Περιβαλλοντική «βόμβα» μεγατόνων απειλεί τα νησιά του Ιονίου
Είναι μια αληθινή ιστορία που θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει τη βάση για το σενάριο μιας ταινίας του Χόλιγουντ με απίστευτη πλοκή, όμως οι συνέπειές της στην πραγματικότητα είναι ολέθριες για το περιβάλλον και δη για τα θαλάσσια οικοσυστήματα αλλά και για τους κατοίκους των νησιών στο Ιόνιο Πέλαγος: Ο λόγος για τα χιλιάδες βαρέλια τοξικών και πυρηνικών αποβλήτων που βρίσκονται στον πυθμένα της θάλασσας, ως συνέπεια ναυαγίων που σημειώνονται υπό μυστηριώδεις συνθήκες τα τελευταία 30 τουλάχιστον χρόνια, με τις «ευλογίες» της «Ντράγκετα», της σικελικής Μαφίας και με τη συμμετοχή πολιτικών προσώπων από τη γειτονική Ιταλία.
Επιμέλεια - Ρεπορτάζ: Χρήστος Θ. Παναγόπουλος
Η υπόθεση δεν είναι διόλου άγνωστη στη χώρα μας. Βρισκόμαστε περίπου στα μέσα του 2009. Στον ελληνικό Τύπο ο θόρυβος ξεσπά μέσω μιας πληθώρας δημοσιευμάτων, όταν ήρθαν στο φως της δημοσιότητας, μέσω της εφημερίδας «La Repubblica» οι μαρτυρίες του πρώην αρχινονού της «Ντραγκέτα», Φραντσέσκο Φόντι, ο οποίος παραδέχεται στις ιταλικές δικαστικές Αρχές ότι είχε βυθίσει με εκρηκτικά τρία μεγάλα φορτηγά πλοία, τα οποία μετέφεραν κατά καιρούς τεράστιες ποσότητες άκρως επικίνδυνων χημικών και τοξικών αποβλήτων στην θαλάσσια περιοχή του Ιονίου.
Τις μαρτυρίες του Σικελού αρχιμαφιόζου επιβεβαιώνει και η ιταλική περιβαλλοντική οργάνωση «Lega Ambiente». Το πιο ανησυχητικό, όμως, είναι ότι ο Φόντι είχε εκτιμήσει πως από τη δεκαετία του ’80, οπότε και αυστηροποιήθηκε η νομοθεσία της γειτονικής χώρας, απαγορεύοντας την απόρριψη ανεπεξέργαστων αποβλήτων, έως και τα τέλη της δεκαετίας του ’90, έχουν σημειωθεί τουλάχιστον άλλα 30 τέτοια ναυάγια, επτά από τα οποία εντοπίζονται πολύ κοντά σε νησιά όπως οι Παξοί, η Κεφαλονιά, η Ζάκυνθος αλλά και αρκετά κοντά στις ακτές του νομού Μεσσηνίας.
Ανίερη και... άκρως ραδιενεργή «μπίζνα»
Έτσι, ξεδιπλώνεται μια απίστευτη και άκρως επικερδής «μπίζνα» για τους Ιταλούς μαφιόζους, που δωροδοκούσαν, σύμφωνα με τα τότε δημοσιεύματα του ιταλικού Τύπου ακόμη και πολιτικά πρόσωπα των κυβερνήσεων του Μπετίνο Κράξι αλλά και του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, για να αναλάβουν αποκλειστικά, με εταιρείες – φαντάσματα, τη διαχείριση και απόρριψη τέτοιων επικίνδυνων φορτίων. Ωστόσο, η «μηχανή» που στήνεται, συνιστά την υπ’ αριθμόν ένα περιβαλλοντική απειλή για την ευρύτερη περιοχή.
Μάλιστα, ο «νονός» της σικελικής Μαφίας είχε αποκαλύψει στις ανακριτικές αρχές της γειτονικής χώρας και τις «ταρίφες»: η αμοιβή για κάθε φορτίο που κατέληγε στον βυθό άρχιζε από 4 δισ. λιρέτες (2,06 εκατ. ευρώ σε σημερινές τιμές) και μπορούσε να φτάσει τα 30 δισ. λιρέτες (15,49 εκατ. ευρώ περίπου) Σε μερικές περιπτώσεις τα χρήματα κατατίθονταν σε τράπεζες της Κύπρου.
