Η ποιοτική πρακτική άσκηση οδηγεί με ασφάλεια στην αγορά εργασίας

Η αγορά εργασίας απαιτεί εξειδικευμένα στελέχη και η πρακτική άσκηση συμβάλει στην κάλυψη των αναγκών της.

Η πρακτική άσκηση αποκτά ολοένα μεγαλύτερη σημασία, καθώς όλο και περισσότεροι νέοι στην ΕΕ ολοκληρώνουν μια περίοδο πρακτικής άσκησης προτού βρουν κανονική θέση εργασίας. Σε επισκόπηση που δημοσιεύθηκε,το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) επισημαίνει σειρά προκλήσεων που έχουν να κάνουν με τους διαφορετικούς ορισμούς της πρακτικής άσκησης, τα περιορισμένα αξιόπιστα δεδομένα που εμποδίζουν την τεκμηριωμένη χάραξη πολιτικής, την ασυνεπή εφαρμογή της σύστασης του Συμβουλίου του 2014 σχετικά με την ποιοτική πρακτική άσκηση στα κράτη-μέλη, καθώς και πιθανές διαφορετικές προσεγγίσεις όσον αφορά στις ευκαιρίες και στην προσβασιμότητα για νέους με διαφορετικό κοινωνικό υπόβαθρο.

Το ποσοστό των νέων που έχουν ολοκληρώσει πρακτική άσκηση έχει αυξηθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις του Ευρωβαρόμετρου. Ωστόσο, για να είναι χρήσιμη η πρακτική άσκηση, πρέπει να παρέχονται στους ασκούμενους εχέγγυα για την ποιότητά της και δεν θα πρέπει να εργάζονται σε θέσεις που θα έπρεπε να καλύπτονται με κανονική σύμβαση εργασίας.

Το 2014, το Συμβούλιο της ΕΕ συνέστησε στα κράτη-μέλη να θέσουν σε εφαρμογή ένα σύνολο ελάχιστων απαιτήσεων για ποιοτική πρακτική άσκηση, περιλαμβανομένων μαθησιακών στόχων, της υπογραφής γραπτής σύμβασης, δίκαιων συνθηκών εργασίας και εύλογης διάρκειας.

Η σύσταση αυτή βρίσκεται τώρα υπό επικαιροποίηση ώστε να αντικατοπτρίζει την τρέχουσα κατάσταση.

«Οι περίοδοι πρακτικής άσκησης αποκτούν όλο και μεγαλύτερη σημασία για πολλούς νέους και νέες που εισέρχονται στο εργατικό δυναμικό και, ως εκ τούτου, είναι σημαντικό οι ευκαιρίες που τους δίνονται να είναι ποιοτικές», δήλωσε η κα Eva Lindström, μέλος του ΕΕΣ και αρμόδια για την επισκόπηση. «Η τρέχουσα επικαιροποίηση του πλαισίου πολιτικής της ΕΕ για την πρακτική άσκηση αποτελεί ευκαιρία να διευθετηθούν οι προκλήσεις που εντοπίσαμε.»

Αν και δεν υπάρχουν επίσημες στατιστικές σχετικά με την πρακτική άσκηση στην ΕΕ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΕΕΣ, είναι πολλοί οι νέοι και οι νέες (3,7 εκατομμύρια) που πραγματοποιούν πρακτική άσκηση κάθε χρόνο. Σύμφωνα με έρευνες της ΕΕ, η ποιότητα της πρακτικής άσκησης συνδέεται με θετικά αποτελέσματα όσον αφορά στην απασχόληση, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό αν ληφθεί υπόψη το πολύ πιο συχνό στους νέους πιθανό σενάριο της ανεργίας.

Τα δύο τρίτα των ασκουμένων που συμμετείχαν στην έρευνα βρήκαν θέση εργασίας εντός έξι μηνών από την ολοκλήρωση της πρακτικής άσκησης. Ωστόσο, δεν υπάρχει στην ΕΕ κανονιστικό πλαίσιο για τις περιόδους πρακτικής άσκησης, ενώ δεν ακολουθούν όλα τα κράτη-μέλη τη σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με την πρακτική άσκηση. Ο ορισμός της «πρακτικής άσκησης» εξακολουθεί να διαφέρει σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών, 16 εκ των οποίων δεν έχουν νομικό ορισμό του σε τι συνίσταται πράγματι η πρακτική άσκηση. Αυτό δυσχεραίνει επίσης τη συλλογή συγκρίσιμων και αξιόπιστων δεδομένων.

Στα κριτήρια «ποιότητας» που καθορίζει η σύσταση του Συμβουλίου, δεν περιλαμβάνεται η αμοιβή. Έρευνες δείχνουν ότι περίπου το ένα τρίτο των ασκουμένων στην αγορά εργασίας είναι επί του παρόντος μη αμειβόμενοι· αυτό αποτελεί πρόβλημα για τους νέους οι οποίοι αναγκάζονται να απορρίψουν μια πρακτική άσκηση, επειδή ακριβώς δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να ανταποκριθούν. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να δυσχεράνει την είσοδο των μειονεκτούντων νέων στην αγορά εργασίας.

Η ΕΕ παρέχει χρηματοδότηση για πρακτική άσκηση, δεν υπάρχουν ωστόσο πληροφορίες σχετικά με τα συγκεκριμένα ποσά ή τον ακριβή αριθμό των ασκουμένων που λαμβάνουν στήριξη από την ΕΕ.

Για παράδειγμα, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και η πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων συμβάλλουν στην ένταξη μειονεκτούντων νέων στην αγορά εργασίας και χρηματοδοτούν περίπου 270 000 περιόδους πρακτικής άσκησης ετησίως. Επιπλέον, το Erasmus+ και άλλα ταμεία της ΕΕ που τελούν υπό άμεση διαχείριση παρέχουν στήριξη κυρίως για διασυνοριακές περιόδους πρακτικής άσκησης, και περίπου 90 000 νέοι ολοκληρώνουν μία πρακτική άσκηση αυτού του είδους ετησίως. Τέλος, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ στις Βρυξέλλες, στη Φρανκφούρτη, στο Λουξεμβούργο και στο Στρασβούργο δέχονται περίπου 4 700 αμειβόμενους ασκούμενους ετησίως.

Η πρακτική άσκηση (ή μαθητεία) είναι μια σύντομη περίοδος απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας, η οποία εμπερικλείει μεταξύ άλλων ένα στοιχείο μάθησης και ένα επιμόρφωσης.

Τα κράτη-μέλη είναι υπεύθυνα για την εκπαίδευση και την απασχόληση, ενώ ο ρόλος της ΕΕ είναι υποστηρικτικός.

Απαιτείται μια εθνική στρατηγική που θα ξεπερνά κόμματα και χρώματα για την ενίσχυση της νέας γενιάς.