Γιατί ο Ταγίπ Ερντογάν φοβάται την Ιστορία;

Η Ιστορία είναι παλιά σαν παραμυθάκι και όπως λένε οι επιστήμονες «η Ιστορία επαναλαμβάνεται πάντα ως κακόγουστο αστείο». Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Μια φορά κι έναν καιρό υπήρξε ένας αμερικανοτραφής Τούρκος πολιτικός ονόματι Αλί Αντνάν Ερτεκί Μεντερές. Ανέλαβε πέντε φορές Πρωθυπουργός της Τουρκίας. Κάποια στιγμή τα έκανε θάλασσα.

Ο υψηλός πληθωρισμός (3% το 1950, 20% το 1957), η διατήρηση της τουρκικής λίρας σε πλασματική τιμή έναντι του δολαρίου και η επιβολή ελέγχου τιμών οδήγησαν σε μεγάλες ελλείψεις σε είδη πρώτης ανάγκης ενώ παράλληλα άρχισε η μαύρη αγορά. Ο Μεντερές λοιπόν προσπάθησε να αποκρύψει την αποτυχία κινούμενος με αυταρχισμό και υπεροψία. Η κυριαρχία του κόμματός του στη Βουλή τού επέτρεπε να ερμηνεύει το Σύνταγμα κατά το δοκούν.

Η εκτεταμένη διαφθορά των υπουργών του και των μελών του Δημοκρατικού Κόμματος που ασκούσαν εξουσία σκεπάσθηκε με απειλές και τρομοκρατία κατά των αντιπάλων του. Ο Μεντερές επέβαλε ελέγχους στον Τύπο ενώ παράλληλα το ραδιόφωνο λειτουργούσε ως φερέφωνό του. Στις 27 Μαΐου 1960 όμως ξέσπασε στρατιωτικό κίνημα υπό τον στρατηγό Τζεμάλ Γκιουρσέλ. Ο Μεντερές, καθώς και εκατοντάδες στελέχη του Δημοκρατικού κόμματος, συνελήφθησαν. Οδηγήθηκε σε πολύμηνη δίκη κατηγορούμενος για πλείστα αδικήματα, μεταξύ των οποίων και για τους διωγμούς των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης, γεγονότα που έμειναν γνωστά ως «Σεπτεμβριανά».

Τελικά από τις εκδοθείσες κατά κεφάλαια της όλης κατηγορίας αποφάσεις καταδικάστηκε τετράκις σε θάνατο δι' απαγχονισμού, καταδίκη η οποία εκτελέστηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 1961 στη νήσο Ιμραλί στη θάλασσα του Μαρμαρά.

Το Ανώτατο Δικαστήριο της Τουρκίας, εκτελώντας εντολές της στρατιωτικής χούντας που κυβερνούσε, ανακοίνωσε την αποτελούμενη από 1.600 σελίδες απόφασή του, σύμφωνα με την οποία 15 ηγετικά στελέχη του καθεστώτος Μεντερές καταδικάστηκαν σε θάνατο.

Ο Μεντερές καταδικάσθηκε μεταξύ άλλων και για την οργάνωση του ανθελληνικού πογκρόμ της 6ης–7ης Σεπτεμβρίου 1955. Ωστόσο, εκείνο που βάρυνε ώστε να καταδικασθεί εις θάνατον ήταν η κατηγορία για παραβίαση του τουρκικού συντάγματος.

Πέραν του πρωθυπουργού, μεταξύ των καταδικασθέντων σε θάνατο περιλαμβάνονταν ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Τζελάλ Μπαγιάρ, ο υπουργός Εξωτερικών Φατίν Ζορλού, ο υπουργός Οικονομικών Χασάν Πολατκάν, ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης Ρεφίκ Κοραλτάν και Κιράζογλου, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Εμίν Καλαφάτ, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματος του Μεντερές, Μπαχά Ασκίτ, τρεις ακόμη βουλευτές του κόμματος αυτού κ.α. Τριάντα ένας ακόμη καταδικάστηκαν σε ισόβια.

Λίγες ώρες αργότερα η Επιτροπή Εθνικής Ενότητας του καθεστώτος αποφάσισε να εκτελεστούν μόνο οι Μεντερές, Ζορλού και Πολατκάν, μετατρέποντας σε ισόβια δεσμά τις θανατικές καταδίκες των υπολοίπων 12. Την αυγή του Σαββάτου, 16 Σεπτεμβρίου, οι Ζορλού και Πολατκάν εκτελέστηκαν δι' απαγχονισμού, ενώ ο Μεντερές οδηγήθηκε στο νοσοκομείο έπειτα από απόπειρα αυτοκτονίας με υπνωτικά χάπια.

Στη συνέχεια, μεταφέρθηκε στη νήσο Ιμραλί, στη νότιο θάλασσα του Μαρμαρά, όπου και απαγχονίσθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου του 1961. Στην αρχή τον ξύρισαν και του φόρεσαν χειροπέδες. Στις 14:15 του φόρεσαν τον λευκό χιτώνα των μελλοθανάτων και τον οδήγησαν προς την αγχόνη.

Στις 14:21 το σώμα του αιωρείτο άψυχο. Πάνω στο στήθος του, σε μέγεθος αφίσας, υπήρχε ένα έγγραφο με την κατηγορία για την οποία εκτελέστηκε: «Παραβίαση του Συντάγματος».

Ένα μήνα αργότερα διεξήχθησαν βουλευτικές εκλογές και η Δημοκρατία… αποκαταστάθηκε. Θα μου πείτε ο αρχηγός του πραξικοπήματος, Τζεμάλ Γκιουρσέλ, επιβλήθηκε ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας αυτής, θεσμοθετώντας επίσημα την παρέμβαση του στρατού στην πολιτική ζωή της Τουρκίας.

Όλα τα παραπάνω δεν είναι παραμυθάκι… Είναι πέρα για πέρα αληθή και προφανώς ο Ταγίπ κάθε βράδυ τα βλέπει στον ύπνο του.