτε ηγέτης, άφησε μια πλούσια πολιτική παρακαταθήκη.

Άφησε ακόμα ένα Κίνημα δυνατό, λαϊκό, προοδευτικό, πόλο συσπείρωσης εκατομμυρίων Ελλήνων, απ' τους ηττημένους του εμφυλίου μέχρι τους κοινωνικά απόκληρους, απ' τις γενιές της Αντίστασης, του 1-1-4, του Πολυτεχνείου, μέχρι τη μεταπολιτευτική γενιά, απ' τους «αποκλεισμένους» απ' το πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι μέχρι τη μεσαία τάξη και τους μικρομεσαίους.

Ένα Κίνημα, μια παρακαταθήκη, που όμως απ' τους διαδόχους του μεταλλάχθηκε σε ένα θλιβερό παράρτημα της διαπλοκής, σε μια συνιστώσα του νεοφιλελευθερισμού, σε μια καρικατούρα του ρωμαλέου ρεύματος που κυριάρχησε στην Ελλάδα απ' τη μεταπολίτευση μέχρι και το θάνατό του.
Επαναλαμβάνω, με τα λάθη του, αλλά πάντοτε με ζωντανή την ψυχή της παράταξης, των πατριωτικών και κοινωνικών αναφορών.

Ένα Κίνημα που έφτασε να συσπειρώνει το 48% του ελληνικού λαού, που όμως οι διάδοχοι το ευτέλισαν σε μια «συνιστώσα» του 8%, απαξιωμένη, διαλυμένη, ξεκομμένη απ' το ίδιο το παρελθόν της, κρυμμένη πίσω από «Ελιές» και άλλα κατασκευάσματα, προκειμένου να κρύψουν τον πολιτικό θάνατο του δημιουργήματος του Αντρέα...

Αυτή η μετάλλαξη, αυτό ο ευτελισμός, ξεκίνησαν επί «εκσυγχρονισμού» και «εκσυγχρονιστών» υπό τον Κ. Σημίτη, συνεχίστηκαν επί ημερών ΓΑΠ, όταν πρωτόγνωρα γεγονότα σημάδεψαν την ιστορική διαδρομή του ΠΑΣΟΚ και το μετέτρεψαν σε ένα μικρό κόμμα ενσωματωμένο και ολοκληρώνονται επί ημερών Βενιζέλου...

Αν κάτι υπάρχει ελπιδοφόρο, είναι ότι ακόμα πάρα πολλοί Έλληνες συνεχίζουν να εμπνέονται απ' την πολιτική κληρονομιά του «Αντρέα» τους, όπου κι αν στεγάζονται σήμερα πολιτικά, όχι πάντως στο θλιβερό κομματίδιο που έτσι κι αλλιώς σιγά-σιγά εγκαταλείπει και το γεμάτο ιστορικές αναφορές και συναισθηματικές φορτίσεις όνομα που του έδωσε ο μεγάλος ηγέτης...