Στον ωκεανό της αναβλητικότητας βυθίζονται οι Ευρωτουρκικές σχέσεις

Στην ερχόμενη Σύνοδο στις 25 και 26 Μαρτίου που τελικά θα διεξαχθεί εξ αποστάσεως, λόγω και της πανδημίας, αναμένεται να συζητηθούν μετά από πολλές αναβολές οι Ευρωτουρκικές σχέσεις. Όπως είχε αποφασιστεί στο Συμβούλιο του Δεκεμβρίου, ο Ύπατος Εκπρόσωπος Ζοζέπ Μπορρέλ παρουσίασε την Έκθεσή του για την κατάσταση των Ευρωτουρκικών σχέσεων, η οποία συζητήθηκε και στο χθεσινό Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών και θα αποτελέσει τη βάση της συζήτησης μεταξύ των ηγετών.

Αν και το κείμενο της Έκθεσης δεν έχει πλήρως δημοσιοποιηθεί, η προσέγγιση που ακολουθείται, φαίνεται να βασίζεται στην προώθηση μίας θετικής ατζέντας. Το καρότο αφορά τον εκσυγχρονισμό υπό προϋποθέσεις της τελωνειακής ένωσης ΕΕ - Τουρκίας, την επανέναρξη και ενίσχυση του πολιτικού διαλόγου μεταξύ των δύο πλευρών, την επίλυση εκκρεμοτήτων του οδικού χάρτη για την ελευθέρωση της βίζας, την αναβάθμιση της χρηματοδότησης της φιλοξενίας προσφύγων και την ανανέωση της Κοινής Δήλωσης ΕΕ - Τουρκίας για το προσφυγικό, με έμφαση στη διαδικασία επιστροφών από τα νησιά του ΝΑ Αιγαίου. Η εφαρμογή όλων αυτών βέβαια εξαρτάται από την εποικοδομητική συμπεριφορά της Τουρκίας το επόμενο διάστημα, με την επόμενη αξιολόγηση να γίνεται στη Σύνοδο του Ιουνίου.

Μέσα στην Έκθεση αν και υπάρχει αναφορά στο απαραίτητο μαστίγιο, αυτό είναι αρκετά περιορισμένο και σχετικά στο περιθώριο καθώς προκρίνεται η χρήση του, μόνο αν η Τουρκία αποφασίσει να επανέλθει σε λογικές κλιμάκωσης της έντασης, με προκλήσεις εις βάρος της Ε.Ε και των κρατών-μελών της, όπως πέρσι το καλοκαίρι. Σε αυτή την περίπτωση προτείνεται η έγκριση των πρόσθετων καταχωρίσεων που έχουν ήδη συμφωνηθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου και η επέκταση τους και σε νομικά πρόσωπα.

Στο οικονομικό πεδίο προβλέπεται η επιβολή περαιτέρω περιορισμών στην οικονομική συνεργασία Ε.Ε-Τουρκίας, περιλαμβανομένων των δραστηριοτήτων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, αλλά όχι η αναστολή της Τελωνειακής Ένωσης. Τέλος περιλαμβάνεται η λήψη μέτρων όπως η μερική απαγόρευση παροχής τουριστικών υπηρεσιών και η έκδοση αρνητικών ταξιδιωτικών οδηγιών, καθώς και επιπρόσθετα περιοριστικά μέτρα που θα αφορούν την ενέργεια και την εισαγωγή και εξαγωγή ορισμένων αγαθών και τεχνολογιών. Βέβαια από τη λίστα αυτή απουσιάζουν μέτρα όπως είναι το εμπάργκο ευρωπαϊκών όπλων προς την Τουρκία, ένα αίτημα που στηρίζει και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όπως φάνηκε από την υπερψήφιση τροπολογίας που είχε κατατεθεί με πρωτοβουλία μου ήδη από τον περασμένο Σεπτέμβριο.

Το αίτημα αυτό είχε υιοθετήσει και ο κ. Δένδιας μετά την αποτυχία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Οκτωβρίου. Η μη συμπερίληψή του στην Έκθεση Μπορρέλ δημιουργεί ένα κακό προηγούμενο, το οποίο η Ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να θέσει στην επικείμενη Σύνοδο, ιδιαίτερα όταν είχε συμπεριληφθεί τον Οκτώβριο του 2019 στα συμπεράσματα του Συμβουλίου για τη Συρία.

Από το πλαίσιο συζήτησης δεν πρέπει να ξεχνάμε και την κατάσταση στο εσωτερικό της Τουρκίας. Άλλωστε, οι πρόσφατες αποφάσεις του Προέδρου Ερντογάν, σκιαγραφούν ένα πολύ μαύρο μέλλον για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα στη γειτονική χώρα.

Τεσσεράμισι χρόνια μετά την σύλληψη και φυλάκιση των συμπροέδρων του προοδευτικού Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP) Σελαχατίν Ντεμίρτας και Φιγκέν Γιουκσέκντα, ήρθε η κατευθυνόμενη εισαγγελική πρόταση για διάλυση του κόμματος -στου οποίου το Συνέδριο είχα την τιμή να συμμετάσχω πέρσι-, καθώς και η σύλληψη μέσα στο κτίριο της Τουρκικής Βουλής, ενός βουλευτή του.

Παράλληλα, η Τουρκία των 300 δολοφονημένων γυναικών μόνο κατά τη χρονιά που μας πέρασε, ανακοίνωσε την αποχώρηση της από την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, την πρώτη δεσμευτική συνθήκη για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, που ο ίδιος ο Ερντογάν είχε υπογράψει 10 χρόνια πριν. Η κίνηση δεν είναι μόνο απόδειξη μίας βαθιάς συντηρητικής στροφής αλλά και περαιτέρω απομάκρυνση από το Ευρωπαϊκό κεκτημένο και τις αρχές και τις αξίες της Ένωσης.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο και χωρίς να είναι σαφές αν οι διερευνητικές συνομιλίες με την Τουρκία, οδήγησαν σε κάποιο αποτέλεσμα ή αν σημειώθηκε κάποια πρόοδος, η επιβεβαίωση έστω και με αστερίσκους, της συνάντησης Δένδια - Τσαβούσογλου στις 14 Απριλίου στην Τουρκία είναι μία κίνηση υψηλού ρίσκου. Μία επίσκεψη χωρίς συγκεκριμένη ατζέντα μπορεί να φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα από τα αναμενόμενα, όπως έγινε και το 2017 με τη συνάντηση Τσίπρα - Ερντογάν στην Αθήνα.

Μετά την εκλογή Μπάιντεν, ο Τούρκος Πρόεδρος είναι στριμωγμένος. Στόχος μας θα πρέπει να είναι να αξιοποιήσουμε αυτή τη νέα κατάσταση με παραγωγικό και ουσιώδη τρόπο, χωρίς επικοινωνιακούς τακτικισμούς που θα δώσουν τη δυνατότητα στον Ερντογάν να εμφανίζεται διαλλακτικός χωρίς να κάνει πραγματικά βήματα προόδου.

*O Νίκος Ανδρουλάκης είναι ευρωβουλευτής εκλεγμένος με το Κίνημα Αλλαγής

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.