Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

«ΟΔΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ»

Στο πλαίσιο αυτό, η προάσπιση και θεσμική κατοχύρωση των δικαιωμάτων ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, οι οποίες βιώνουν με ιδιαίτερη ένταση τις συνέπειες της οικονομική κρίσης, αποτέλεσε το κύριο μέλημα της Γενικής Γραμματείας Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του υπουργείου Δικαιοσύνης.

«Παρά τις εξαιρετικά αντίξοες οικονομικές συνθήκες οι ελληνικές αρχές καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου το επίπεδο προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να είναι σεβαστό από όλους τους φορείς και τα όργανα της πολιτείας, με σκοπό την εγγύηση των κανόνων της ελεύθερης, χωρίς διακρίσεις, δημοκρατικής κοινωνίας» αναφέρει η έκθεση πεπραγμένων της Γενικής Γραμματείας Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για το διάστημα 2012-2014, η οποία δημοσιεύθηκε στις 2 Δεκεμβρίου.

Για την εξασφάλιση του κατάλληλου νομοθετικού πλαισίου, θεσμών και υπηρεσιών που σέβονται και θα προστατεύουν το πλήρες εύρος των ατομικών πολιτικών και οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων, εκπονήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, μετά από πρόταση του Γενικού Γραμματέα Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Γιώργου Σούρλα, και σχετική απόφαση του υπουργού Δικαιοσύνης, Χαράλαμπου Αθανασίου.

Με την εκπόνηση του σχεδίου ασχολήθηκε ειδική ομάδα εργασίας, στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι υπουργείων, κρατικών φορέων, καθώς και ανεξαρτήτων συμβουλευτικών προς την πολιτεία οργάνων για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η ομάδα εργασίας είχε επίσης διάλογο με εκπροσώπους της Κοινωνίας των Πολιτών και συμμετείχε σε ανοιχτές εκδηλώσεις, με τις οργανώσεις που ειδικεύονται στο χώρο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα.

Το σχέδιο συντάχθηκε κατά τα διεθνή πρότυπα, μετά από μελέτη των σχετικών κειμένων του ΟΗΕ και βελτίστων εθνικών πρακτικών, που άπτονται των τομέων της δικαιοσύνης, της στέγαση, της αστυνόμευσης, της υγείας, της εργασίας, του σωφρονισμού, του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, των δικαιώματα των παιδιών και των ευπαθών κοινωνικά ομάδων και του περιβάλλοντος.

Τα δικαιώματα του παιδιού

Το σχέδιο δράσης για τα δικαιώματα του παιδιού εκπονείται από ειδική ομάδα εργασίας η οποία αποτελείται από εκπροσώπους υπουργείων, κρατικών υπηρεσιών και ανεξαρτήτων φορέων όπως ο Συνήγορος του Παιδιού και η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Η σύσταση μηχανισμού παρακολούθησης της σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού, θα γίνει εντός του 2015.

Στο σχέδιο δράσης για τα δικαιώματα του παιδιού προβλέπονται η προσαρμογή της νομοθεσίας, ο συντονισμός των αρμοδίων φορέων, η συλλογή των δεδομένων, η παρακολούθηση της εφαρμογής των δικαιωμάτων, η συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών και η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για την προώθηση των δικαιωμάτων του παιδιού. Στη συνέχεια θα γίνεται αναφορά στις αρχές της μη διάκρισης, στο δικαίωμα στη ζωή, στην επιβίωση και στην ανάπτυξη, στον σεβασμό των απόψεων του παιδιού και στα ιδιαίτερα ατομικά δικαιώματα των παιδιών, όπως στο όνομα και στην εθνικότητα, στη θρησκευτική ελευθερία, στο δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή και στην πρόσβαση στην κατάλληλη πληροφόρηση.

Προβλέπονται, επίσης, δράσεις που έχουν σχέση με το οικογενειακό περιβάλλον και τα παιδιά που απομακρύνονται από αυτό (αναδοχή, ιδρύματα - δομές φιλοξενίας και περίθαλψης), με την υιοθεσία και την βία κατά των παιδιών, συμπεριλαμβανομένης της κακοποίησης και της παραμέλησης.

Επιπλέον, θα περιέχονται δράσεις σχετικά με την υγεία, την πρόνοια, την αναπηρία, την εκπαίδευση, την αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου των παιδιών, καθώς και μέτρα ειδικής προστασίας, όπως κατά την απονομή της δικαιοσύνης στα παιδιά ή για τα παιδιά ευάλωτων ομάδων πληθυσμού.

