Περιμένοντας την να πεθάνει

Μεγάλο ρίσκο το να αναμετρηθείς κριτικά με μια ταινία που σχεδόν όλοι αναγνωρίζουν σαν αριστούργημα και έναν από τους πιο δίκαιους Χρυσούς Φοίνικες του Φεστιβάλ Καννών, αλλά θα το πάρω κι ας φάω τα μούτρα μου. Ούτε λόγω μαγκιάς, ούτε επειδή θέλω να κάνω κόντρα για την κόντρα. Προσωπικό είναι το ζήτημα και αφορά στις συναισθηματικές μου αντοχές. Ο Μίκαελ Χάνεκε, σκηνοθετεί την πιο λιτή ίσως ταινία του και την ονομάζει «Αγάπη». Αυτό σημαίνει πως ο Μίκαελ Χάνεκε σκηνοθετεί και την πιο τρυφερή ταινία του; (αν είναι κάτι τέτοιο δυνατό). Αρκετοί λένε ναι. Δεν βρίσκομαι ανάμεσα τους. Για την ακρίβεια θα έλεγα πως σκηνοθετεί την πιο βίαιη ταινία του, τόσο εξ’ αιτίας του περιεχομένου της όσο και του τίτλου της.

Μέγας ανατόμος των μορφών της βίας ο Χάνεκε, αυτή τη φορά αποφασίζει να αναμετρηθεί με την υπέρτατη, τη βία της φθοράς του σώματος και του πνεύματος, τη βία της αναξιοπρέπειας και του θανάτου. Και το κάνει πραγματικά αριστοτεχνικά με ρεαλισμό που τσακίζει. Αλλά δεν με αφορά καθ’ όλου. Για δύο ώρες, παρακολουθούμε τη σταδιακή κατάρρευση από άνοια, μέχρι τον θάνατο της, της συγκλονιστικής στη γενναία της ερμηνεία Εμανουέλ Ριβά, μέσα από τα μάτια του συζύγου της Ζαν Λουί Τρεντινιάν σε ρεσιτάλ εσωτερικής εκφραστικότητας. Αυτή είναι και η «Αγάπη» του τίτλου. Το γεγονός του ότι ο Ζαν Λουί θα παραμείνει μέχρι τέλους μαζί της, σεβόμενος την επιθυμία της να μη νοσηλευτεί σε νοσοκομείο.

Το μέχρι τέλους δεν σας το αποκαλύπτω εγώ, είναι η αρχή της ταινίας με την πυροσβεστική να παραβιάζει την είσοδο του διαμερίσματος του ζευγαριού και να ανακαλύπτει το πτώμα της Ριβά στο κρεββάτι στολισμένο με λουλούδια. Ξεκάθαρος ο στόχος του Χάνεκε από την αρχή και υπέροχο το κινηματογραφικό δέσιμο της παραβίασης της πόρτας, με την εκκίνηση του flash back της ιστορίας του. Από κει και πέρα, δεν υπάρχει καμία διαφυγή, ούτε από το διαμέρισμα ούτε από το αναπόφευκτο τέλος. Όπως δεν υπάρχει διαφυγή από το θάνατο. Ποιο όμως είναι τελικά το κέντρο βάρους της ταινίας του; Η «Αγάπη» του ζευγαριού, ή η φθορά και ο θάνατος;

Όσο συγκινητικό και αν είναι το θέαμα του συζύγου που δεν εγκαταλείπει τη γυναίκα του παρά την καθοδική και ολοένα και πιο ενοχλητική στα μάτια του και στο φακό πορεία της άλλο τόσο και περισσότερο είναι σχεδόν διαστροφικά, θανατολαγνικό. Η γνώση του πεπερασμένου της ανθρώπινης ύπαρξης, είναι κοινή σε όλους μας. Είναι η κατάρα και η ευλογία μας. Η μεγάλη μας χαμένη πριν καν δωθεί μάχη, ο απόλυτος τρόμος, και η κορυφαία αντίφαση με την ματαιότητα της ύπαρξης μας. Το ότι το γνωρίζω, δε σημαίνει ότι είμαι πρόθυμος να το βιώσω κινηματογραφικά. Το ότι τρέμω στο ενδεχόμενο να μου συμβεί ή να συμβεί σε κάποιον αγαπημένο που θα πρέπει να του σκουπίσω τα σάλια και τα ούρα, δε σημαίνει ότι χρειάζομαι αυτό το κινηματογραφικό μάθημα για να συμφιλιωθώ μαζί του. Γιατί πολύ απλά, όσο εξαιρετικός κι αν είναι σε αυτό που κάνει εδώ ο Χάνεκε, το τελικό αποτέλεσμα της αγάπης του, συναισθηματικά πάνω μου τουλάχιστον, είναι βία. Την οποία προσωπικά δεν επιθυμώ να βιώσω κινηματογραφικά σε μια βιρτουόζικη επίδειξη αποσύνθεσης, από τη στιγμή που κουβαλάω αρκετή ποσότητα της μέσα μου, όντας ετοιμοθάνατος από τη μέρα που γεννήθηκα, όπως όλοι μας.

*Στις αίθουσες από την Πέμπτη 4 Οκτωβρίου

***ακολουθήστε τον ΤΑΖ στο facebook στο www.facebook.com/tazthebuzz ή στο profile Tassos Theodoropoulos, στο twitter ως klarinabourana ή στοterra_gelida@hotmail.com για μέιλ και υποθέσεις προσωπικής εκδίκησης