Το ελληνικό τρίγωνο των Βερμούδων: Φοροδιαφυγή, παραοικονομία, διαφθορά!

Της Γεωργίας Λινάρδου

Σε πλήρη αποτυχία κατέληξε η μάχη ενάντια στη φοροδιαφυγή και την παραοικονομία στα χρόνια των Μνημονίων, όπως καταγράφεται σε οικονομικές μελέτες. Μόνον για το 2014 η φοροδιαφυγή προκάλεσε απώλεια κρατικών εσόδων 7,2 δισ. ευρώ.

Φοροδιαφυγή, παραοικονομία, διαφθορά συνιστούν ένα ελληνικό «τρίγωνο των Βερμούδων» στο οποίο έχουν βουλιάξει αύτανδρα μέχρι σήμερα όλα τα δήθεν αποφασιστικά σχέδια των κυβερνήσεων των Μνημονίων. Και σα να μην έφτανε αυτό, αποψιλώνεται ο «γίγαντας» του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (ΣΔΟΕ) αφήνοντας σε εκκρεμότητα ή και παγώνοντας, όπως άλλωστε καταγγέλουν οι ίδιοι οι εφοριακοί, σημαντικές υποθέσεις μεγάλης φοροδιαφυγής.

Η στραβός είν’ ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε...

Στο τελευταίο συνέδριο του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου και μια ανάσα πριν από την υπογραφή ενός ακόμη στραγγαλιστικού νέου μνημονίου, παρουσιάζονται στοιχεία που κόβουν την ανάσα με δεδομένη την οικονομική κατάντια της χώρας: η ετήσια απώλεια δημόσιων εσόδων από τη φοροδιαφυγή ξεπερνά τα 7 δισεκατομμύρια ευρώ, η παραοικονομία, συνεχίζει να ξύνει την πληγή που αιμορραγεί, αφήνοντας άνοιγμα πάνω από 41 δισ. ευρώ και η διαφθορά στερεί από τα δημόσια ταμεία πόροι 21 δισ. ευρώ.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο οι Financial Times αποκάλυψαν με δημοσίευμά τους πως η ευρωπαϊκή παραοικονομία κοστίζει 454 δισ. ευρώ σε απώλειες φόρων. Ιδιαίτερη θέση σ’ εκείνο το δημοσίευμα είχε η Ελλάδα ως μία από τις μεγαλύτερες παραοικονομίες στην Ευρώπη. Όμως, «δεν είναι η μόνη που αντιμετωπίζει δυσκολίες στην προσπάθειά της να εξαλείψει τη φοροδιαφυγή, ενώ ταυτόχρονα αυξάνει τη φορολογία», επεσήμαινε το δημοσίευμα.

Από τον Καποδίστρια στο… χάος

Διόλου άστοχη, φαίνεται η επισήμανση στη μελέτη «Η φοροδιαφυγή και η παραοικονομία στην Ελλάδα» (Κωνσταντίνος Κόρρας, Σταμάτης Δρόσος): «Το κράτος αντί να φροντίζει για το συμφέρον όλων των πολιτών, προσπαθεί συνεχώς να προωθεί τα επιμέρους συμφέροντα. Αυτό συνέβαινε στην Ελλάδα από την εποχή της σύστασης του σύγχρονου ελληνικού κράτους όπου η σύγκρουση μεταξύ των πολιτικών οδήγησε στη δολοφονία του Καποδίστρια, ο οποίος προσπαθούσε να δημιουργήσει ένα ασφαλές κράτος και να συγκροτήσει ένα δίκαιο σύστημα κατανομής φόρων παρ΄ όλες τις αντιδράσεις που υπήρχαν».

Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι μέσα στην κρίση και παρά τα σκληρά μέτρα, φτάσαμε ακόμη και στο σημείο το 35% των φόρων να πληρώνεται μόλις από το 3% των φορολογουμένων οι οποίοι δήλωναν μόλις το 15% των συνολικών τους εισοδημάτων!

Η εμμονή σ’ ένα λάθος μοντέλο επισημαίνεται κατά καιρούς από πολλούς οικονομολόγους που καταγράφουν το ένα λάθος μετά το άλλο. Στο βιβλίο: «Η ευκαιρία που χάθηκε» (Παναγιώτης Β. Κατσαρός) με μόλις λίγες φράσεις αναφέρεται ξεκάθαρα η αλυσίδα των… λαθών: «Η άδικη κατανομή των φορολογικών βαρών έχει ως αποτέλεσμα την φορολογική άνιση επιβάρυνση φυσικών και νομικών προσώπων. Κατά συνέπεια μέσα σε ένα κλίμα αδυναμίας καταπολέμησης της διαφθοράς και παράλληλα γενικής μείωσης των εισοδημάτων των πολιτών, λόγω των συνεχών μέτρων εισπρακτικού χαρακτήρα, η απαίτηση για ενίσχυση της φορολογικής συνείδησης καθίσταται ιδιαίτερα δύσκολη από τους πολίτες και φαίνεται πως πολύ δύσκολα θα αλλάξει αυτή η στάση».

