Πόλεμος στην Ουκρανία: Κι όμως η Δύση δεν είναι άμοιρη ευθυνών

Η ανάλυση του Αμερικανού καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου Τζον Μερσχάιμερ στο περιοδικό Foreign Affairsτο 2014, ήρθε και πάλι στην επικαιρότητα διότι πηγαίνει κόντρα στην επικρατούσα άποψη ότι η ευθύνη για τη ρωσική εισβολή τόσο πριν από 8 χρόνια στην Κριμαία, όσο και σήμερα στην Ουκρανία βαραίνει αποκλειστικά τον Βλαντιμίρ Πούτιν.

Η ανάλυσή του έχει την εξής επιχειρηματολογία: Το ΝΑΤΟ ευθύνεται καθώς αποφάσισε να διευρύνει τη συμμαχία προς ανατολάς θεωρώντας ότι η Ουκρανία όπως και οι άλλες χώρες της πρώην ΕΣΣΔ έχουν το δικαίωμα να καθορίσουν με ποιους θέλουν να συμμαχήσουν και ότι κανένα τρίτο κράτος δεν μπορεί να τους εμποδίσει.

Δεν υπολόγισαν όμως ότι η αυτοδιάθεση λίγη σημασία έχει όταν πιο ισχυρά κράτη αποφασίζουν να εμπλακούν σε αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής.

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 λοιπόν η Ρωσία εξέφρασε τις αντιρρήσεις της γι’αυτές τις αποφάσεις. Το 1999 το ΝΑΤΟ αποφάσισε να συμπεριλάβει στους κόλπους της την Τσεχία, την Ουγγαρία και την Πολωνία. Το 2004 συμπεριέλαβε τη Βουλγαρία, την Εσθονία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, τη Ρουμανία, τη Σλοβακία και τη Σλοβενία. Το 2008 στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι εξετάστηκε η αποδοχή της Γεωργίας και της Ουκρανίας. Οι Αμερικανοί ήταν θετικοί, η Γαλλία και η Γερμανία όμως ήταν αρνητικοί διότι δεν ήθελαν να δυσαρεστήσουν τη Ρωσία και προέβαλαν το επιχείρημα «είναι πολύ νωρίς για να ενταχθούν».

Η Μόσχα δήλωσε ότι οι φιλοδοξίες της Ουκρανίας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ αποτελούν «κόκκινη γραμμή» και έχει εκφράσει την ανησυχία της για τα σχέδια ορισμένων μελών του ΝΑΤΟ να δημιουργήσουν στρατιωτικά κέντρα εκπαίδευσης στην Ουκρανία.

Στα συμπεράσματα της συνόδου τότε σημειώθηκε ότι αυτές οι δύο χώρες θα γίνουν στο μέλλον μέλη του ΝΑΤΟ και ότι πρέπει να διεξαχθούν έντονες προπαρασκευαστικές διαβουλεύσεις. Αν και το ουκρανικό Σύνταγμα απαγορεύει την ανάπτυξη ξένων στρατευμάτων σε εδάφη της χώρας, η είδηση προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Βλαντιμίρ Πούτιν και προειδοποίησε τους Ευρωπαίους και Αμερικανούς κατά τη συνεδρίαση ΝΑΤΟ-Ρωσίας, ότι εάν η Ουκρανία ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ, δεν θα υπάρχει πια με τη σημερινή της μορφή, αναφερόμενος στην Κριμαία, που είχε προσφέρει στην Ουκρανία το 1954 ο Νικίτα Χρουστσόφ.

Λίγους μήνες αργότερα, τον Αυγουστο του 2008 η Ρωσία εισέβαλε στη Γεωργία υπερασπιζόμενη τις περιοχές της Οσετίας και της Αμπχαζίας, περιοχές που είχαν ανακηρύξει de facto την ανεξαρτησία τους από τη Γεωργία. Η σύγκρουση τερματίστηκε με την αποχώρηση των γεωργιανών και ρωσικών δυνάμεων από την περιοχή και την αναγνώριση από τη Ρωσία της ανεξαρτησίας των δύο περιοχών.

Ο αρθρογράφος καταλήγει ότι η αντίδραση του Ρώσου προέδρου δεν θα έπρεπε να αποτελεί έκπληξη και επιρρίπτει ευθύνες στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη ότι υπέπεσαν σε σφάλματα, στην προσπάθειά τους να μετατρέψουν την Ουκρανία σε ένα δυτικό προπύργιο στα σύνορα της Ρωσίας. Ισως τελικά δεν υπολόγισαν ότι ο Πούτιν λυπάται για την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και είναι αποφασισμένος να την αντιστρέψει με την επέκταση των συνόρων της χώρας του.

Διαβάστε επίσης:

Η διπλωματία των αγωγών στην ουκρανική κρίση