Ελληνικά πετρέλαια: Από το No Man στο Yes Man!
ΟΙ «ΓΥΠΕΣ», ΟΙ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΡΕΥΝΕΣ ΤΩΝ ΗΠΑ ΑΠΟ ΤΟ 1903 ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ
Της Γεωργίας Λινάρδου
Κατά περίεργο τρόπο όταν η χώρα βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο, πάντα πέφτουν στο τραπέζι τα πετρέλαια. Η ιστορία επαναλαμβάνεται για πάνω από έναν αιώνα. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την εξόρυξη υδρογονανθράκων εκδηλώθηκε από την πλευρά των Αμερικανών την περίοδο της δικτατορίας και τότε απασχόλησαν τη διπλωματική ατζέντα δύο συμβάσεις του Γ. Παπαδόπουλου το 1973 με τις αμερικανικές εταιρείας An-Car Oil Corporation και Anschutz Overseas Corporation of Greece. Μάλιστα τότε ένας από τους λόγους (!) για τους οποίους υπεγράφησαν αυτές οι συμβάσεις αφορούσαν «στον εφοδιασμό της ελληνικής αγοράς με ελληνικούς υδρογονάνθρακες»…
Η τρόικα και τα πετρέλαια
Με την πορεία των χρόνων κι ενώ το χρέος της Ελλάδας συσσωρεύτηκε εφιαλτικά, τα πετρέλαια έπεσαν και πάλι στο τραπέζι. Δύο χρόνια πριν ο Γερμανός οικονομικός αναλυτής Ντιρκ Μιούλερ αποκάλυπτε μεταξύ άλλων το σχέδιο της τρόικας για δέσμευση των πετρελαίων της χώρας ως εγγύηση στο χρέος (κάτι ανάλογο συνέβη και με την Κύπρο).
Τον περασμένο Ιούλιο κι ενώ οι διαπραγματεύσεις βρίσκονταν σε δραματικό φόρτε ένας έλληνας καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Μέρυλαντ, μελετητής της ελληνικής ΑΟΖ ισχυρίζονταν σε άρθρο του πως: «Τώρα που βρισκόμαστε στο χείλος της καταστροφής κινδυνεύουμε να χάσουμε και την ΑΟΖ. Η τρόικα θα έρθει πάλι να μας σώσει παίρνοντας μαζί της αυτή τη φορά και τα θαλάσσια οικόπεδά μας, όπως θα έλεγε και ο Γιάννης Βαρουφάκης, for peanuts. Πολύ φοβούμαι ότι οι εταίροι μας ξύπνησαν και θέλουν να βάλουν στο χέρι και τους υδρογονάνθρακες μια κι εμείς τους έχουμε ξεχάσει για τα καλά».
No man ή yes man;
Κατά τη διάρκεια της μεταπολίτευσης το ενδιαφέρον των ΗΠΑ παρέμεινε αμείωτο και εντάθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Από τον Απρίλιο του 1991 και την ανακοίνωση του τότε αμερικανού πρέσβη Μάϊκλ Σωτήρχου στον τότε πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη ότι η Ουάσιγκτον επιθυμεί (sic) ή καλύτερα έχει σχεδιάσει την ελληνοτουρκική συνεκμετάλλευση των πετρελαίων του Αιγαίου, μέχρι το πρόσφατο ταξίδι του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και την φωτογράφηση με τον αμερικανό Πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα μετά των συζύγων, λες και δεν πέρασε μια μέρα.
Η Ελλάδα διαθέτει πολύ πετρέλαιο και οι Αμερικανοί εδώ και πολλές δεκαετίες θέλουν να είναι αυτοί που θα τα εκμεταλλευθούν και άρα θα έχουν τη μερίδα του λέοντος. Πιο συγκεκριμένα η αμερικανική εταιρεία Noble Energy Company με έδρα το Χιούστον. Οι ΗΠΑ φαίνεται, μάλιστα, να έχουν αποφασίσει και τη μοιρασιά. Το 20% των εσόδων θα το πάρει η Ελλάδα, το άλλο 20% η Τουρκία και το υπόλοιπο η Noble.
Θυμίζουμε δηλώσεις του υπουργού Εθνικής Άμυνας Πάνου Καμμένου τον περασμένο Μάιο μετά τη συνάντησή του με την υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Βικτόρια Νούλαντ: «Δε σας κρύβω ότι η ελληνική κυβέρνηση από τη στιγμή που θα υπάρξει ενδιαφέρον από τις ΗΠΑ στα θέματα συνεργασίας σε σχέση με τα κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου, είναι διατεθειμένη να προχωρήσει σε συνεργασία. Στη συνάντηση που είχε με την κ. Νούλαντ της είπα ότι θα μας ενδιέφερε μία government to government agreement με τις ΗΠΑ, ώστε να υπάρχει συνεκμετάλλευση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου. Αυτό θα οδηγούσε και θα οδηγήσει πιθανόν σε μία λύση η οποία δεν έχει να κάνει με τις οποιεσδήποτε πιέσεις δεχόμαστε από τους δανειστές μας. Είναι αντιληπτό ότι αν προχωρήσουμε σε μία συνεκμετάλλευση του φυσικού αερίου και του πετρελαίου με ποσοστό 70-30, αυτό θα οδηγήσει σε μία γραμμή χρηματοδότησης που θα μας απαλλάξει από πολλά προβλήματα».
