REACT-EU και Ταμείο Ανάκαμψης αλλάζουν τα δεδομένα στην Ε.Ε.
Η νόσος Covid-19 δεν δείχνει να υποχωρεί, τα κράτη αναγκάζονται να εφαρμόζουν σκληρά μέτρα περιορισμού και οι οικονομίες αντιμετωπίζουν τεράστιο πρόβλημα. Οι πολίτες έχουν αγωνία για το επαγγελματικό τους μέλλον και βλέπουν την ηγεσία της ΕΕ να αργεί χαρακτηριστικά να θέσει σε εφαρμογή το Ταμείο Ανάκαμψης. Οι αγορές αναμένουν ότι η Πρόεδρος της ΕΚΤ κα Λαγκάρντ θα τηρήσει τη δέσμευση για διατήρηση του κόστους δανεισμού σε χαμηλά επίπεδα.
Οι ανησυχίες για την άνοδο του ευρώ, ο επίμονα χαμηλός πληθωρισμός και τα όρια της νομισματικής πολιτικής, έχουν φέρει αναστάτωση στις αγορές. Ενόψει της συνεδρίασης της Κεντρικής τράπεζας, τα spreads στη λεγόμενη περιφέρεια της ευρωζώνης έχουν συμπιεστεί από την ασυγκράτητη ζήτηση για ομόλογα με υψηλότερο ρίσκο.
Η ζήτηση οδήγησε την απόδοση του 10ετούς ομολόγου της Πορτογαλίας κάτω από το μηδέν την περασμένη εβδομάδα για πρώτη φορά στην ιστορία.
Η Ισπανία δεν βρίσκεται πολύ πίσω και η Ιταλία -η τελευταία μεγάλη αγορά της ευρωζώνης που προφέρει μια σημαντική θετική απόδοση για πάνω από μια δεκαετία- έχει δει το spread να συρρικνώνεται στο χαμηλότερο επίπεδο από την εποχή της κρίσης χρέους πριν από μια δεκαετία.
Η ΕΚΤ αναμένεται να αυξήσει το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού του 1,35 τρις ευρώ κατά 500 εκατ. ευρώ. Οι επενδυτές νιώθουν ολοένα και πιο άνετα να κατέχουν ομόλογα της περιφέρειας, παρά την εκτόξευση του χρέους λόγω της πανδημίας. Ένα ισχυρό ευρώ, το οποίο πιέζει προς τα κάτω τις τιμές των εισαγωγών, δεν βοηθάει: το ενιαίο νόμισμα πραγματοποίησε ανοδική πορεία πάνω από το 1,21 δολ./ευρώ την περασμένη εβδομάδα, το υψηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο του 2018.
Κορυφαία στελέχη της ΕΚΤ είχαν προειδοποιήσει για μια άνοδο του ευρώ, η οποία αντανακλά εν μέρει και την ευρύτερη αδυναμία του δολαρίου, αλλά οι επενδυτές είναι επιφυλακτικοί για το αν η κεντρική τράπεζα μπορεί να περιορίσει την άνοδο μόνο με δηλώσεις.
Για να πετύχει η ΕΚΤ τον στόχο της για τον πληθωρισμό, θα χρειαστεί από τις κυβερνήσεις να εγκρίνουν μεγαλύτερα πακέτα δημοσιονομικής τόνωσης. Η κυρία Λαγκάρντ, από τότε που ανέλαβε την προεδρία της ΕΚΤ, έχει απευθύνει έκκληση στα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης να αξιοποιούν τα κοινοτικά κονδύλια και έχει ταχθεί υπέρ του συντονισμού της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής στη μάχη κατά της πανδημίας.
Επιπλέον ενισχύσεις προς τις περιφέρειες της ΕΕ ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με σκοπό την αντιμετώπιση των κοινωνικών και υγειονομικών επιπτώσεων της πανδημίας ανά περιοχή. Το ΕΚ ενέκρινε την πρωτοβουλία REACT-EU, μια δέσμη μέτρων με προϋπολογισμό ύψους 47,5 δισ. ευρώ που σκοπό έχει να συμβάλει στην αντιμετώπιση των άμεσων συνεπειών της κρίσης του κορονοϊού στις περιφέρειες της ΕΕ.
Οι ενισχύσεις θα διατεθούν μέσω των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ. Συνολικά προβλέπονται 37,5 δισ. ευρώ για το 2021 και άλλα 10 δισ. ευρώ για το 2022. Προβλέπεται επίσης η δυνατότητα αναδρομικής χρηματοδότησης μέσω του
REACT-EU για έργα που υλοποιούνται από την 1η Φεβρουαρίου 2020, ενώ οι πόροι θα μπορούν να δαπανηθούν μέχρι το τέλος του 2023.
Τα κράτη- μέλη της ΕΕ θα μπορούν να διαθέτουν μέρος των χρημάτων στο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους απόρους, την πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων, καθώς και σε διασυνοριακά προγράμματα (Interreg). Οι επενδύσεις θα επικεντρώνονται στους τομείς που πλήττονται περισσότερο από τον οικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας.
Καλούνται οι Περιφερειάρχες να καταγράψουν τις ανάγκες της περιοχής τους και να διαθέσουν τα κονδύλια με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο. Τα λεφτά είναι πολλά και μπορούν να αποτελέσουν «οδηγό ανάκαμψης» για τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες. Ας μην αφήσει η πατρίδα μας να χαθεί αυτή η μεγάλη πρόκληση.
*Ο Κων/νος Μαργαρίτης είναι δημοσιογράφος