Το τοτέμ του πολέμου και ο Ερντογάν

Ένα από τα πλέον κρίσιμα ερωτήματα γύρω από την ένταση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, είναι αν τελικά ο Ταγίπ Ερντογάν θα τολμήσει το αυτοκτονικό βήμα μιας πολεμικής σύρραξης ή απλά περιφέρει το τοτέμ του πολέμου ενόψει των εκλογών του 2023;

Η σωστή πλευρά της Ιστορίας, πολλές φορές έχει αποδειχθεί ότι είναι λάθος αντίληψη… και δεν φέρνει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Εδώ στην Ελλάδα θέλουμε να λέμε ότι είμαστε στην σωστή πλευρά της Ιστορίας, πλην όμως δεν είμαι πολύ σίγουρος αν η Ιστορία έχει γραφτεί ή ακόμα γράφεται… Θέλει στ’ αλήθεια πόλεμο ο Ερντογάν; Κανείς δεν το πιστεύει…

Τα τελευταία 50 χρόνια στον δημόσιο λόγο για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο κυριαρχούν ορισμένες βασικές έννοιες γύρω από τις οποίες πολύ συχνά δημιουργούνται συγχύσεις. Κυριαρχία, κυριαρχικά δικαιώματα, υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Τι από όλα αυτά επιθυμεί το καθεστώς Ερντογάν; Την ΑΟΖ ξεκάθαρα… Την περίφημη «συνεκμετάλλευση» στο Αιγαίο. Εδώ στην Ελλάδα ΑΟΖ δεν έχουμε ανακηρύξει ακόμα για λόγους προφανείς.

Το παράκτιο κράτος αποκτά ΑΟΖ μόνο αν την κηρύξει τυπικά και ανακοινώσει στον θεματοφύλακα της Συμβάσεως 1982 (τον γενικό γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών) την ενέργειά του αυτή. Αντίθετα προς την υφαλοκρηπίδα, η ΑΟΖ δεν αποκτάται ipso iure (αυτοδικαίως). Στην ΑΟΖ το παράκτιο κράτος έχει δύο κατηγορίες δικαιωμάτων:

1. Του αναγνωρίζονται κυριαρχικά δικαιώματα, δηλαδή λειτουργικά δικαιώματα της ίδιας ποιοτικής αξίας με εκείνα που έχει και ασκεί στην υφαλοκρηπίδα, για την έρευνα, την εκμετάλλευση και τη διατήρηση των φυσικών πόρων της θαλάσσιας αυτής περιοχής.
2. Στο παράκτιο κράτος αναγνωρίζεται επίσης δικαιοδοσία για την τοποθέτηση και χρησιμοποίηση τεχνητών νησιών και εγκαταστάσεων, για τη θαλάσσια επιστημονική έρευνα και την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος από τη ρύπανση.

Πρακτικά η οποιαδήποτε υποχώρηση σε ζητήματα ΑΟΖ σημαίνει παραχώρηση εν δυνάμει κυριαρχικών δικαιωμάτων, για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους και να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας. Συνεπώς το θέμα δεν είναι τι ζητάει ο Ερντογάν, αλλά τι είμαστε διατεθειμένοι εμείς να δώσουμε ή να μην δώσουμε. Επίσης για να λέμε την αλήθεια, όλοι οι ξένοι παράγοντες, αυτό που λέμε μεγάλες δυνάμεις μας ωθούν εδώ και χρόνια στην κατεύθυνση του «να δώσουμε κάτι για να έχουμε την ησυχία μας με τους Τούρκους».

Εσείς που διαβάζετε αυτές τις γραμμές, στ’ αλήθεια πιστεύετε ότι ακόμα κι αν παραχωρήσουμε κάτι, θα ησυχάσουμε από τους Τούρκους; Το «δώσε θάρρος στο χωριάτη να σ΄ανέβει στο κρεβάτι», αποτυπώνει πλήρως την φερεγγυότητα μιας χώρας όπως η Τουρκία που πάσχει σαφέστατα από νέο-οθωμανικά σύνδρομα. Αρκετά δώσαμε στους Αμερικανούς και στους Γερμανούς για να στήσουν το μόρφωμα των Σκοπίων. Δεν αίμαι σίγουρος ότι αξίζει να τους δώσουμε και το Αιγαίο για να κάνουν μπίζνες με τους Τούρκους.