Vesta: Ο αστεροειδής που δεν έμελλε να γίνει πλανήτης

Δημοσιεύτηκαν τα αποτελέσματα της μελέτης του αστεροειδή Vesta, που διεξήγαγε το διαστημόπλοιο Dawn. Μπορεί να θεωρηθεί πλέον πειραματικά αποδεδειγμένο ότι ο Vesta είναι πράγματι ένας πρωτοπλανήτης, ο οποίος θα μπορούσε να γίνει κανονικός πλανήτης, αν δεν τον εμπόδιζε η εγγύτητά του με τον Δία.Το Dawn είχε επικεντρωθεί σε δύο μεγάλους αστεροειδείς – τον Vesta (με διάμετρο από 289 έως 229 χλμ.) και τον Ceres (με διάμετρο περίπου 470 χλμ). Υπήρχε η εκτίμηση ότι ο Vesta είναι ήδη πρωτοπλανήτης, δηλαδή ουράνιο σώμα, που έχει ήδη περάσει το στάδιο της εσωτερικής τήξης, κατά το οποίο στο εσωτερικό του διαμορφώνονται διάφορα στρώματα, που διαφέρουν ως προς τη σύνθεση της ύλης.Η αποστολή του Dawn ξεκίνησε το ταξίδι στο Διάστημα το 2007 και από τα μέσα του 2011 η μονάδα αυτή παρακολουθούσε τον Vesta από τροχιά τεχνητού του δορυφόρου (το ελάχιστο τροχιακό ύψος ήταν περίπου 210 χλμ.). Το αποτέλεσμα ήταν ένας λεπτομερής χάρτης της επιφάνειας του αστεροειδούς και της κατανομής των ορυκτών του. Τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν επιβεβαιώνουν την υπόθεση ότι ο Vesta ήδη έχει περάσει το στάδιο της εσωτερικής διαφοροποίησης, κατά την οποία κάτω από τον εξωτερικό φλοιό κρυβόταν ένας ωκεανός λιωμένου μανδύα. Τώρα, προφανώς, ο αστεροειδής έχει πυρήνα (με μέση διάμετρο από 107 έως 113 χλμ.). Τα φασματικά χαρακτηριστικά της ύλης, τα οποία μπορούν να παρατηρηθούν στους κρατήρες, επίσης επιβεβαιώνουν την υπόθεση ότι η ύλη του Vesta είναι διαφορετική σε διαφορετικά βάθη. Το Dawn θα εγκαταλείψει οριστικά τον Vesta τον Αύγουστο, όμως ήδη το σκάφος αρχίζει σταδιακά να αυξάνει την τροχιά. Στη συνέχεια το περιμένει η συνάντηση με τον αστεροειδή Ceres, τον μεγαλύτερο στην κύρια ζώνη και εξ όσων είναι γνωστά από προηγούμενες παρατηρήσεις, δεν μοιάζει καθόλου με τον Vesta ως προς τα φασματικά χαρακτηριστικά της επιφάνειας. Πιθανότατα δεν έχει ο ίδιος περάσει το στάδιο της εσωτερικής διαφοροποίησης. Υπάρχουν εκτιμήσεις ότι μεγάλο ρόλο έπαιξε στην ιστορία του το νερό, άρα λοιπόν η αναζήτηση πάγου από νερό κάτω από την επιφάνειά του θα είναι μία από τις αποστολές του Dawn. Στον αστεροειδή Ceres το διαστημόπλοιο αναμένεται να προσεγγίσει το Φεβρουάριο και να τον μελετήσει μέχρι τον Ιούλιο του 2015. Σήμερα άλλα δύο διαστημόπλοια βρίσκονται καθ’ οδόν προς τα μικρά σώματα του ηλιακού συστήματος. Το πρώτο είναι η ευρωπαϊκή αποστολή Rosetta, η οποία πρέπει να μελετήσει τον κομήτη Τσιουρούμοφ-Γκερασιμένκο – η συνάντηση με τον κομήτη πρέπει να γίνει το 2014 – και να κατεβάσει σ’ αυτόν ένα σκάφος προσεδάφισης. Το δεύτερο είναι το αμερικανικό σκάφος New Horizons, το οποίο σπεύδει προς τον Πλούτωνα ως το 2015 και κατόπιν πιο πέρα, προς τη ζώνη Kuiper. Όπως και η κεντρική ζώνη των αστεροειδών, περιέχει «συντρίμμια» από τα πρώτα στάδια της διαμόρφωσης του ηλιακού συστήματος, όμως είναι και εμπλουτισμένος με παγωμένες πτητικές ουσίες. Η σύγκριση των δύο αυτών «αποθηκών αποβλήτων» υπόσχεται να είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα για τη μελέτη της εξέλιξης του ηλιακού συστήματος.