Όταν οι μαφιόζοι ανεβάζουν Σέξπιρ

Μπορώ να κατανοήσω γιατί κάποιοι από εσάς θα λατρέψετε το «Ο Καίσαρας Πρέπει να Πεθάνει». Όπως οι περισσότεροι από τους κριτικούς, καθώς και η κριτική επιτροπή του τελευταίου κινηματογραφικού φεστιβάλ του Βερολίνου, που στεφάνωσε την ταινία με τη Χρυσή Αρκούδα για τους 80χρονους σήμερα, θρυλικούς αφούς Ταβιάνι. Όμως κι εσείς ελπίζω να κατανοήσετε ότι πολύ απλά, σε μένα δε συνέβη κάτι τέτοιο. Συγκινήθηκα με μέτρο (και υπόκλιση απέναντι κυρίως στην ζωτικότητα των δύο κινηματογραφιστών), χειροκρότησα, αλλά ως εκεί.

Πιθανότατα γιατί αυτό το είδος του μετακινηματογράφου (δεν είναι δική μου η φράση, την έκλεψα), δεν με αφορά παρά το παιδευτικό του έργο, τη συναισθηματική φόρτιση και το κοινωνιολογικό του σχόλιο. Και επίσης εντελώς ειλικρινά, δεν είμαι λάτρης των δραματοποιημένων ντοκιμαντέρ. Μπερδεύομαι στα όρια τους, ανάμεσα στην πραγματικότητα και την σκηνοθετημένη αναπαράστασή της, που μάλλον είναι αναπόφευκτη (ως σκηνοθετημένη) όταν γνωρίζεις ότι μπροστά σου υπάρχει μια κάμερα που σε τραβάει. Προτιμώ ή το δράμα, ή το ντοκιμαντέρ, σκέτα, ειδικά όταν βρίσκομαι σε μια σκοτεινή αίθουσα.

Κινηματογραφημένη μέσα στις φυλακές υψίστης ασφαλείας της Ρεμπίμπια, η ταινία παρακολουθεί τις πρόβες και το ανέβασμα του σεξπιρικού «Ιούλιου Καίσαρα», από τους τροφίμους των φυλακών (μαφιόζοι, έμποροι ναρκωτικών κλπ) σε αντιπαραβολή με την καθημερινότητα τους και τις προσωπικές τους εξομολογήσεις στο φακό. Επιδεικνύοντας μια αξιοθαύμαστη οικονομία στο χειρισμό του τεράστιου κινηματογραφημένου υλικού τους, οι Ταβιάνι καταφέρνουν να δέσουν μέσα σε μόλις 76 λεπτά ταινίας, τα επί μέρους τμήματα τους με τέμπο, καδράρισμα, παρατηρητικότα, δράμα, χιούμορ και περιεκτικότητα. Το θέατρο συναντάει τον κινηματογράφο και την «έγκλειστη» πραγματικότητα μέσα στην οποία λειτουργεί λυτρωτικά, απελευθερωτικά η τέχνη.

Δυστυχώς (για μένα), αυτό (όπως και οι προφανείς παραλληλισμοί της τραγωδίας του Σαίξπηρ με τον βίο και την πολιτεία των κατάδικων ερμηνευτών) είναι μάλλον και το σημείο που αδυνατώ να «αγοράσω» με ενθουσιασμό, όσο πειστικά και αν μου παρουσιάζεται μέσα από τον κινηματογραφικό φακό. Κι όσο κι αν κατά τη θέαση της ταινίας, με συγκίνησε. Σε κάποιους, η δήλωση ενός από τους κρατούμενους, «από τότε που ανακάλυψα την τέχνη, αυτό το κελί έγινε πραγματικά φυλακή» μπορεί να προκαλέσει ανατριχίλα. Αναρωτιέμαι όμως, αν τη συγκεκριμένη φράση, την άκουγαν ως σεναριακή ατάκα σε ταινία μυθοπλασίας, από έναν βαρυποινίτη, χωρίς την ταμπέλα της ντοκιμενταρίστικης πραγματικότητας, πόσο υπερβολική θα την έκριναν;

*Από την Πέμπτη 27 Σεπτεμβρίου στους κινηματογράφους Άστυ και Δαναός (στο Δαναό η ταινία θα αρχίσει να προβάλλεται από τη Δευτέρα 1 Οκτωβρίου)

***ακολουθήστε τον ΤΑΖ στο facebook στο www.facebook.com/tazthebuzz ή στο profile Tassos Theodoropoulos, στο twitter ως klarinabourana ή στοterra_gelida@hotmail.com για μέιλ και υποθέσεις προσωπικής εκδίκησης