Επίσης θυμίζουμε πως τον περασμένο Σεπτέμβριο του 2014 που η ελληνική Βουλή κύρωσε κατά πλειοψηφία τρεις συμβάσεις του Δημοσίου για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε Κατάκολο, Ιωάννινα και δυτικά του Πατραϊκού κόλπου, ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ καταψήφισαν. Έχει ενδιαφέρον ότι από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, ο τότε εισηγητής Α. Αλεξόπουλος υποστήριζε μεταξύ άλλων πως: «Οι συμβάσεις αυτές είναι προκλητικά ετεροβαρείς υπέρ των ιδιωτικών εταιρειών στις οποίες κατοχυρώθηκε το δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων».
Οι «γύπες», οι συμβάσεις και η ελληνική κωλυσιεργία
Οι πρώτες γεωτρήσεις ξεκίνησαν το 1903 από την εταιρεία London Oil Development μετά από παραχώρηση του ελληνικού κράτους. Δυο τρύπες έκανε η εταιρεία στη Ζάκυνθο και αποχώρησε.
Το 1938 γίνονται γεωτρήσεις (πάλι χωρίς αποτέλεσμα) από το τότε υπουργείο Βιομηχανίας με το Ινστιτούτο Γεωλογικών Ερευνών στη Δυτική Πελοπόννησο και τον Έβρο. Ακολουθούν νέες τη δεκαετία του ’60 στην Ήπειρο και το Ιόνιο, τα Φιλατρά, τη Θεσσαλονίκη και την Αιτωλοακαρνανία όπου και μπαίνει στο παιχνίδι η BP. Ακολουθεί η Texaco στον Θερμαϊκό και η An Car Oil στη Ζάκυνθο και τη Λήμνο.
Μέχρι τη δεκαετία του ’60, οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα είναι οι HELLIS, PAN ISRAEL, DEILMAN-ILIO. Στην πορεία θα ανοίξει ο δρόμος για τους … πανίσχυρους. Εκείνους, δηλαδή, τους παίκτες όπως η Conoco, η Texaxo, η Chevron κτλ οι οποίες είναι γνωστές διεθνώς και για την ικανότητα πολιτικών παρεμβάσεων προς όφελος των συμφερόντων τους.
Τη δεκαετία του ’70 ακολουθούν οι συμβάσεις της Χούντας στο Βορειοανατολικό Αιγαίο και την αμερικανική εταιρεία Oceanic Exploration Company. Η Oceanic παραχωρεί για κάποιο διάστημα τα δικαιώματά της στη Denison για έρευνες ανατολικά της Θάσου, αλλά τα σχέδια παγώνουν μετά από βέτο που άσκησε το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού επικαλούμενο λόγους εθνικής ασφάλειας. Φυσικά και η αμερικανική εταιρεία επιμένει.
Χρόνια μετά την ανακάλυψη των κοιτασμάτων του Πρίνου η ελληνική πολιτεία αποφασίζει να ιδρύσει τη Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίου για να επιβλέψει τους όρους της σύμβασης. Δέκα χρόνια (!!!) μετά ιδρύεται η ΔΕΠ ΕΚΥ, εταιρεία επίσης του Δημοσίου και θυγατρική της ΔΕΠ με portfolio την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων.
Ενδιαφέρον έχει ότι το 1994 με μία πολύ ενδιαφέρουσα οδηγία η Ευρωπαϊκή Ένωση απαγορεύσει στις κρατικές εταιρείες να έχουν αποκλειστικά δικαιώματα έρευνες και εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Έτσι, ανοίγει ο δρόμος για τις… ΗΠΑ ο οποίος πλέον φαίνεται πως έχει στρωθεί και με… λουλούδια.
Σ.σ., πάντως, έτσι για την ιστορία να αναφέρουμε πως μόλις το 2011 κατάφεραν να συστήσουν την Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων ΑΕ (ΕΔΕΥ ΑΕ) και έπρεπε να περιμένουν μερικά χρόνια μετά ώστε να λειτουργήσει!!! Τι σημαίνει για μία χώρα να διαθέτει δική της δημόσια εταιρεία υδρογονανθράκων; Έχει να λαμβάνει… μερίδιο.