Ιδιαίτερη αναφορά θα γίνεται στα παιδιά που θεωρούνται «ασυνόδευτα», παιδιά προσφύγων και αιτούντων άσυλο ή τα παιδιά του δρόμου, ομάδα η οποία απασχολεί σοβαρά την ελληνική κοινωνία και τη Γενική Γραμματεία Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων τα τελευταία χρόνια.

Ρατσισμός και μισαλλοδοξία

Η καταπολέμηση της ρατσιστικής βίας και της ξενοφοβίας αποτελεί άμεση προτεραιότητα και για τον σκοπό αυτό έχουν ληφθεί πρακτικά, υπεύθυνα και αποτελεσματικά μέτρα και έχουν πραγματοποιηθεί ή σχεδιασθεί δράσεις, μεταξύ των οποίων οι εξής:

- Τροποποίηση του νόμου 927/1979 και προσαρμογή του στην απόφαση – πλαίσιο 2008/913/ΔΕ της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη καταπολέμηση ορισμένων μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας μέσω του ποινικού δικαίου.

- Κύρωση του πρωτοκόλλου στην ευρωπαϊκή σύμβαση για το έγκλημα στον κυβερνοχώρο, το οποίο αφορά την καταπολέμηση πράξεων ρατσιστικού ή ξενοφοβικού χαρακτήρα και μισαλλόδοξου λόγου που τελούνται μέσω ηλεκτρονικών μέσων.

- Τοποθέτηση ειδικού εισαγγελέα ρατσιστικής βίας για την εποπτεία των ρατσιστικών υποθέσεων.

- Σύσταση αστυνομικών τμημάτων και γραφείων αντιμετώπισης ρατσιστικής βίας.

- Έκδοση και διανομή εγχειριδίου συμπεριφοράς προς το αστυνομικό προσωπικό.

- Δυνατότητα ενημέρωσης των αλλοδαπών από τις ελληνικές αρχές με φυλλάδια και την τηλεφωνική γραμμή 11414.

Δέσμη δράσεων προς υλοποίηση:

- Αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου χορήγησης της ιθαγένειας, για την ομαλότερη κοινωνική ένταξη των μεταναστών και των τέκνων τους και την άμβλυνση των στερεοτύπων και του ρατσισμού απέναντι στους μεταναστευτικούς πληθυσμούς της χώρας.

- Απλούστευση του νομοθετικού πλαισίου για τη μετανάστευση για την εξάλειψη του ρατσισμού και των κοινωνικών στερεοτύπων απέναντι στους μεταναστευτικούς πληθυσμούς.

- Κύρωση κώδικα μετανάστευσης και κοινωνικής ένταξης.

- Κατάρτιση νέου εθνικού σχεδίου ένταξης μεταναστών.

- Συστηματική καταγραφή και επεξεργασία των περιστατικών βίας, δηλαδή σχεδιασμός και ανάπτυξη αξιόπιστου συστήματος συλλογής και επεξεργασίας επισήμων στατιστικών στοιχείων για την παρακολούθηση των εγκλημάτων μίσους, μέσω και της σταδιακής υλοποίησης των έργων της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης.

- Εκπαίδευση, μέσω σεμιναρίων και συνεδρίων σε διωκτικές και δικαστικές αρχές, για την αποτελεσματική δίωξη και τιμωρία των ρατσιστικών περιστατικών.

Τα δικαιώματα των εξαρτημένων ατόμων

Η προστασία και η προαγωγή της υγείας αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα και συνιστά υποχρέωση του Κράτους που απορρέει από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και το Σύνταγμά μας (Άρθρο 21).

