Το παιχνίδι πίσω από την επιστροφή στις αγορές
Έξοδο στις αγορές μετά από τέσσερα ολόκληρα χρόνια απουσίας θα επιχειρήσει η Ελλάδα.
Τι σημαίνει όμως αυτή η απόφαση της κυβέρνησης με τις ευλογίες, φυσικά, των δανειστών;
Το οικονομικό επιτελείο επιχειρεί να ρίξει τους τόνους για το επιτόκιο δανεισμού, ωστόσο όλα κρίνονται από αυτό. Η Ελλάδα θα δανειστεί με το υψηλότερο επιτόκιο της Ευρώπης, σε μια δημοπρασία ομολόγων "μιλημένη". Οι επαφές έχουν γίνει εδώ και καιρό τόσο από τον ίδιο τον Σαμαρά σε Ελλάδα και ΗΠΑ με τους μεγάλους "παίχτες" (ακόμα και με αυτούς που είχαν ποντάρει υπέρ της χρεοκοπίας της χώρας), αλλά και οι Στουρνάρας - Προβόπουλος με τις ηγεσίες τραπεζών και της ΕΚΤ.
Όπως γράφουν συνεχώς τις τελευταίες μέρες τα διεθνή ΜΜΕ, τα οποία επικαλούνται πηγές που ξέρουν τα πράγματα "από μέσα" ή πολύ κοντά στο εγχείρημα, το επιτόκιο θα είναι κοντά στο 5%. Μιλάμε για ομόλογο πενταετούς διαρκείας για 2-3 δις ευρώ.
Η κυβέρνηση εδώ και καιρό παρατηρεί στενά τις αποδόσεις των ομολόγων: στη 10ετία που αποτελεί και το σημείο αναφοράς, όπως λέγεται στην γλώσσα των οικονομολόγων, είναι στο 6,15%. Ωστόσο, αυτό είναι κάτι θεωρητικό, μιας και η Ελλάδα βρισκόταν στον "πάγο" για τέσσερα χρόνια, ενώ με τις δυο δανειακές συμβάσεις το χρέος που ήταν σε ομόλογα, μετατράπηκε σε διακρατικά δάνεια με τις χώρες της Ευρωζώνης. Στη συνέχεια, με το PSI τα ομόλογα έφυγαν από το ελληνικό και εντάχθηκαν σε διεθνές δίκαιο. Τι σημαίνει αυτό; Ότι υπάρχουν ρήτρες που καθιστούν σχεδόν απαγορευτική κάθε σκέψη για να μην πληρωθεί από την Ελλάδα ένα ομόλογο!
Εκεί ακριβώς "ποντάρουν" και οι δανειστές. Όπως λένε στο Υπουργείο Οικονομικών, το "χαρτί" της Ελλάδας έχει να κάνει με το γεγονός ότι πλήρωνε πάντα τις λήξεις των ομολόγων στην ώρα τους, ακόμα και αυτά που είναι σε ιδιωτικά χέρια, στα γνωστά funds- κοράκια. Για να γίνει το όλο θέμα πιο κατανοητό πρέπει να κάνουμε μια μικρή αναδρομή: Αν σκεφτεί κανείς ότι το 2010, πριν η χώρα μπει σε μνημόνιο, το χρέος της Ελλάδας στη συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν σε ομόλογα, στο τέλος του 2013, το 71,6% του χρέους ήταν μη διαπραγματεύσιμο (230,17 δισ. ευρώ), καθώς βρίσκεται στα χέρια του επισήμου τομέα, ενώ το 28,4% ήταν μη διαπραγματεύσιμο.
Αν συνυπολογίσουμε λοιπόν, όλο το παραπάνω ιστορικό και κρατήσουμε δυο αριθμούς, θα βγάλουμε το "ζουμί" της υπόθεσης:
*το επιτόκιο των 10ετων ομολόγων βρίσκεται στο 6,15%
*η Ελλάδα στην 5ετια θέλει το πολύ επιτόκιο 5%
Η νέα έκδοση ομολόγου δεν έχει καμία σχέση με τις δημοπρασίες που πραγματοποιούνταν μέχρι και πριν από τέσσερα χρόνια. Η φύση και η δομή του χρέους έχει αλλάξει, το ίδιο και η αντιμετώπιση των δανειστών. Το 2010 η Ελλάδα έφτασε να έχει χρέος στο 120% του ΑΕΠ και στην πλάτη της δυο χρόνια ύφεσης. Στο τέλος του 2013 είχε χρέος 321,47 δισ. ευρώ ή στο 175,7% του ΑΕΠ (αν δεν είχαν καθυστερήσει οι δόσεις θα ήταν 325,9 δις) και έξι χρόνια ύφεσης άνω του 25% σωρευτικά.
