Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο διασφαλίζει την Ε.Ε
Για τρίτο συνεχή χρόνο οι ελεγκτές διατύπωσαν γνώμη με επιφύλαξη σχετικά με την κανονικότητα των χρηματοοικονομικών πράξεων επί των οποίων βασίζονται οι λογαριασμοί. Η γνώμη αυτή αντικατοπτρίζει το γεγονός ότι σημαντικό μέρος των δαπανών της Ε.Ε το 2018 δεν περιείχε ουσιώδη σφάλματα, και ότι τέτοιου είδους σφάλματα δεν είναι πλέον διάχυτα στους διάφορους τομείς δαπανών. Εντούτοις, οι ελεγκτές προειδοποιούν ότι εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις σε τομείς δαπανών υψηλού κινδύνου, όπως αυτοί της αγροτικής ανάπτυξης και της συνοχής.
«Χάρη στη βελτίωση της δημοσιονομικής διαχείρισής της, η ΕΕ πληροί πλέον υψηλά πρότυπα λογοδοσίας και διαφάνειας κατά την ανάλωση των δημόσιων πόρων. Προσβλέπουμε στη συνέχιση των προσπαθειών προς αυτή την κατεύθυνση από τη νέα Επιτροπή και τα κράτη μέλη», δήλωσε ο Πρόεδρος του ΕΕΣ Klaus-Heiner Lehne. «Η έναρξη μιας νέας κοινοβουλευτικής περιόδου και μιας νέας περιόδου δημοσιονομικού προγραμματισμού προσφέρουν μια καλή ευκαιρία, την οποία οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής πρέπει να αξιοποιήσουν προκειμένου να εστιάσουν τις πολιτικές και τις δαπάνες της ΕΕ στην επίτευξη αποτελεσμάτων και προστιθέμενης αξίας.»
Το συνολικό επίπεδο των παρατυπιών στην εκτέλεση των δαπανών της ΕΕ παρέμεινε σταθερό, εντός του εύρους τιμών που είχαν διαπιστωθεί τα δύο προηγούμενα έτη. Κατά την εκτίμηση των ελεγκτών, το ποσοστό σφάλματος στις δαπάνες του 2018 ήταν 2,6 % (έναντι 2,4 % το 2017 και 3,1 % το 2016). Σφάλματα εντοπίστηκαν κυρίως στους τομείς δαπανών υψηλού κινδύνου, όπως οι τομείς της αγροτικής ανάπτυξης και της συνοχής, στους οποίους οι πληρωμές από τον προϋπολογισμό της ΕΕ προορίζονται για την επιστροφή των εξόδων στα οποία έχουν προηγουμένως υποβληθεί οι δικαιούχοι. Οι εν λόγω τομείς δαπανών διέπονται από κανόνες και κριτήρια επιλεξιμότητας με αυξημένο βαθμό πολυπλοκότητας που, με τη σειρά τους, ενδέχεται να οδηγήσουν στην εμφάνιση σφαλμάτων.
Οι ελεγκτές θεωρούν ότι φέτος η ΕΕ βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, αφενός, με την ανανέωση της ηγεσίας των θεσμικών οργάνων της και, αφετέρου, με τις ευρωπαϊκές εκλογές, και ότι η δυναμική που δημιουργούν αυτές οι εξελίξεις πρέπει να αξιοποιηθεί για την επίτευξη αποτελεσμάτων. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ αντιστοιχεί μόλις στο 1 % περίπου του αθροίσματος των ακαθάριστων εθνικών εισοδημάτων όλων των κρατών μελών, οπότε είναι εξαιρετικά σημαντικό οι ενωσιακές δαπάνες όχι απλώς να συμμορφώνονται με τους κανόνες, αλλά και να αποφέρουν αποτελέσματα.
Οι ελεγκτές επισημαίνουν επίσης τις προκλήσεις στον τομέα της δημοσιονομικής και χρηματοοικονομικής διαχείρισης που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η ΕΕ στο πλαίσιο του νέου μακροπρόθεσμου δημοσιονομικού κύκλου. Η απορρόφηση από τα κράτη -μέλη των κεφαλαίων των διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων, τα οποία αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ του τρέχοντος πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ), παραμένει ανεπαρκής, παρά την εντατικοποίηση των προσπαθειών και τη σημαντική αύξηση των αιτήσεων πληρωμής το 2018. Η Επιτροπή πρέπει να λάβει μέτρα προκειμένου να αποφευχθεί η άσκοπη πίεση στο επίπεδο των αναγκών για πληρωμές κατά τα πρώτα έτη του νέου ΠΔΠ (2021 2027), εξαιτίας τυχόν καθυστερημένων αιτήσεων που αφορούν την τρέχουσα περίοδο. Επιπλέον, η αύξηση των εγγυήσεων που υποστηρίζονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ (92,8 δισεκατομμύρια ευρώ στο τέλος του 2018) διευρύνει περαιτέρω το άνοιγμα του προϋπολογισμού, ζήτημα του οποίου η Επιτροπή θα χρειαστεί να επιληφθεί στο πλαίσιο του νέου ΠΔΠ.
Το 2018 οι πραγματοποιηθείσες δαπάνες της ΕΕ ανήλθαν συνολικά σε 156,7 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 2,2 % των δαπανών γενικής κυβέρνησης των κρατών μελών συνολικά και στο 1,0 % του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος της ΕΕ.
Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) είναι ο ανεξάρτητος εξωτερικός ελεγκτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι εκθέσεις και γνώμες ελέγχου του αποτελούν καθοριστικής σημασίας κρίκο στην αλυσίδα λογοδοσίας εντός της ΕΕ, δεδομένου ότι χρησιμοποιούνται για να υποχρεώνουν σε λογοδοσία τους υπευθύνους για την εκτέλεση των πολιτικών και των προγραμμάτων της ΕΕ: την Επιτροπή, τα λοιπά θεσμικά όργανα και τους οργανισμούς της ΕΕ, καθώς και τις διοικητικές αρχές των κρατών μελών. Το ΕΕΣ προειδοποιεί για τους κινδύνους, παρέχει διασφάλιση, επισημαίνει αδυναμίες και ορθές πρακτικές και παρέχει καθοδήγηση στους φορείς χάραξης πολιτικής και τους νομοθέτες της ΕΕ σχετικά με τον τρόπο βελτίωσης της διαχείρισης των πολιτικών και των προγραμμάτων της ΕΕ.
Η Ευρώπη σε σταθερά «μονοπάτια» με διαφάνεια και αποτελεσματικότητα.
*O Κων/νος Σ. Μαργαρίτης είναι δημοσιογράφος