Επανάσταση 1821: Οι Σαρακατσαναίοι προπομποί και πρωταγωνιστές της Ελληνικής Επανάστασης

Έπεσε η Πόλη, έπεσε η Βασιλεύουσα. Κάποιοι όμως αυτό δεν μπόρεσαν να το χωνέψουν, δεν το αποδέχτηκαν μέσα τους, δε συμβιβάστηκαν ποτέ με αυτή τη σκληρή πραγματικότητα. Αιτία ο αθεράπευτος έρωτας τους για την πατρίδα και την Ορθοδοξία, το ανυπότακτο και απροσκύνητο φρόνημα τους το οποίο είχε γαλουχηθεί και είχε περάσει μέσα στο «dna» τους στο διάβα των αιώνων από τη στάση ζωής των προπατόρων τους.

Όλο αυτό το οποίο εδώ και χιλιάδες χρόνια είχε γίνει αναπόσπαστο στοιχείο των χαρακτήρων τους, σε συνδυασμό με την αίγλη και μεγαλοπρεπή δόξα του Βυζαντίου, οδήγησαν κάποιους ρομαντικούς αλλά και συνάμα «τρελούς» να συνεχίσουν να μην αποδέχονται την πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και να θέλουν να ζούνε ελεύθεροι σε δικά τους αυτόνομα μέρη μέσα στην καρδιά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αυτοί ήταν οι Σαρακατσαναίοι, μία πανάρχαια Ελληνική νομαδική φυλή, σκληροτράχηλοι, με ανυπότακτο φρόνημα και ασυμβίβαστοι.

Η – κατά τον ανθρωπολόγο Άρη Πουλιανό – σπίθα του Ελληνισμού, η οποία δεν άφησε τη φλόγα της ελευθερίας να σβήσει ούτε στιγμή μέσα στα 400 χρόνια σκλαβιάς. Ήταν οι ειδικές δυνάμεις, οι λοκατζήδες της εποχής τους, οι οποίοι φεύγανε από βουνοκορφή σε βουνοκορφή προκειμένου να πολεμήσουν την Τουρκιά και να παραμείνουν ελεύθεροι.

Και τα κατάφεραν, αφού μεταλαμπάδευσαν την άσβεστη αυτή φλόγα στις επόμενες γενιές οδηγώντας στο θαύμα της Ελληνικής Παλιγγενεσίας της 25ης Μαρτίου 1821. Η ονομασία τους ένα παρατσούκλι το οποίο τους απέδωσε ο εχθρός με παραφθορά της λέξεως «καρά» που σημαίνει μαύρος και «κατσάν» που σημαίνει ανυπότακτος, απροσκύνητος, το οποίο κατέληξε στη σημερινή ονομασία «Σαρα-κατσάν-ος».

Και ντύθηκαν στα μαύρα από τη στιγμή της Αλώσεως της Βασιλεύουσας για να θρηνήσουν την πτώση της Πόλεως και τον χαμό του μαρμαρωμένου Βασιλιά, σύμβολο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Πήραν λοιπόν τα βουνά και δε σταμάτησαν να πολεμούν - κόντρα σε κάθε λογική – τον Γολιάθ της εποχής, την Τουρκία.

Ηγετικές φυσιογνωμίες των Σαρακατσαναίων, προεπαναστατικά ο Αντώνης (Μακρυγιάννης) Κατσαντώνης και κατά την Επανάσταση ο Γεώργιος Καραισκάκης. Ηρωικότερος όλων αναδείχθηκε ο - ασθενικός και μικρόσωμος στο σώμα αλλά λιοντάρι στην ψυχή, όπως ακριβώς ο Μέγας Αλέξανδρος – ο Κατσαντώνης. Τον Ιούνιο του 1807 στην Αγία Μαύρα, στη Λευκάδα, στη σύναξη των Κλεφταρματολών, παρόντων του Ιωάννη Καποδίστρια, του στρατηγού Παπαδόπουλου, του Εμμανουήλ Παππά, του Μητροπολίτου Ιγνατίου, του Κολοκοτρώνη, του Νικηταρά, των Σουλιωτών και όλων των ηγετικών φυσιογνωμιών της Επαναστάσεως, ανακηρύχθηκε ομόφωνα – κατόπιν προτάσεως του Ιωάννη Καποδίστρια - ως «Αρχηγός όλης της Κλεφτουριάς» με σκοπό την προετοιμασία της Ελληνικής Επαναστάσεως.

Και δεν ήταν τυχαία η ανακήρυξη του αυτή, αφού είχε ξεκληρίσει μεγάλο μέρος των Τουρκικών στρατευμάτων και είχε γίνει ο φόβος και ο τρόμος τους. Στο άκουσμα της παρουσίας του Κατσαντώνη, η μάχη είχε - σε μεγάλο βαθμό - κριθεί, αφού ο τρόμος που φώλιαζε αμέσως στις καρδιές των Τούρκων όταν άκουγαν για τον Κατσαντώνη, ήταν ο καλύτερος σύμμαχος των Ελλήνων.

Το λιοντάρι λοιπόν αυτό της κλεφτουριάς, το καύχημα των Σαρακατσαναίων, - ο οποίος προδόθηκε και όντας βαριά άρρωστος, αιχμαλωτίστηκε και θανατώθηκε με φριχτό τρόπο σε ηλικία 33 ετών, δεν ήταν μεμονωμένο περιστατικό ανδρειοσύνης, λεβεντιάς και ανυποταξίας. Χιλιάδες άλλοι, ανώνυμοι και επώνυμοι, όπως ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ο Βασίλης Δίπλας, ο Τσιόγκας, ο Λεπενιώτης, ο Χασιώτης, ο Γώγος Μπακόλας και αναρίθμητοι άλλοι, προγενέστεροι αλλά και μεταγενέστεροι, έδωσαν στον Ελληνισμό την ελπίδα ότι τίποτα δεν τελείωσε και ας είναι τα πάντα κόντρα σε κάθε έννοια λογικής. Δεν έκαναν κάτι διαφορετικό από αυτό που κάθε φορά αποδεικνύει το Ελληνικό φρόνημα και πνεύμα. Απέδειξαν ότι αυτό σημαίνει Έλληνας, το να μη χάνεις την πίστη σου και την ελπίδα.

