Πανελλήνιες εξετάσεις: Απαραίτητη η Χημεία ως εξεταζόμενο μάθημα

Στις αρχές του φθινόπωρου του 2013 με αφορμή την κατάθεση, συζήτηση και στη συνέχεια ψήφιση του Νόμου 4186/13 για το Λύκειο αναπτύχθηκε μία έντονη αντιπαράθεση μεταξύ καθηγητών Χημείας και καθηγητών Πληροφορικής με διακύβευμα το πιο από τα μαθήματα θα είναι εξεταζόμενο στις Πανελλήνιες εξετάσεις.

Όπως συμβαίνει πάντοτε στις οξυμένες καταστάσεις το θύμα αυτής της αντιπαράθεσης ήταν η ουσία της συζήτησης, δηλαδή το τι και γιατί πρέπει να διδάσκεται, ώστε να διασφαλίζεται η ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης και να επιτυγχάνεται ως ελάχιστο, ο γλωσσικός, μαθηματικός και ο εγγραμματισμός στις Φυσικές Επιστήμες.

Σε καμία περίπτωση η Ένωση Ελλήνων Χημικών δεν υποτιμά την ανάγκη οι μαθητές που αποφοιτούν από το Ελληνικό Σχολείο να είναι ψηφιακά εγγράμματοι. Αντιθέτως, υποστηρίζουμε ότι είναι τόσο μεγάλη αυτή η αναγκαιότητα που θα πρέπει να υλοποιείται και να ολοκληρώνεται στο τέλος της υποχρεωτικής εννεαετούς εκπαίδευσης με την απόκτηση και της σχετικής πιστοποίησης, όπως προβλέπεται και από την πολιτεία.

Επίσης, έχοντας την εξαιρετικά οδυνηρή εμπειρία η Χημεία να μην είναι προαπαιτούμενο μάθημα για την εισαγωγή στο Πολυτεχνείο, τη Γεωπονική, το Φυσικό, ακόμη και για το ίδιο το Χημικό, με ανυπολόγιστες συνέπειες για τους φοιτητές και τις οικογένειές τους, αλλά και το επίπεδο της εκπαίδευσης, αντιλαμβανόμαστε ότι η εξέταση της Πληροφορικής είναι αναγκαία για τα 33 τμήματα Πληροφορικής τα οποία έχει αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Επιστημονική Ένωση των καθηγητών Πληροφορικής. Γι' αυτό εκτιμούμε ότι οι σχολές Πληροφορικής είτε πρέπει να αποτελέσουν ξεχωριστό Επιστημονικό Πεδίο (ΕΠΕ), είτε να απαιτούν εξέταση σε ειδικό μάθημα, όπως η Αρχιτεκτονική, οι σχολές των Οικονομικών και των Ξένων Γλωσσών.

Σε καμία όμως περίπτωση δεν ευσταθεί το καθαρά συντεχνιακό επιχείρημα ότι το σχολείο είναι ψηφιακά αναλφάβητο, αν η Πληροφορική δεν είναι εξεταζόμενο μάθημα στις εξετάσεις, παρότι διδάσκεται σε όλες τις τάξεις της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, αλλά και του Λυκείου ως μάθημα Γενικής Παιδείας.

Δυστυχώς, το μάθημα της Χημείας, εξαιτίας της υψηλού επιπέδου αφαιρετικής σκέψης που απαιτεί μπορεί να έχει την απαιτούμενη επιστημονική «πειθαρχία» μόνο στις ανώτερες βαθμίδες της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος που απαιτείται η διδασκαλία και εξέτασή του στη Γ' Λυκείου.

Σε ό,τι αφορά στην ουσία του ερωτήματος που είναι πώς θα οργανωθεί ένα σχολείο, ώστε να επιτελεί το ρόλο του, δηλαδή να παρέχει στους εκπαιδευόμενους ένα συνεκτικό τρόπο σκέψης, είναι χαρακτηριστικό της διεθνούς στάσης και εμπειρίας το πρόγραμμα αξιολόγησης PISA, το οποίο ελέγχει τους μαθητές των κρατών που συμμετέχουν ως προς τον εγγραμματισμό τους σε τρεις και μόνο τομείς: το Γλωσσικό, το Μαθηματικό και στις Φυσικές Επιστήμες.

Είναι κοινά αποδεκτό ότι μια από τις πιο σημαντικές δεξιότητες που μπορούν να αποκτήσουν οι μαθητές μέσα από τη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών, είναι το πώς να διατυπώνουν ερωτήσεις, η οποία είναι θεμελιώδης για τον επιστημονικό εγγραμματισμό. Η Χημεία, ως βασική επιστήμη, είναι το κλειδί για την αναγνώριση του φυσικού κόσμου και για την απάντηση στο θεμελιώδες ερώτημα «από τι είμαστε φτιαγμένοι», αλλά είναι ταυτόχρονα και το μέσο για την εξέλιξη της τεχνολογίας και την οικονομική ανάπτυξη.

Στην εποχή που η συζήτηση σε παγκόσμια κλίμακα γύρω από το ενεργειακό πρόβλημα, την εξέλιξη των υλικών, τη μόλυνση του περιβάλλοντος, την ποιότητα και την ασφάλεια των τροφίμων, την υγεία και τη διατροφή βρίσκεται σε εξέλιξη, ο ρόλος της Χημείας είναι καθοριστικός στη μελέτη, στην επεξεργασία των δεδομένων, στη διατύπωση κρίσεων και προτάσεων.

Όμως, πέρα από τις γνώσεις Χημείας που πρέπει να έχει ο σύγχρονος πολίτης για να στέκεται κριτικά απέναντι στις εξελίξεις και να μην είναι παθητικός δέκτης, η Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση οφείλει να παρέχει ένα στέρεο γνωστικό υπόβαθρο Χημείας στον αυριανό επιστήμονα που ασχολείται με την Τεχνολογία, τα Υλικά και τις Κατασκευές, τις Φυσικές Επιστήμες, την Επιστήμη των Τροφίμων, τη Γεωπονία, το Περιβάλλον, τις Επιστήμες Υγείας και γενικότερα σε όλους όσοι καλούνται να διδαχθούν το μάθημα της Χημείας και συναφή μαθήματα σε περισσότερες από 180 σχολές και τμήματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ώστε να μπορεί να παρακολουθήσει τις σπουδές του και να εμβαθύνει στην επιστημονική γνώση, με στόχο στη διάρκεια της εκπαίδευσής του να αποκτήσει τα εφόδια για να αντιμετωπίσει τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.

Τα 15 χρόνια, κατά τα οποία το έλλειμμα Χημικής Εκπαίδευσης οδήγησε πολλούς φοιτητές στο να καθυστερήσουν τραγικά ή και να εγκαταλείψουν τις σπουδές τους με πολύ μεγάλο κόστος για την πολιτεία και τις οικογένειές τους, δυσκόλεψε τη λειτουργία και υποβάθμισε το επίπεδο σπουδών πολλών τμημάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ήταν αρκετά ώστε το αίτημα για να είναι η Χημεία διδασκόμενο και εξεταζόμενο μάθημα να είναι ισχυρό στην ακαδημαϊκή κοινότητα, αλλά παρόλα αυτά για μία ακόμη φορά οι συντεχνιακές διεκδικήσεις μας υποχρεώνουν να αποδείξουμε ότι... δεν είμαστε ελέφαντες.

Φιλλένια Σιδέρη
Μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της Ένωσης Ελλήνων Χημικών