Από την άλλη πλευρά, φτάνει να σκεφτεί κανείς την έκδηλη ανησυχία που εξέφραζαν την περίοδο εκείνη επιστήμονες και καθηγητές στον «Δημόκριτο»: υπολογίζεται ότι φτάνουν μόλις 500 βαρέλια πυρηνικών αποβλήτων, για να εκλύσουν 10 φορές την ραδιενέργεια που απελευθερώθηκε με την ατομική βόμβα στη Χιροσίμα στις 6 Αυγούστου 1945.
Ένα εξίσου ανησυχητικό στοιχείο, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί επιστήμονες, είναι πως τα βαρέλια που αυτή τη στιγμή βρίσκονται στον πυθμένα της θάλασσας, μόλις μερικές δεκάδες ναυτικά μίλια μακριά από την περιοχή των Επτανήσων, μπορούν να αντέξουν στη διάβρωση που προκαλεί το θαλασσινό νερό έως 25 χρόνια. Και το ερώτημα που προκύπτει είναι απλό: τι θα συμβεί εάν αυτά τα βαρέλια αρχίσουν να «σκάνε» και ν’ ανοίγουν από τη σκουριά και την πολυκαιρία; Και, δυστυχώς, υπάρχουν πολύ συγκεκριμένα παραδείγματα.
Η περίπτωση των ναυαγίων «Νίκος Ι» και «Κούνσκι»
Ας γυρίσουμε τον χρόνο πίσω κατά 31 χρόνια. Ήταν Ιούλιος του 1985 όταν ο καπετάνιος του μότορσιπ «Νίκος Ι» πριν ξεκινήσει το ταξίδι του από το λιμάνι της Λα Σπέτσια στην Ιταλία συλλαμβάνεται για το φορτίο του πλοίου του, στο οποίο εντοπίζονται μεγάλες ποσότητες τοξικών και ραδιενεργών αποβλήτων.
Από τις αρχές διατάσσεται συντηρητική κατάσχεση και του μότορσιπ και του φορτίου μέχρι νεωτέρας, αλλά λίγες εβδομάδες αργότερα για αδιευκρίνιστους μέχρι σήμερα λόγους, το «Νίκος Ι» ξεκινάει το ταξίδι του από το ιταλικό λιμάνι δηλώνοντας ως προορισμό την πόλη Λομέ στο Τόγκο. Κανονικά θα έπρεπε να πάει μέσω Γιβραλτάρ, αφού η Λα Σπέτσια βρίσκεται στη βορειοδυτική Ιταλία και η αφρικανική πρωτεύουσα στη Δυτική Αφρική, αλλά δεν πρόλαβε: αφού πέρασε την Ελλάδα, στην πορεία προς τον Λίβανο βυθίστηκε ανεξήγητα, μαζί με όλο του το φορτίο.
Το 1992 ακόμη ένα πλοίο, το «Κούνσκι», με εξίσου επικίνδυνο ραδιενεργό φορτίο (120 βαρέλια συνολικού βάρους 20 τόνων), βυθίζεται υπό αδιευκρίνιστες, έως τότε, συνθήκες στ’ ανοικτά της ιταλικής πόλης Κοσέντζα. Το πλοίο αυτό, όπως αποκάλυψε ο Φόντι στους Ιταλούς ανακριτές, ήταν ένα από τα τρία συνολικά πλοία, που ο ίδιος έστειλε στον πάτο της θάλασσας, παγιδεύοντάς το με εκρηκτικά.
Η αντίδραση της ελληνικής πλευράς
Ας ξαναγυρίσουμε, όμως, στο 2009. Στην Ελλάδα, οι μαρτυρίες του πρώην αφεντικού της σικελικής Μαφίας σκάνε σαν «βόμβα». Ο καθηγητής Πυρηνικής Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθανάσιος Γεράνιος, δηλώνει σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή»: «Το ότι αυτά τα πλοία μετέφεραν πυρηνικά απόβλητα είναι βέβαιο - εξετάζεται τώρα εάν μετέφεραν και τους ίδιους τους αντιδραστήρες, τη λειτουργία των οποίων η Ιταλία διέκοψε οριστικά το 1987».
