Το οκτάωρο και τα φαντάσματα του παρελθόντος

Άρθρο του Δημήτρη Σακελλάρη

Αν υπήρχε σοβαρότητα και στοιχειώδης αντίληψη των νέων δεδομένων που δημιουργούν οι επιστημονικές ανακαλύψεις και η εξέλιξη της τεχνολογίας, η συζήτηση θα έπρεπε να είναι διαφορετική. Θα έπρεπε να αφορά το καθολικό δικαίωμα στην εργασία, λιγότερες ώρες, με απολαβές τέτοιες που να εγγυώνται τη συνολική ευημερία της κοινωνίας μέσα στις νέες συνθήκες, στις οποίες, εκ των πραγμάτων, η μηχανή θα αντικαθιστά τον άνθρωπο και ο παγκόσμιος πληθυσμός θα αυξάνεται.

Άρα δύο είναι οι εκδοχές: Ή υπάρχει άγνοια από την κυβέρνηση που αναλαμβάνει τη νομοθετική πρωτοβουλία, των νέων συνθηκών που επηρεάζουν άμεσα τις σχέσεις και το περιεχόμενο της εργασίας, ή υπάρχει σκοπιμότητα. Στην πρώτη περίπτωση θα αντιμετωπίζαμε μια κυβέρνηση ανίκανη, στη δεύτερη, μια κυβέρνηση επικίνδυνη για την κοινωνική συνοχή κι ως εκ τούτου και για τη διατήρηση της κοινωνικής ειρήνης.

Δοκιμιογράφοι και φιλόσοφοι του προηγούμενου αιώνα θεωρούσαν ότι το μεγαλύτερο ζήτημα που θα απασχολούσε τον άνθρωπο στο μέλλον θα ήταν η διαχείριση του διαρκώς αυξανόμενου ελεύθερου χρόνου του. Η ρομποτική και η τεχνολογική επανάσταση θα του εξασφάλιζαν πολύ λιγότερο και παράλληλα παραγωγικότερο, χρόνο εργασίας. Δεν επιβεβαιώθηκαν, βέβαια, καθώς δεν υπολόγισαν ένα σημαντικό παράγοντα. Την απληστία. Την απληστία όσων ελέγχουν τα μέσα παραγωγής ακόμη κι αυτά που τείνουν να γίνουν άυλα όπως και το χρήμα που αποκτά ψηφιακή διάσταση. Η διαχείριση των νέων αυτών συνθηκών άλλωστε, αποτελεί πολιτική και όχι επιστημονική ή φιλοσοφική επιλογή και διαμορφώνεται από τον εκάστοτε συσχετισμό δύναμης.

Βιώνουμε λοιπόν τις πολιτικές μιας κυβέρνησης που αντί να προσανατολίσει την οικονομία στο μέλλον, επενδύοντας στην έρευνα και την καινοτομία, προωθώντας ένα σύγχρονο σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας, καθιστώντας τον κόσμο της εργασίας συμμέτοχο, προσανατολίζεται στο παρελθόν.

Αντιλαμβάνεται την χώρα ικανή μόνο για παροχή υπηρεσιών, αποκλειστικά από οικονομικούς κολοσσούς, περιθωριοποιώντας παράλληλα την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Σε αυτό το αναπτυξιακό μοντέλο οι εργαζόμενοι θα είναι αναλώσιμοι με συμπιεσμένες μισθολογικές απολαβές ώστε να διασφαλίζεται η κερδοφορία των λίγων.

Ως εκ τούτου στα εργασιακά, οι νομοθετικές πρωτοβουλίες της ΝΔ θα έχουν ξεκάθαρο αντιλαϊκό πρόσημο. Μειώνοντας τα πρόστιμα σε όσους παραβιάζουν την εργατική νομοθεσία, περιορίζοντας την ισχύ των συλλογικών διαπραγματεύσεων, διαλύοντας τους κρατικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς, νομοθετώντας την κατάργηση του οκταώρου και την απλήρωτη υπερωριακή εργασία, περιορίζοντας τα συνδικαλιστικά δικαιώματα για να μη συναντούν αντίσταση στην εφαρμογή του σχεδίου τους.

Η ΝΔ δεν αξιοποιεί το ταμείο ανάκαμψης για να επενδύσει στην οικονομία της γνώσης δημιουργώντας ποιοτικότερες και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Κυβερνά ως φάντασμα του πιο σκοτεινού παρελθόντος της, προσκολλημένη στο μοντέλο της παρασιτικής οικονομίας που οδήγησε τη χώρα στη χρεοκοπία.

* O Δημήτρης Σακελλάρης είναι μέλος της Κ.Ε. ΣΥ.ΡΙΖ.Α-Π.Σ.