Η φοροδιαφυγή στα χρόνια του Μνημονίου

Ήταν το 2009 όταν η χώρα μας, σύμφωνα με μελέτες του κορυφαίου οικονομολόγου Friedrich Schneider, κατοχύρωνε τη «μαύρη πρωτιά» στη λίστα των ευρωπαϊκών χωρών με τη μεγαλύτερη φοροδιαφυγή και παραοικονομία. Το 2009 η παραοικονομία στη χώρα μας ήταν στο 25% του ΑΕΠ (δηλαδή 65 δισ. ευρώ) και η φοροδιαφυγή στα 20 δισεκατομμύρια. Το 2010 η παραοικονομία έπεσε στο 24,5% του ΑΕΠ και το 2012 (στοιχεία ΟΟΣΑ) στο 24%, δηλαδή 45 δισ. ευρώ.

ΠΙΝΑΚΑΣ: H παραοικονομία στις χώρες της ΕΕ ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, το ύψος της παραοικονομίας στην Ελλάδα «έχει μείνει στα ίδια ή και λίγο χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με το 2008. Αυτό οφείλεται στο γεγονός πως η οικονομία στην Ελλάδα δεν έχει ανακάμψει ακόμα, με αποτέλεσμα οι Έλληνες να προβαίνουν σε παραοικονομικές δραστηριότητες προκειμένου να κερδίσουν επιπλέον χρήματα» και κάποιοι για να μπορέσουν να επιβιώσουν (προσθέτουμε εμείς).

Σύμφωνα με τους Κόρρα και Δρόσο: «Η πελατειακή πολιτική των κυβερνήσεων από το 2009 και μετά να αυξήσουν τους φόρους αντί να μειώσουν τα δημόσια σπατάλη, οδήγησε σε αναλογική αύξηση του φαινομένου της φοροδιαφυγής. Παρ’ όλα αυτά τα φορολογικά έσοδα ως ποσοστό του ΑΕΠ αυξήθηκαν στο 23,8% για το 2013 από το 21,5% που ήταν το 2009. Η αύξηση, όμως αυτή, δεν οφείλεται στον περιορισμό της φοροδιαφυγής αλλά στην αύξηση των φόρων που κλήθηκαν να πληρώσουν οι συνεπείς φορολογούμενοι που μέχρι σήμερα πλήρωναν κανονικά τους φόρους τους. Σε αντίθεση με τους επιτήδειους που φοροδιαφεύγουν».

Υπάρχει ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο που προκύπτει από τα επίσημα κιτάπια του υπουργείου Οικονομικών: Τα δικαστήρια έχουν επιδικάσει υπέρ του ελληνικού δημοσίου το ποσό των 17,6 δις. ευρώ. Πόσα έχουν εισπραχθεί; Μόνον το 5,2%, τουτέστιν 913,4 εκατομμύρια ευρώ.

Πότε ξεκίνησε η μάχη ενάντια στη φοροδιαφυγή;

Μαντήλι χαρωπό κουνούσαν οι ελληνικές κυβερνήσεις μέχρι το 1985. Την περίοδο 1985-1989 και όταν στο υπουργείο Οικονομικών αναλαμβάνει ο Δημήτρης Τσοβόλας εισάγεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα το σύστημα αντικειμενικών αξιών των ακινήτων και προετοιμάζεται το έδαφος για την εφαρμογή του ΦΠΑ. Πράγματι, αυτός ο νέος φόρος αύξησε τα έσοδα του κράτους, αλλά παράλληλα και τα έμμεσα κέρδη των επιχειρηματιών οι οποίοι ναι μεν εισέπρατταν το φόρο, δεν τον απέδιδαν όμως.

Επόμενος σταθμός για τη φοροδιαφυγή θεωρείται το 1994 με τον τότε υπουργό Οικονομικών Αλέκο Παπαδόπουλο να ανασυγκροτεί τους φοροεισπρακτικούς μηχανισμούς και να εφαρμόζει μέτρα περιορισμού των δημοσίων ελλειμμάτων.

Τη δεκαετία του ’90 κι εν όψει προετοιμασίας της Ελλάδας για ένταξή της στην ΟΝΕ τα έσοδα του προϋπολογισμού εμφανίζονται να κάνουν θεαματικό άλμα κατά 57,5% κι αυτό όπως παρουσιάστηκε τότε, εξαιτίας περιορισμού της φοροδιαφυγής! Θυμίζουμε ότι η Ελλάδα τότε έπρεπε να ικανοποιήσει τα κριτήρια σύγκλισης της συνθήκης του Μάαστριχτ διότι αλλιώς η πόρτα της ΟΝΕ δε θα άνοιγε ποτέ. Άσχετο (sic), βέβαια, αν μερικά χρόνια μετά αποκαλύφθηκε με πάσα ευρωπαϊκή λαμπρότητα πως η χώρα είχε χρησιμοποιήσει «ψεύτικα στοιχεία» για να πετύχει την είσοδο της. Δεν είναι τυχαίο ότι το Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος δημιουργήθηκε το 1997.