Το δικαίωμα αυτό εντάχθηκε στο εθνικό σχέδιο δράσης για τα δικαιώματα του ανθρώπου, ενώ στην ιεράρχηση στο χώρο της υγείας, αποφασίστηκε να δοθεί προτεραιότητα σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες, όπως είναι οι τοξικομανείς. Έτσι εκπονήθηκε σχέδιο χάρτας δικαιωμάτων των εξαρτημένων ατόμων, για πρώτη φορά στη χώρα μας τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Το σχέδιο χάρτας περιλαμβάνει τα δικαιώματα:

- Επιλογής ή απόρριψης της φροντίδας.
- Καθολικής, ισότιμης πρόσβασης σε φροντίδα υγείας διαθεσιμότητας και προσβασιμότητας.
- Απορρήτου.
- Επιλογής από τον θεραπευόμενο της ενδεδειγμένης θεραπείας που βασίζεται στη γνώση κατόπιν ενημέρωσης.
- Λήψης εξατομικευμένης ολιστικής θεραπείας.
- Παροχής ποιοτικών υπηρεσιών υγείας.
- Απρόσκοπτης πρόσβασης στη φροντίδα.
- Παροχής υπηρεσιών με σεβασμό στην προσωπικότητα του ατόμου.
- Συμμετοχής των εξαρτημένων στη διαμόρφωση αποφάσεων σχετικά με την πολιτική κατά των εξαρτήσεων.
- Παροχής υπηρεσιών υγείας από εξειδικευμένο προσωπικό.
- Ίσης μεταχείρισης.
- Ισοδύναμης φροντίδας.
- Εργασίας.
- Σωστής πληροφόρησης: αντιμετωπίζοντας το στίγμα της εξάρτησης από ναρκωτικά.

Πρωτοβουλία για στέγαση και σίτιση

Στις προτεραιότητες των δικαιωμάτων που καταγράφονται στο εθνικό σχέδιο δράσης είναι αυτό της επιβίωσης, προϋπόθεση της οποίας είναι η διατροφή και στέγη.

Στις 27 Νοεμβρίου 2013 πραγματοποιήθηκε σύσκεψη υπό τον Αρχιεπίσκοπο με συμμετοχή υπουργών, δημάρχων και υπηρεσιακών παραγόντων, κατά την οποία υιοθετήθηκε η πρόταση της Γενικής Γραμματείας Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων «Κανένας Άστεγος, Κανένας Πεινασμένος». Τα αρμόδια υπουργεία και ο πρωθυπουργός αποφάσισαν και προώθησαν πρόγραμμα για τη στέγη και τη διατροφή, με διάθεση πιστώσεων και εξασφάλιση υποδομών, δίνοντας προτεραιότητα στην κοινωνική κατοικία, σε συνεργασία με ιδιωτικούς φορείς.

Ενίσχυση οικονομικά αδυνάτων – Ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα

Τον Οκτώβριο του 2014 άρχισε η πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα σε δέκα δήμους της χώρας, με προτεραιότητα στους πολίτες που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας και δεν έχουν άλλο εισόδημα. Το 2015 προβλέπεται η επέκταση της εφαρμογής του σε όλη την χώρα.

Σεβασμός στα δικαιώματα των ηλικιωμένων

Παρά τη γήρανση του πληθυσμού, την ευάλωτη φύση των ηλικιωμένων και τις αναφορές που γίνονται στα ηλικιωμένα άτομα σε άλλες διεθνείς συμβάσεις, δεν υπάρχει διεθνής σύμβαση η οποία να εστιάζεται αποκλειστικά στα δικαιώματα των ηλικιωμένων.

Τα δικαιώματα των ηλικιωμένων προστατεύονται μόνο υπό τη γενική έννοια «ανθρώπινα δικαιώματα». Η προστασία προκύπτει από την αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων και θεμελιώνεται στα δικαιώματα της ανθρώπινης ελευθερίας και αξιοπρέπειας και στις αρχές της δίκαιης και ίσης μεταχείρισης.

Στην ημερίδα που έγινε την 1η Οκτωβρίου 2014, την οποία συνδιοργάνωσαν η Γενική Γραμματεία Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η Διαρκής Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής και το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, μεταξύ άλλων, ανακοινώθηκε ότι:

- Εκπονήθηκε πρόγραμμα για τους ηλικιωμένους και εντάχθηκε στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

- Έγινε αποδεκτή η πρόταση της Γενικής Γραμματείας από την πολιτική ηγεσία η οποία υποβλήθηκε υπό τη μορφή σχεδίου νόμου για τη σύσταση εθνικού συμβουλίου ηλικιωμένων.

Σχετικές ειδήσεις

• Σούρλας: To Εθνικό Συμβούλιο Ηλικιωμένων θα τους δώσει φωνή
• Εθνικό σχέδιο δράσης για τα δικαιώματα του παιδιού
• Συστάσεις για τα δικαιώματα των ψυχικά πασχόντων κρατουμένων