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών στον Τομέα Πυρηνικής Φυσικής και Στοιχειωδών Σωματιδίων, Αθανάσιος Γεράνιος
Στις 18 Αυγούστου 2009 ο πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, Χρήστος Χουσιάδας, σε συνέντευξή του στα «Νέα» αναφέρει: «Η Επιτροπή είναι σε διαρκή επικοινωνία με όλα τα ευρωπαϊκά και διεθνή δίκτυα ατομικής ενέργειας. Ωστόσο, δεν έχει προκύψει κάτι περισσότερο ούτε είχαμε κάποια ειδοποίηση ή ενημέρωση από τις ιταλικές αρχές». Παράλληλα, προαναγγέλλει νέες μετρήσεις και δειγματοληψίες στο Ιόνιο, με σκοπό να διερευνηθεί η υπόθεση.
Ο πρόεδρος της ΕΑΕΕ, Χρήστος Χουσιάδας
Στο ίδιο δημοσίευμα αναφέρονται και δειγματοληπτικοί έλεγχοι που είχαν διενεργήσει από το 1993 έως το 2003 ο «Δημόκριτος» και το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), αλλά χωρίς να αναφέρεται κάτι ανησυχητικό.
Στις 25 Μαΐου 2011 ο πρώην βουλευτής του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού, Γιώργος Ανατολάκης, καταθέτει επίκαιρη ερώτηση στη Βουλή προς τον τότε υπουργό Θαλασσίων Υποθέσεων, Νήσων και Αλιείας, Ιωάννη Διαμαντίδη, για το θέμα, για να λάβει την απάντηση ότι «σύμφωνα με τα στοιχεία που τηρούνται στα αρχεία των Λιμενικών Αρχών Κέρκυρας, Κεφαλληνίας, Ζακύνθου, Κυλλήνης, Καλαμάτας, Πύλου και Κατακόλου, δεν έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα στις περιοχές δικαιοδοσίας τους, η ύπαρξη ναυαγίων με φορτία ή κατάλοιπα φορτίων τοξικών ή πυρηνικών αποβλήτων».
Εντούτοις, μέσα στο χρονικό διαστημα 2009-2011 ακολουθούν πάμπολλα δημοσιεύματα που μιλούν για τον «υγρό τοξικό τάφο» του Ιονίου, ανάμεσα στις ιταλικές και τις ελληνικές ακτές.
Και ξαφνικά σιωπή: Ερωτήματα που αναζητούν απάντηση...
Από το 2012 και μετά το όλο θέμα φαίνεται πως μπαίνει, κατά έναν πολύ περίεργο τρόπο, στον «πάγο». Και το ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί ξαφνικά τέτοια σιωπή;
- Γιατί οι ηγεσίες – πρώην και νυν – του υπουργείου Περιβάλλοντος δεν συνέχισαν να ψάχνουν το θέμα;
- Συνεχίζουν οι αρμόδιες υπηρεσίες (ΕΛΚΕΘΕ, ΕΕΑΕ και «Δημόκριτος») να ελέγχουν τη συγκεκριμένη περιοχή του Ιονίου; Κι αν ναι, τι ευρήματα υπάρχουν τη στιγμή που γράφονται τούτες οι γραμμές;
- Κι ένα εξίσου σοβαρό ζήτημα: από τη στιγμή που υπάρχουν επιβεβαιωμένα, βάσει μαρτυριών, τουλάχιστον επτά ναυάγια πλοίων που κουβαλούσαν επικίνδυνα τοξικά και ραδιενεργά φορτία κοντά στις δυτικές ακτές της Ελλάδας, γιατί δεν έχει κινητοποιηθεί η Δικαιοσύνη;
Γιατί, θα πρέπει να θυμίσουμε, στο σημείο αυτό, πως υπάρχει ψηφισμένος νόμος από τη Βουλή των Ελλήνων, ο 4042 του 2012, ο οποίος προβλέπει την «ποινική προστασία του περιβάλλοντος», εναρμονιζόμενος πλήρως με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ, βάσει της οποίας καθορίζεται με επάρκεια το πλαίσιο παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων. Δεν θα μπορούσε, λοιπόν, να κινηθεί εισαγγελική έρευνα, υπό το πρίσμα αυτό, ώστε να διερευνηθεί εάν και κατά πόσο υπάρχουν ποινικές ευθύνες γύρω από την υπόθεση αυτή;
Διαβάστε εδώ αναλυτικά τι προβλέπει ο Ν. 4042/2012
Ένα είναι σίγουρο: Τίποτε δεν έχει κλείσει. Το Newsbomb.gr θα συνεχίσει την έρευνα γύρω από το θέμα αυτό. Μείνετε συντονισμένοι...