ΔΕΗ: Μια ανώφελη αποκρατικοποίηση σε λάθος χρόνο

Του Ηλία Καραβόλια - Οικονομικού αναλυτή

Η περίπτωση της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ είναι μια κλασική περίπτωση αδυναμίας σχεδιασμού αποτελεσματικής οικονομικής πολιτικής σε υφεσιακή οικονομία .Βασικός στόχος είναι να δημιουργηθεί ταμειακό έσοδο,με πρόσχημα την εναρμόνιση με τις κοινοτικές ντιρεκτίβες περί απελευθέρωσης των αγορών.

Η αγορά ενέργειας όμως στην Ελλάδα, είναι απελευθερωμένη .Οι ιδιώτες δεν επένδυσαν και δεν επενδύουν. Στο δε λογικό ερώτημα πού θα βρεί μια ημικρατική εταιρεία τα λεφτά να εκσυγχρονίσει δίκτυο και υποδομές, η απάντηση όντως δεν είναι εύκολη. Αλλά η σημερινή κακή εικόνα στον ισολογισμό της ΔΕΗ δεν πρέπει να γίνει αιτία σήμερα, μια εποχή χαμηλών κεφαλαιοποιήσεων, για εκχώρηση σε ιδιώτες στρατηγικών περιουσιακών της στοιχείων.

Προσωπικά πιστεύω ότι έπρεπε προ της κρίσης να πωληθεί ένα ποσοστό της ΔΕΗ σε υψηλότερο τίμημα και με διαφανείς όρους που και τους ιδιώτες επενδυτές να μην εγκλωβίζαν σε μακροχρόνια υστέρηση αποδόσεων αλλά και την ημικρατική υπόλοιπη ΔΕΗ να προστατεύαμε απο απαξίωση λόγω της ύφεσης.

Η οικονομία είναι κύκλος με χρονικές υστερήσεις στα συμβάντα της. Δημόσια αγαθά και υπηρεσίες μπορεί να εκχωρούνται στον ιδιωτικό ανταγωνισμό της αγοράς, εάν και μόνο εάν, η ιδιωτική αγορά έχει δομές και όχι στρεβλώσεις.Αυτό δεν συμβαίνει στην Ελλάδα, και σαφώς φταίει το κράτος! Αλλά αυτό δεν δικαιολογεί το να μετατρέψει η κυβέρνηση το φυσικό μονοπώλιο του ρεύματος σε πεδίο ολιγωπολιακής αγοράς.Το να προικοδοτήσει επενδυτές με πελατεία και περιουσία, χωρίς να διασφαλίζει το πώς οι ιδιώτες δεν θα εναρμονίσουν πρακτικές καρτελ στην τιμολόγηση.

Πιεζόμαστε σαν χώρα να βρούμε επενδυτές ώστε να δουλέψει κόσμος και να απεγκλωβιστεί το δημόσιο απο τον ρόλο του

επιχειρηματία και να απεγκλωβιστούμε απο τις συντεχνίες. Σύμφωνοι ! Αλλά η στιγμή και ο χρόνος της ελληνικής οικονομίας, δεν είναι οι κατάλληλοι για να βάλουμε απο το παράθυρο ιδιωτικά συμφέροντα εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος. Η μανία με την θεωρία των αποτελεσματικών αγορών ας καθήσει για λίγο στην άκρη. Ο ψυχαναγκασμός πολλών οπαδών της απορρύθμισης ,ας μείνει ως απωθημένο. Η ελληνική οικονομία πρέπει να βγάλει τα ρούχα του πατερναλισμού, αλλά να μην βάλει το επικίνδυνο ρούχο της ανεξέλεγκτης απορρύθμισης.

Βουλγαρία, Τσεχία,Πολωνία και πολλές άλλες χώρες, βιώνουν κοινωνικά δράματα.Το 25-30% του μεσου εισοδήματος στην Βουλγαρία πηγαίνει στους λογαριασμούς ρεύματος και γι αυτο έπεσε περσι η κυβέρνηση Μπορίσοφ. Χωριστηκε αναρχα η επικρατεια της χωρας σε ιδιωτες επενδυτες δια μεσου σταδιακης μετοχοποίησης του κρατικού φορέα,που περιθωριοποιήθηκε ως δηθεν συντονιστης τιμών και υπηρεσιών.

