Κοντά στη λύση του ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια του Άρη

Πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με γεωλογικά στοιχεία, στον Άρη υπήρχε αφθονία νερού, που έρεε στην επιφάνειά του και συσσωρευόταν σε λίμνες και θάλασσες. Νέα έρευνα, που πραγματοποιήθηκε με χρηματοδότηση της NASA, υποδεικνύει ότι σημαντική ποσότητα των υδάτων του Άρη- μεταξύ 30%-99%- είναι παγιδευμένη σε ορυκτά στον φλοιό του πλανήτη, αμφισβητώντας έτσι την επικρατούσα θεωρία πως, λόγω της χαμηλής του βαρύτητας, ο Άρης έχασε τα νερά του στο Διάστημα.

Εκτιμάται πως στο πολύ μακρινό παρελθόν ο Άρης είχε νερό που επαρκούσε για να καλύψει ολόκληρο τον πλανήτη με έναν ωκεανό βάθους από 100 έως 1.500 μέτρων. Αν και μέρος αυτού του νερού αναμφίβολα εξαφανίστηκε από τον Άρη «δραπετεύοντας» στο Διάστημα, τα νέα ευρήματα, που δημοσιεύτηκαν στο Science, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι αυτό δεν αρκεί για να εξηγηθεί η έκταση της απώλειας νερού στον πλανήτη.

Τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν στην 52^η LPSC (Lunar and Planetary Science Conference) από την Εύα Σέλερ, υποψήφια διδάκτορα του Caltech, και τους Μπέθανι Έλμαν, Γιουκ Γιουνγκ, Ντάνικα Άνταμς και Ρενιού Χου. «Η απόδραση στην ατμόσφαιρα δεν εξηγεί πλήρως τα δεδομένα που έχουμε σχετικά με το πόσο νερό υπήρξε πραγματικά κάποτε στον Άρη» είπε σχετικά η Σέλερ.

Οι ερευνητές μελέτησαν την ποιότητα του νερού στον Κόκκινο Πλανήτη ανά το πέρασμα του χρόνου σε όλες τις μορφές του (υδρατμοί, υγρή μορφή, πάγος) και τη χημική σύνθεση της παρούσας ατμόσφαιρας και φλοιού του πλανήτη, εξετάζοντας ιδιαίτερα την αναλογία δευτερίου- υδρογόνου.

Αν και το νερό αποτελείται κυρίως από υδρογόνο και οξυγόνο, όλα τα άτομα υδρογόνου δεν δημιουργούνται ίσα: Η μεγάλη πλειονότητα των ατόμων υδρογόνου έχουν μόλις ένα πρωτόνιο στον πυρήνα τους, ενώ ένα μικρό ποσοστό (0,02%) υφίσταται ως δευτέριο- το αποκαλούμενο «βαρύ» υδρογόνο, που έχει ένα πρωτόνιο και ένα νετρόνιο. Το ελαφρύτερο υδρογόνο ξεφεύγει από τη βαρύτητα του πλανήτη στο Διάστημα πολύ ευκολότερα από το πυκνότερο αντίστοιχό του. Εξαιτίας αυτού, η απώλεια του νερού ενός πλανήτη μέσω των ανώτερων στρωμάτων της ατμόσφαιρας θα άφηνε ένα αποκαλυπτικό ίχνος στην αναλογία δευτερίου- υδρογόνου στην ατμόσφαιρα του πλανήτη: Θα έμενε πίσω μια πολύ μεγάλη ποσότητα δευτερίου.

Ωστόσο η απώλεια νερού αποκλειστικά μέσω της ατμόσφαιρας δεν μπορεί να εξηγήσει τόσο το παρατηρηθέν «σήμα»/ ίχνος δευτερίου- υδρογόνου στην ατμόσφαιρα του Άρη και μεγάλες ποσότητες νερού στο παρελθόν. Αντ’αυτού η νέα έρευνα παρουσιάζει τη θεωρία ότι ένας συνδυασμός δύο μηχανισμών- της παγίδευσης νερού σε ορυκτά στον φλοιό του πλανήτη και η απώλεια νερού στην ατμόσφαιρα- μπορεί να εξηγήσει το παρατηρηθέν «σήμα» εντός της ατμόσφαιρας του Άρη.

Όταν το νερό αλληλοεπιδρά με βράχο σχηματίζονται άργιλοι και άλλα ένυδρα ορυκτά που περιέχουν νερό στη δομή τους. Η διαδικασία αυτή λαμβάνει χώρα στη Γη όπως και στον Άρη. Στη Γη, ο παλιός φλοιός λιώνει και ενσωματώνεται στον μανδύα, και σχηματίζει νέο φλοιό, ανακυκλώνοντας νερό και άλλα μόρια πίσω στην ατμόσφαιρα μέσω ηφαιστειακής δραστηριότητας. Ο Άρης, ωστόσο, δεν έχει τεκτονικές πλάκες, οπότε το «στέγνωμα» της ατμόσφαιρας, όταν λαμβάνει χώρα, είναι μόνιμο.

«Τα ένυδρα υλικά στον πλανήτη μας ανακυκλώνονται συνέχεια μέσω της τεκτονικής δραστηριότητας» είπε ο Μάικλ Μάιερ, επικεφαλής επιστήμονας του Mars Exploration Program της NASA στα κεντρικά της υπηρεσίας στην Ουάσινγκτον. «Επειδή έχουμε μετρήσεις από πολλά διαστημόπλοια, μπορούμε να δούμε ότι ο Άρης δεν ανακυκλώνει, οπότε το νερό είτε ‘φυλακίζεται’ στον φλοιό, είτε χάνεται στο Διάστημα».

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.