Εθνική στρατηγική - Η Τουρκία σήμερα
*Άρθρο του Πάνου Ρήγα
Η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας του Ερντογάν στοχεύει στη δυνατότητα διαπραγμάτευσης μιας ισχυρής Τουρκίας εξίσου και με τους δύο κόσμους. Δηλαδή να είναι η Τουρκία στο ΝΑΤΟ, αλλά να συνεργάζεται και με τους Ρώσους.
Αντιλαμβάνεται τον ρόλο της ως αυτόνομη περιφερειακή δύναμη με στόχο όχι την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή, αλλά την εξυπηρέτηση των ευρύτατων αναθεωρητικών βλέψεων που εκ των πραγμάτων απειλούν την περιφερειακή σταθερότητα.
Στις ένοπλες δυνάμεις της Τουρκίας διαμορφώνεται το δόγμα πλέον των πολεμικών επιχειρήσεων μακράν των τουρκικών συνόρων με ανάληψη επιθετικών δράσεων προληπτικού χαρακτήρα καθώς και δράσεων επεκτατικού χαρακτήρα, με σαφή στόχο την κατοχύρωσή της ως υπερπεριφερειακής δύναμης.
Ο τουρκικός αναθεωρητισμός χαρακτηρίζεται από διαχρονικότητα και στρατηγική.
Η Αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης αποτελεί διαχρονική στρατηγική επιλογή των τουρκικών ελίτ. Η θεωρία της "Γαλάζιας Πατρίδας" είναι το εργαλείο για την επίτευξη του στόχου.
Ο Νίκος Δένδιας, στην κοινή συνέντευξη τύπου με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, διατύπωσε ως όφειλε τις πάγιες ελληνικές θέσεις. Αυτό δε σημαίνει ότι η κυβέρνηση διαμόρφωσε στρατηγική, την οποία στερούνταν όλο το προηγούμενο διάστημα μη έχοντας την πρωτοβουλία των κινήσεων και απαντώντας απλώς στις τουρκικές θέσεις και προκλήσεις.
Ο κ. Μητσοτάκης έχει αποτύχει σε όλα τα κρίσιμα θέματα των ελληνοτουρκικών.
Το καλοκαίρι δεν έλαβε μέτρα πρόληψης και αποτροπής στην πρωτοφανή αμφισβήτηση επί μήνες των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων από το Ορούτς Ρέις.
Δεν εξασφάλισε, πριν από την έναρξη των διερευνητικών, ένα πλαίσιο θετικών πρωτοβουλιών και κυρώσεων που θα πίεζε την Τουρκία να συζητήσει τη διαφορά μας με ειλικρινή διάθεση, χωρίς προκλήσεις στα πλαίσια του διεθνούς δικαίου. Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αποτελούν το χειρότερο δυνατό αποτέλεσμα για την Ελλάδα και αποδεικνύουν ότι ο κ. Μητσοτάκης είναι απολύτως ανίκανος να προασπίσει τα κυριαρχικά δικαιώματα και τα συμφέροντα της χώρας, την πιο κρίσιμη στιγμή.
Απουσίασε από τον ευρωτουρκικό διάλογο τον Απρίλη του 2020, όταν είμαστε η κατ’ εξοχήν χώρα που την αφορά, και επέτρεψε να διαχειρίζονται τα εθνικά μας συμφέροντα τρίτες χώρες.
Ο κ. Μητσοτάκης υπήρξε ο μόνος Έλληνας πρωθυπουργός που στην ομιλία του στον ΟΗΕ δεν συμπεριέλαβε το κυπριακό στις προτεραιότητες της ελληνικής διπλωματίας.
Σε λίγες μέρες ξεκινάει η νέα διαπραγμάτευση για το Κυπριακό και δεν είναι γνωστό τι επιδιώκει η κυβέρνηση.
Απέναντι στην αναθεωρητική τουρκική στρατηγική, η κυβέρνηση δεν χάραξε μια εθνική στρατηγική, απέτυχε τόσο στην αποτροπή όσο και στη διπλωματική της αντιμετώπιση. Δυστυχώς φαίνεται ότι χειρίζεται τα εθνικά θέματα εγκλωβισμένη είτε σε προσωπικές στρατηγικές είτε σε ακραίες εθνικιστικές αντιλήψεις . Η στρατηγική της χώρας σε σχέση με την Τουρκία δεν είναι θέμα που αφορά τα εσωκομματικά της ΝΔ αλλά τα εθνικά μας συμφέροντα.
Το κενό αυτό στρατηγικής επιτρέπει στην Τουρκία να ορίζει τις διμερείς σχέσεις στη βάση των δικών της προτεραιοτήτων.
Την περίοδο της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ υπήρχε σχεδιασμός και στρατηγική. Οι δίαυλοι επικοινωνίας ήταν ανοικτοί και τα μεγάλα θέματα, όπως το Κυπριακό, συζητούνταν με την προοπτική την επίλυσή τους και όχι προσχηματικά και τη μετάθεσή τους στο μέλλον.
Η εξομάλυνση και βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, πέραν της σημασίας της στο διμερές επίπεδο, αποτελεί, επίσης, σημαντικό παράγοντα για τη σταθερότητα της Νοτιο-Ανατολικής Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου.
Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ στην περίοδο που ήταν στη κυβέρνηση ακολούθησε μια πολύπλευρη ενεργητική εξωτερική πολιτική που στόχο είχε την εμπέδωση της ειρήνης στην περιοχή, στη βάση της τήρησης των κανόνων του διεθνούς δικαίου. Η στάση αυτή ενίσχυσε την χώρα μας ως παράγοντα σταθερότητας.
Η συνεργασία της χώρας μας με χώρες της ευρύτερης περιοχής δεν μπορεί να στηρίζεται στην αποστολή εξοπλισμού των ενόπλων δυνάμεων και προσωπικού όπως πράττει σήμερα η κυβέρνηση. Η συμφωνία για την αποστολή αντιαεροπορικών συστημάτων Patriot και προσωπικού των ενόπλων δυνάμεων στη Σαουδική Αραβία παραβιάζει την πάγια θέση της χώρας μας για τη συμμετοχή της μόνο σε επιχειρήσεις διεθνών οργανισμών που ανήκει η χώρα μας ή σε στρατιωτικές ασκήσεις με χώρες που έχουμε αμυντικές συμφωνίες.
Αυτής της μορφής επιλογές απομειώνουν τον ρόλο του παράγοντα σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή που έχει κατακτήσει η Ελλάδα.
* Ο Πάνος Ρήγας είναι πρώην υπουργός αναπληρωτής Εθνικής Άμυνας