Γενικά, πάντως, οι ελληνικές κυβερνήσεις αντιμετώπισαν την υπόθεση «φοροδιαφυγή» λες κι επρόκειτο για κάποια «καυτή πατάτα». Για παράδειγμα, το 2007 ψηφίστηκε νόμος για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και συγκροτήθηκε ένα Εθνικό Συμβούλιο υπό την προεδρία του Γιώργου Αλογοσκούφη. Κατάφερε να συνεδριάσει μόλις τρεις φορές…

ΣΔΟΕ: Του πήραν και την φύλαξη!!!

Την προεκλογική περίοδο δίνεται «σήμα» να μεταφερθούν 500 υπάλληλοι (από τους συνολικά 740) του ΣΔΟΕ στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων. Οι εφοριακοί μιλούν καθαρά για «διάλυση του ΣΔΟΕ» την οποίαν και χαρακτηρίζουν ως «εθνικό έγκλημα».

«Η αποδυνάμωση του ΣΔΟΕ που αποτελεί την κορωνίδα των ελεγκτικών μηχανισμών, την αιχμή του δόρατος κατά της φοροδιαφυγής, με τη μεταφορά 500 υπαλλήλων προς την ΓΓΔΕ, σε καμία περίπτωση δε μπορεί να θεωρηθεί αναβάθμιση και μάλιστα σε μία περίοδο που σύμφωνα με τους αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες, μεγάλος αριθμός σοβαρών υποθέσεων βρίσκεται σε προχωρημένο και ώριμο στάδιο για την ολοκλήρωσή τους και την εισροή στα ταμεία του Κράτους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ», καταγγέλλει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στις Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες (ΠΟΕ ΔΟΥ) και μεταξύ άλλων ρωτά την ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών: «Ποια θα είναι η τύχη δεκάδων χιλιάδων υποθέσεων μεγάλης φοροδιαφυγής (λίστες, εμβάσματα, εξοπλιστικά, πολιτικό χρήμα) που θα παραμείνουν στο ΣΔΟΕ, όταν η διαδικασία παράδοσης και παραλαβής μπορεί να διαρκέσει πάνω από τρία χρόνια;»

Να επισημάνουμε ότι μόνον 3500 υποθέσεις από τις συνολικά 39.500 που ελέγχει το ΣΔΟΕ, θα περάσουν στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων. Για τις υπόλοιπες θα ακολουθήσει νομοθετική ρύθμιση μέχρι το τέλος του μήνα που θα προβλέπει τι ακριβώς… θα γίνουν. Σημαντικό είναι και το στοιχείο πως οι 12.500 παραγράφονται στο τέλος του χρόνου!

Η πρώην αναπληρώτρια υπουργός Οικονομικών Νάντια Βαλαβάνη καταγγέλλει σε άρθρο της πως: «Πρόκειται για ουσιαστική διάλυση του ΣΔΟΕ -με τρόπο ωστόσο που να αποτελέσει εργαλείο(;) για τη σχεδόν καθολική εξάλειψη των εκτελούμενων ελέγχων».

Και σα να μην έφτανε αυτό, όπως προκύπτει από έγγραφο το οποίο κοινοποιήθηκε στον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Τρύφων Αλεξιάδη στις 02/10/2015 από την ΠΟΕ ΔΟΥ, το υπουργείο δεν ανανέωσε ούτε τη σύμβαση της εταιρείας security η οποία ήταν υπεύθυνη για τη φύλαξη του κτιρίου του ΣΔΟΕ!!! «Το ΣΔΟΕ αποτελεί μια νευραλγική υπηρεσία του Υπουργείου Οικονομικών που απαιτείται φύλαξη 24ωρης βάσης λόγω του αντικειμένου της. Μετά λύπης μας πληροφορηθήκαμε ότι έληξε η σύμβαση με την ιδιωτική εταιρεία φύλαξης χωρίς το Δημόσιο να έχει φροντίσει να εξασφαλίσει έγκαιρα την ανανέωσή της. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να ανατίθεται από την Διεύθυνση στους υπαλλήλους η υποχρέωση της φύλαξης του κτιρίου πέρα από τα υπηρεσιακά τους καθήκοντα», αναφέρεται μεταξύ άλλων στο έγγραφο της ΠΟΕ ΔΟΥ.

Σχετικές ειδήσεις

• Κυβερνητικό σπριντ με μπαράζ νομοθετημάτων
• Συνάντηση Παυλόπουλου με Αβραμόπουλο και ΥΠΕΞ Λουξεμβούργου
• Ενέργεια, εμπόριο και τουρισμός στη συνάντηση Ξυδάκη με τον πρέσβη του Ιράν