Διαρροή εγκεφάλων: Η Ελλάδα που ματώνει

Του Νίκου Κατσαρού - Π.Ειδικός Γραμματέας Ερευνας και Τεχνολογιας Υπουργείου Ανάπτυξης - Επιστημονικός Συνεργάτης ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ

Δυστυχώς δεν υπάρχουν στοιχεία για τους νέους επιστήμονες κατόχους διδακτορικού διπλώματος που ίσως να υπερβαινει και το 40%.Ειναι για αυτήν την κατηγορία επιστημόνων που θέλω να μιλήσω σήμερα γιατί σημαίνει οτι το καλύτερο επιστημονικό δυναμικό της χώρας είτε βρισκεται στην ανεργία,είτε αμοίβεται χωρίς αποδείξεις και χωρίς ασφάλεια, με απλήρωτες υπερωρίες είτε αν είναι τυχερός με 500 Ε τον μήνα για ένα αβέβαιο χρονικό διάστημα.Μεταξύ αυτών ενα μεγάλο ποσοστό ακολουθεί τον δρόμο της φυγής στις προηγμένες χώρες της Δύσης.

Αυτοί είναι οι καλύτεροι που διαθέτει η χώρα μας διότι αυτούς κατα προτεραιότητα επίλέγουν οι προηγμένες χώρες της Δύσηςκαι κυρίως η Γερμανία που ξέρει να επενδύει σε υψηλής ποιότητος επιστημονικό-ερευνητικό προσωπικό.Απο την άλλη μεριά οι καλύτεροι επιστήμονες κάτοχοι συνήθως διδακτορικού διπλώματος ειναι αυτοί που έχουν τις περισσότερες ανησυχίες και βλέπουν οτι μόνο στο εξωτερικό μπορούν να υλοποιηθούν τα ερευνητικα τους σχέδια.Είναι αυτοί οι λίγοι που με τις έρευνες τους θα παράγουν καινούργια καινοτόμα προίόντα που θα αποφέρουν τεράστια κέρδη στις χώρες που θα εγκατασταθούν και θα συμβάλουν ουσιαστικά στην οικονομική ανάπτυξη αυτής της χώρας.

Η εποχή της βαριάς βιομηχανίας εχει περάσει για πάντα.Σχεδόν καμμία βαριά βιομηχανία δεν ιδρύθηκε στην Ευρώπη τα τελευταία 29 χρόνια και συγχρόνως τα βιομηχανικά γκέτο έχουν καταργηθεί.Ενας σοβαρός λόγος που δεν ιδρύονται βαρειές βιομηχανίες στις χώρες της Δυσης είναι οι περιβαλλοντικοί όροι που ειναι πολυ αυστηροί στην Δύση ενώ είναι ποιό χαλαροί σε τρίτες χώρες π.χ. Αφρική ,Ασία.Ιδρύονται όμως καθημερινά μικρές (ολίγων ατόμων) εταιρείες με σκοπό να εκμεταλλευθούν μια καινοτομία ή να υλοποιήσουν ενα καινούργιο προίόν που παρήγαγαν οι ίδιοι ή πολλές φορές να παράγουν ενα νέο προίόν που θα ενσωματωθεί στις ήδη υπάρχουσες τεχνολογίες (π.χ λογισμικό για την πλοήγηση αεροπλάνων με σκοπό την εξοικονόμηση ενέργειας). Η έρευνα και η καινοτομία είναι ο κινητήριος μοχλός της σημερινής βιομηχανίας.

Οι μεγάλες βιομηχανίες διαθέτουν όλες τμήματα Ερευνας και Ανάπτυξης οχι μόνο για να εκμεταλλεύονται τα δικά τους ερευνητικά αποτελέσματα αλλά κυρίως για να εκμεταλλευονται προίόντα και ιδέες που παράγουν άλλοι.Η μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας αποτελεί το 90% της ανάπτυξης της σημερινής βιομηχανίας.Ολα αυτά προέρχωνται απο εκείνους τους λίγους που αλλάζουν τον κόσμο οπως οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές ,τα κινητά τηλέφωνα,η αποκωδικοποίηση του DNA κλπ..Η Ελλάδα αυτούς τους λίγους τους αγνοεί,τους απαξιώνει,τους υποτιμά και τους διώχνει.

Η Ελλάδα δαπάνησε τεράστια ποσά για να δημιουργήσει όλους αυτούς τους νέους επιστήμονες, Υπολογίζεται οτι για την εκπαίδευση ενός γιατρού μαζί με την ειδικότητα απαιτούνται περισσότερο απο 120.000 Ε για όλη την διάρκεια των σπουδών του.Για ένα πτυχιούχο θετικών επιστημών μαζί με το διδακτορικό η πατρίδα δαπάνησε περισσότερα απο 80.000 Ε και για ενα διδάκτορα Θεωρητικών Επιστημων η πατρίδα δαπάνησε περίπου 50.000 Ε για όλη την διάρκεια των σπουδών του.Ολα αυτά χωρίς να υπολογίζωνται τα έξοδα που δαπάνησε η οικογένεια του για να σπουδάσει.