Όταν όλα είναι εναντίον σου, εσύ παράτολμα να λες «εγώ θα νικήσω»! Και να νικάς! Γιατί ο Έλληνας έτσι λειτουργεί, έτσι έχει μάθει, υπό αντίξοες συνθήκες και χωρίς πιθανότητες να πάει κόντρα στη λογική και το ρεύμα της εποχής και να αποδεικνύει ότι όταν έχεις πίστη και Θεό μέσα σου, τα πάντα μπορείς! Η ιστορία το αποδεικνύει αυτό!

Μήπως ο Μέγας Αλέξανδρος ή ο Λεωνίδας με τους 300 στις Θερμοπύλες ενήργησαν με λογική; Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία και όχι σκέψη, συμβιβασμό και λογική. Η ελευθερία είναι κάτι πολύ σημαντικό, πολύ ιδιαίτερο και αξίζει πολλά! Δε δίνεται, ούτε χαρίζεται αλλά κατακτάτε και δεν κατακτάτε με ανέσεις, πολυτέλειες, χωρίς κόστος και θυσίες. Απαιτεί κόπο, πόνο, να σκαλιστεί η ψυχή σου αλλά και το σώμα σου.

Να δώσεις αίμα για να λάβεις ελεύθερο πνεύμα όπως μας δίδαξε ο Χριστός πάνω στον Σταυρό Του. Γιορτάζουμε λοιπόν τα διακόσια χρόνια από το θαύμα αυτό και το άσβεστο πνεύμα της Ελληνικής ψυχής μας καλεί να σταθούμε για μία ακόμη φορά, αντάξιοι ένδοξων προγόνων και αθεράπευτοι εραστές της ελευθερίας όπως μόνο εμείς οι Έλληνες ξέρουμε και έχουμε αποδείξει σε όλη την υφήλιο. Κατά τα λεγόμενα του Αγίου Παϊσίου οι Έλληνες δεν ξυπνούν εύκολα.

Τότε εκείνη την εποχή οι πρόγονοι μας έχοντας πίστη και φλόγα μέσα τους, πήραν τα βουνά και τα τουφέκια τους για την ελευθερία. Αντιθέτως εμείς εγκαταλείψαμε και παραδώσαμε τις αρχές και τις αξίες μας και σκλαβωθήκαμε εκουσίως μέσα στις πόλεις. Σχήμα οξύμωρο να εορτάζουμε εμείς οι εκουσίως σκλαβωθέντες αυτούς οι οποίοι ξεβολεύτηκαν για την ελευθερία. Είναι προσβολή για τους ήρωες αυτούς να έχουμε εκπέσει των αρχών και των αξιών τους. Ο εχθρός είναι ο ίδιος πάντοτε, είτε αυτός είναι Τούρκος είτε Έλληνας είτε οιοσδήποτε άλλος.

Εχθρός είναι αυτός που επιβουλεύεται την Ελευθερία μας αλλά είναι και ο ίδιος ο κακός μας εαυτός που πετά την ασπίδα και αντί να προβάλει σθεναρή αντίσταση, συμβιβάζεται και συγκαταβαίνει, συμπλέει με τον επιβουλέα του. Και αυτό γίνεται διότι έχουμε επιλέξει να γίνουμε πρώτα ριψάσπιδες των θεμελιωδών αρχών και αξιών που οδηγούν στην ελευθερία και κατόπιν υποτελείς καθ΄ ολοκληρίαν, σώμα και πνεύμα.

Αν λοιπόν θέλουμε πραγματικά να τιμήσουμε τα διακόσια χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση και τους ήρωες αυτής, τότε θα πρέπει να ξεβολευτούμε, να αποκτήσουμε αγωνιστικό και ηρωικό φρόνημα και να γίνουμε αθεράπευτοι και ανιδιοτελείς εραστές της ελευθερίας με πίστη και καρδιά. Ειδάλλως – όπως είπε και ο Παπαφλέσσας – «ας καθίσουμε εκεί που καθόμαστε, ραγιάδες όλα μας τα χρόνια, ραγιάδες εμείς, ραγιάδες και τα παιδιά μας, ραγιάδες και τα παιδιά των παιδιών μας».

Ας επιλέξουμε λοιπόν και ας απαντήσουμε στο διαχρονικό και επίκαιρο - όσο ποτέ άλλοτε από την Επανάσταση έως και σήμερα – σύνθημα, το οποίο αποτελούσε μονόδρομος για την Κλεφτουριά και τους Σαρακατσαναίους αλλά και όλους τους ήρωες της Ελληνικής Επαναστάσεως, «Ελευθερία ή θάνατος» γιατί ζωή χωρίς ελευθερία, θάνατος ισούται»!

*Ο Στέλιος Σούρλας είναι δικηγόρος Παρ' Αρείω Πάγω, MSc Ιατρικού Δικαίου, Βιοηθικής & Ευθανασίας, Ιατρικής Α.Π.Θ., MSc Κανονικού και Εκκλησιαστικού Δικαίου, Πτυχιούχος Θεολογικής Σχολής A.Π.Θ. και τ. Πρόεδρος Συνδέσμου Σαρακατσαναίων Λάρισας

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.