Πώς γίνεται λοιπόν να σε αποκλείουν από τις αγορές το 2010 και να σε ξαναβάζουν τέσσερα χρόνια μετά με χειρότερα στοιχεία; Πολύ απλά, οι δανειστές διασφάλισαν ότι η Ελλάδα θα αποπληρώσει όλα τα χρέη της μέχρι κεραίας, αλλιώς θα ενεργοποιηθούν οι ρήτρες του διεθνούς δικαίου.
Τι θέλει να κάνει το οικονομικό επιτελείο;
Αρχικά θέλει να στρώσει το κλίμα διεθνώς και κυρίως στο ευρωπαϊκό έδαφος ενόψει των ευρωεκλογών. Πώς αλλιώς θα μπορούν να μιλήσουν οι υποστηρικτές της λιτότητας ότι το πείραμα "πέτυχε"; Από την άλλη, η έξοδος της Ελλάδας στις αγορές θα βγάλει τη χώρα από τις δανειακές συμβάσεις. Με άλλα λόγια, δεν θα χρειαστεί τρίτο πακέτο στήριξης. Η επιλογή είναι σκληρή, αφού από τη μια πλευρά ο μηχανισμός δίνει επιτόκιο 1,5% και από την άλλη οι αγορές (στην καλύτερη) ένα 5%. Με ό,τι κι αν σημαίνει αυτό για το χρέος..
Γιατί βγαίνουμε λοιπόν; Αφού το επιτόκιο θα είναι ασύμφορο; Από πολιτικής άποψης διότι ..η πολιτική απέτυχε. Το χρέος είτε με νέο δάνειο από την τρόικα είτε από τις αγορές, θα αυξηθεί εκ νέου. Από την ίδια πλευρά, δεν θα υπάρχει μνημόνιο (θα υπάρχει Μεσοπρόθεσμο που είναι το ίδιο, αλλά θα είμαστε σε επιτήρηση μέχρι να αποπληρώσουμε το 75% του χρέους).
Από οικονομικής άποψης, διότι από τη μια πρέπει να φτιαχτεί η περιβόητη καμπύλη επιτοκίου στα 5ετή και 7ετή ομόλογα (υπάρχει μόνο στα 10ετή), κάτι που είναι "τεχνικό" θέμα. Επίσης, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό, έχει να κάνει με την πραγματική οικονομία. Όσες ελληνικές επιχειρήσεις έχουν βγει από μόνες τους στις αγορές για δανεισμό (μέσω ομολογιακού δανείου) το επιτόκιο είναι πάνω από το 8%.
Με δεδομένο ότι καμία εταιρία με έδρα την Ελλάδα δεν μπορεί να έχει μεγαλύτερη αξιολόγηση από την ίδια τη χώρα λόγο ρίσκου (country risk), η έκδοση ομολόγου από το δημόσιο θα αναγκάσει τις αγορές να ρίξει το επιτόκιο και στις επιχειρήσεις. Διότι, μια άλλη βασική παράμετρος του μνημονίου, ήταν η διάλυση των επιχειρήσεων σε επίπεδο πρόσβασης στα κεφάλαια. Οι ελληνικές τράπεζες χρεοκόπησαν, όπως και το δημόσιο, με αποτέλεσμα ο ιδιωτικός τομέας να ψάχνει λεφτά από τις πανάκριβες - λόγω της κατάστασης - αγορές.
Διαβάστε επίσης:
Ένα βήμα πριν την έξοδο στις αγορές η Ελλάδα
Dow Jones Newswires - WSJ: Την Τετάρτη η Ελλάδα στις αγορές
Γ. Στουρνάρας: Η Ελλάδα δεν βιάζεται να βγει στις αγορές