Ας μην κρυβόμαστε: στην Ελλάδα τα εγχώρια ενεργειακά συμφέροντα περιμένουν αδρανή, χωρις να έχουν επενδυσει μέσω της ΔΕΗ σε υποδομές και δίκτυα ώστε να συνασπιστούν με ξένους παίχτες στην απόκτηση των λιγνιτωρυχείων αλλά και των δικτύων που ο εκσυγχρονισμός τους θα επιδοτηθεί απο τους ελληνες φορλογούμενους.! Το ρεύμα είναι προίον βιομηχανικό που διανέμεται μεσω δικτύων. Αρα έχει κόστη παραγωγής και διανομής. Πώς ενα ιδιωτικό κοινοπρακτικό σχήμα θα επενδύσει μόνο στα κόστη διαχείρισης και λειτουργίας, χωρίς να του επιβάλλεται να μετέχει στα υπόλοιπα κόστη; Αυτό κάνει το νομοσχέδιο. Επιδοτεί, χωρίς να γινεται ορατό σήμερα,την μεσοπρόθεσμη αποδοτικότητα των ιδιωτικών επενδύσεων που θα αγοράσουν με χαμηλό τίμημα τόσο το πελατολόγιο, όσο και το μεγαλο μέρος των βασικών υποδομών παραγωγής και δικτύου.

Απο το 2008 εκχωρήθηκαν δυο αδειες παραγωγής ρευματος σε ιδιωτες και δεν επενδυσαν ουτε ενα ευρω ,γνωρίζοντας οτι θα μπορεσουν μελλοντικα να συμμετέχουν σε κοινοπραξίες , έχοντας αποφύγει να επενδύσουν σε σταθμούς και δικτυα, παίζοντας με τον χρόνο και ποντάροντας στην απαξίωση της περιουσίας της ΔΕΗ και στην μείωση της κεφαλαιοποίησης της.

Όπως σχολίασε ένας αναγνώστης μου ''..η τιμή της μετοχής της ΔΕΗ σήμερα είναι στα 10,8 ευρώ περίπου, αρκετά χαμηλότερα των 15,5 ευρώ το 2009 και των 36 ευρώ το 2006. Η τρέχουσα αξία είναι στα 2,4 δις, άρα το 30% της μικρής ΔΕΗ που θα ιδιωταποτιμάται σε 720 εκ. Το τίμημα αυτό, πιθανότατα, θα καταβληθεί σε καμιά 10ριά έτη σταδιακά, όπως έγινε και με το Ελληνικό, αλλά και στο πρότυπο άλλων ιδιωτικοποιήσεων. Διαιρούμενο με 2εκ πελάτες (τουλάχιστον), δίνει ένα κόστος απόκτησης περί τα 360 ευρώ ανά πελάτη, ή περί τα 36 ευρώ ανά πελάτη ετησίως λαμβάνοντας υπόψη τη δεκαετή αποπληρωμή...''

Το ποσό αυτό, ακόμη και αν δεν υπήρχε η παράλληλη απόκτηση όλων των άλλων περιουσιακών στοιχείων (τα οποία αποτιμώνται λογιστικώς αποσβεσμένα, άρα σε πολύ χαμηλή αξία) όπως και ορυκτού πλούτου, είναι από μόνο του πολύ χαμηλό. Αυτό είναι ένα ακόμη δείγμα της προχειρότητας της συγκεκριμένης σχεδιαζόμενης πώλησης, ακόμη και αν αγνοήσουμε όλους τους άλλους (επίσης κραυγαλέους) παράγοντες.

Τέλος, δεν γίνεται μνεία για υποχρέωση του οποιουδήποτε αγοραστή για επενδύσεις που θα μπορούσαν να συνυπολογισθούν στο τίμημα ! Στην ουσία, ο αγοραστής, θα πάρει έτοιμη μία επιχείρηση (με τα καλά και τα κακά της) και θα τη διαχειριστεί....