Νικολόπουλος: Πόσο θα αλλάξει το δημοψήφισμα τη μοίρα της Τουρκίας για τις επόμενες γενιές
Του Νίκου Νικολόπουλου*
Αυτά που συμβαίνουν στην Τουρκία μπορεί να έχουν επιπτώσεις σε μια ολόκληρη περιοχή. Αυτός είναι ο λόγος που το δημοψήφισμα ήταν εξαιρετικά σημαντικό. Η απόφαση όμως να περάσει η Τουρκία σε ένα προεδρικό σύστημα ελήφθη με πολύ μικρή διαφορά. Και η εκστρατεία που είχε προηγηθεί ήταν μονομερής και όχι δίκαιη. Μια τόσο σημαντική απόφαση δεν μπορεί να ληφθεί χωρίς ευρεία και εθνική συναίνεση.
Αυτό που βλέπουμε στην Τουρκία είναι ουσιαστικά το τέλος της κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας. Όσοι υπερασπίζονται το προεδρικό σύστημα προσπαθούν να υποβαθμίσουν τη σημασία του λέγοντας ότι το ίδιο ισχύει στη Γαλλία ή στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά δεν είναι έτσι. Και δεν είναι έτσι επειδή η Τουρκία από τη Δημοκρατία έχει μόνο την εξωτερική μορφή και δυστυχώς όχι την κουλτούρα. Η ελίτ που κυβερνά την Τουρκία δεν καταλαβαίνει ότι για μια αυθεντική και πλουραλιστική Δημοκρατία δεν αρκούν οι κάλπες. Η Τουρκία δεν έχει το σύστημα των αντίβαρων, το κράτος δικαίου, τη διάκριση των εξουσιών και τον ελεύθερο Τύπο που έχουν οι ΗΠΑ και η Γαλλία με τα προεδρικά τους συστήματα. Αυτό που συμβαίνει λοιπόν στην Τουρκία είναι η σχεδόν απόλυτη μονοπώληση της εξουσίας. Το αποτέλεσμα θα είναι μόνο δυστυχία και τα δυστυχισμένα κράτη δεν μπορούν να είναι σταθερά.
Κανείς δεν μπορεί να καταλογίσει στο μέτωπο του ΟΧΙ ευθύνη για την ήττα, καθώς δεν υπήρξε ισοτιμία στην προεκλογική εκστρατεία. Τα τουρκικά ΜΜΕ, προπαγάνδιζαν ολημερίς «ΝΑΙ. Το μέτωπο του «ΟΧΙ» δεν είχε ούτε ένα βήμα -σχεδόν- για να εκφράζει τις ανησυχίες του. Όποιος τολμούσε να πει δημοσίως ότι θα ψήφιζε ΟΧΙ δεχόταν απειλές. Πολλοί έχασαν τη δουλειά τους. Η Τουρκία έχει γίνει η μεγαλύτερη φυλακή δημοσιογράφων στον κόσμο, ξεπερνώντας ακόμα και την Κίνα. Καθηγητές πανεπιστημίου απολύθηκαν επειδή υπέγραψαν μια διακήρυξη υπέρ της ειρήνης. Σε ένα τέτοιο κλίμα φόβου και τρομοκρατίας πώς μπορεί να διεξαχθεί ένα δίκαιο και τίμιο δημοψήφισμα;
Οι σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρώπη έχουν φτάσει στο ναδίρ. Αλλά τα πράγματα αυτά αλλάζουν, με πρωτοβουλία είτε της μιας είτε της άλλης πλευράς. Οι τούρκοι πολιτικοί καθοδηγούνται πολύ από το συναίσθημα και τα συναισθήματα αλλάζουν διαρκώς. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι στην Τουρκία υπάρχουν και άνθρωποι με ανοιχτούς ορίζοντες, που επιθυμούν μια καλύτερη ή μια πιο ουσιαστική Δημοκρατία. Η Ευρώπη δεν πρέπει λοιπόν να διακόψει τον διάλογο με την προοδευτική κοινωνία της Τουρκίας.
Ένα από τα πρώτα πράγματα που είπε ο Ερντογάν στην επινίκια ομιλία του αφορούσε την επαναφορά της ποινής του θανάτου. Αυτό θα σήμαινε ακόμη μεγαλύτερη επιδείνωση των σχέσεων με την ΕΕ. Ο ηγεμονικός λόγος σήμερα στην Τουρκία κυριαρχείται από τον ισλαμισμό, τον τουρκικό εθνικισμό και τον ευρωσκεπτικισμό. Οι πολιτικοί και οι φιλοκυβερνητικές εφημερίδες λένε στους νέους, ότι είναι καλύτερα να εγκαταλείψουν κάθε ευρωπαϊκή προοπτική και να ακολουθήσουν την αντίθετη κατεύθυνση. Είναι αλήθεια ότι μια χώρα με τέτοιο «επίπεδο» στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μπορεί να ανήκει στην «οικογένεια» της Ευρώπης αν δεν αλλάξει πραγματικά; Όμως την ίδια στιγμή η Τουρκία είναι σημαντική για την Ευρώπη, αλλά και η Ευρώπη είναι σημαντική για την Τουρκία. Οι σχέσεις ανάμεσά τους πρέπει λοιπόν να συνεχιστούν και να «επαναδιαπραγματευθούν».
(*) Ο Νίκος Νικολόπουλος είναι Ανεξάρτητος Βουλευτής Αχαΐας και Πρόεδρος του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος Ελλάδος