Ολα αυτά τα εκατομμύρια εκατομμυρίων Ευρώ δαπανά η χώρα δηλαδη επενδύει η χώρα, για να ανταποδωθούν αργότερα με βελτίωση της παραγωγικής διαδικασίας ,οικονομικής ανάπτυξης του τόπου και βελτίωση της ποιότητας ζωής των συμπατριωτών μας.Εκείνη λοιπόν την περίοδο που η πολιτεία επρεπε να δρέψει τους καρπούς απο τους σπόρους οπου με τόσες δαπάνες και κόπους έσπειρε η ίδια η πολιτεία στέλνει αυτούς τους καρπούς να τους συλλέξουν άλλοι.Η κυβέρνηση μιλά για ανάπτυξη και επενδύσεις και την ίδια ώρα διασκορπά στα τέσσερα σημεία του πλανήτη την καλύτερη επένδυση που η ίδια δημιούργησε. Γνωρίζω στον Δημόκριτο και τα άλλα ερευνητικά κέντρα της χώρας περισσότερους απο εκατό ερευνητές που χρηματοδοτούν απο είκοσι ερευνητές στα προγράμματα τους και συνεπώς περιορίζουν σημαντικά την διαρροή ταλαντούχων νέων επιστημόνων στο εξωτερικό.

Η κυβέρνηση όμως έχει θέσει υπο διωγμό τα ερευνητικά κέντρα και την έρευνα στα Πανεπιστήμια με προχειρότητες ,πειραματισμούς και μηδένικές δαπάνες για ερευνα.

Οι χώρες της Δύσης και ιδιαίτερα η Γερμανία εκμεταλλευονται στο έπακρον και επενδύουν σε αυτήν την διαρροή εγκεφάλων απο την Ελλάδα.Η κ.Μέρκελ σε πρόσφατη συνάντηση της με ¨ελληνες αξιωματούχους στο Βερολίνο επεσήμανε χαρακτηριστικά «ζητώ απο τους πτυχιούχους των τεχνικών και τεχνολογικών σχολών σας να έρθουν να εργασθούν στην Γερμανία και θα φροντίσουμε εμείς για την εκμάθηση γλώσσας ,εύρεση εργασίας και όλα τα υπόλοιπα»Συγχρόνως ο κ.Σοίμπλε γνωρίζοντας το θέμα της υπογεννητικότητας αλλά και της γήρανσης του πληθυσμού στήν Γερμανία δήλωνε σε Γερμανική εφημερίδα :οσοι ειναι νέοι άνεργοι επιστήμονες στην Ελλάδα είναι ευπρόσδεκτοι στην Γερμανίακαι βέβαια προτεραιότητα ¨εχουν οι καλύτεροι¨.Παράλληλα η Γερμανία δημιουργεί όλες τις προύποθέσεις για την υποδοχή των ελλήνων ταλαντούχων επιστημόνων..

Η Γερμανία είναι η μόνη χώρα που δίνει δικαιώματα μονίμου κατοίκου στους ξένους φοιτητές που σπουδάζουν εκεί,εφ οσον οι γονείς τους ειναι ασφαλισμένοι στην χώρα προέλευσης.Παράλληλα εχει δημιουργήσει ολόκληρο δίκτυο πλεονεκτημάτων και προνομίων πρίν φθάσουν στην Γερμανία: γρήγορη αναγνώριση πτυχίων,ταχεία εκμάθηση γλώσσας,ανεύρεση εργασίας ,κατοικίας κλπ.Εκείνο όμως που είναι πιό σημαντικό είναι το δίκτυο που εχει δημιουργήσει για προσέλκυση ταλαντούχων επιστημόνων στις χώρες διαρροής εγκεφάλων.

Η πραγματοποίηση ημερίδων μεταξύ Ελληνικών και Γερμανικών Πανεπιστημίων στην Ελλάδα με τίτλο ¨ ημέρες καριέρας¨ πού αποβλέπουν στην μετεγκατάσταση Ελλήνων επιστημόνων για μεταδιδακτορικές σπουδές σε Παν/μια και Ερευνητικά Κέντρα της Γερμανίας..Παρόμοιες εκδηλώσεις λαμβάνουν μέρος με διάφορες πόλεις της Ελλάδος που έχουν αδελφοποιηθεί με Γερμανικές πόλεις.Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και άλλες αρχές της τοπικής αυτοδιοίκησης που με την σειρά τους οργανώνουν ημερίδες «καριέρας» σε συνεργασία με γερμανικούς φορείς.

Το πρόγραμμα Εράσμους για την ανταλλαγή φοιτητών στα πλαισια της ΕΕ εχει ήδη λάβει πανευρωπαίκό χαρακτήρα και απο τα 2.000.000 φοιτητων που έχουν μετακινηθεί ως σήμερα ενα πολύ μεγάλο μέρος εχει μετακινηθεί στην Γερμανια για εκπαίδευση και ελάχιστοι εχουν μετακινηθεί προς την Ελλάδα ή άλλες χώρες του Νότου.Η Γερμανί α επέτυχε την επέκταση του προγράμματος αυτού για επαγγελματική κινητικότητα και πρακτικη εργασία στις χώρες μέλη της ΕΕ οπου η ίδια θα υποδεχθεί το μεγαλύτερο ποσοστό απο τις χώρες του Νότου.

Η οικονομική κρίση και η δημοσιονομική προσαρμογή που έχει επιβληθεί στην Ελλάδα φέρνει τους ταλαντούχους νέους επιστήμονες πιο κοντά στην μετανάστευση.Οι χώρες που τους δέχωνται όπως η Γερμανία πετυχαίνουν ανάπτυξη της παραγωγής τους , οικονομική ανάπτυξη και καλύτερο βιοτικό επίπεδο για τους πολίτες τους.Αντίθετα η Ελλάδα πού στερείται της ελίτ του επιστημονικού της δυναμικού θα βιώση την παρακμή του παραγωγικού της ιστού και την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της.