Οι πρόσφυγες, ο ρόλος της Τουρκίας και η Ευρωπαϊκή Ένωση

Η δήλωση του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου ότι «οι τουρκικές αρχές έφεραν τους μετανάστες στην όχθη του Έβρου και με απειλή χρήσης βίας τους πίεσαν να έρθουν προς την Ελλάδα» αποτελεί παραδοχή της ελληνικής κυβέρνησης ότι η Τουρκία επιχείρησε να στήσει θερμό επεισόδιο στα χερσαία ελληνοτουρκικά σύνορα. Και η προβοκάτσια της Τουρκίας είχε δύο φάσεις: Στην πρώτη φάση έφεραν τους μετανάστες πάνω στη νησίδα τόσο κοντά στα ελληνοτουρκικά σύνορα ώστε υπό την ανθρωπιστική πίεση ότι μικρά παιδιά κινδυνεύουν, να σπεύσουν οι ελληνικές αρχές σε τουρκικό έδαφος και να τα σώσουν όπως επιτάσσει ο ανθρωπισμός και η αλληλεγγύη.

Όταν η ελληνική πλευρά δεν έπεσε στην παγίδα να περάσουν στην τουρκική επικράτεια, τουρκικές αρχές μετέφεραν τους μετανάστες 4χλμ νότια της νησίδας εντός ελληνικού εδάφους και τα εγκατέλειψαν.

Η κυβέρνηση ήδη ενημέρωσε την Ευρωπαϊκή Ένωση για το πως συντελέστηκε ο πολυήμερος εγκλωβισμός των συγκεκριμένων μεταναστών στην περιοχή αφού η Τουρκία είτε αφήνει , είτε σπρώχνει, είτε δεν ελέγχει καλά τα σύνορα με αποτέλεσμα δεκάδες μετανάστες να βρούνε το θάνατο. Και σε πολιτικό επίπεδο προσπαθεί να ανεβάσει την ένταση με στόχο να κερδίσει την κοινή γνώμη στο εσωτερικό του ο Ταγίπ Ερντογάν εν όψει των εκλογών του 2023.

Η αλήθεια είναι ότι από το 2011 που ξεκίνησε ο εμφύλιος στη Συρία στον απόηχο της Αραβικής Άνοιξης άρχισε το μεγάλο κύμα των προσφύγων με την Τουρκία να μετατρέπεται σε καθοριστικό παράγοντα για τη διαχείριση των ροών.

Από τότε η Άγκυρα δεν σταμάτησε να υποβάλει αιτήματα προς την Ευρωπαϊκή Ένωση ζητώντας καταρχήν γενναία οικονομική βοήθεια ύψους 3 δις ευρώ για τη δημιουργία κατάλληλων υποδομών υποδοχής αλλά και τη χορήγηση άδειας σε πρόσφυγες που ζούνε στην Τουρκία. Ζητούσε επίσης επιτάχυνση των διαδικασιών για την απελευθέρωση της θεώρησης βίζας, άνοιγμα πέντε κεφαλαίων που έχουν παγώσει. Δηλαδή, την οικονομική και νομισματική ένωση, την ενέργεια, την εξωτερική πολιτική και ασφάλεια, τη δικαιοσύνη και την εκπαίδευση. Η ελληνική πλευρά από νωρίς είχε επισημάνει ότι η Τουρκία προσπάθησε να εκμεταλλευτεί το θέμα των προσφύγων για να προωθήσει την ατζέντα της συνδιαχείρισης στο Αιγαίο. Προσπάθησε ακόμη να θεμελιώσει δικαιώματα έρευνας και διάσωσης στο Αιγαίο ή στον Έβρο.

Τον Μάρτιο του 2016 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προχώρησε σε μια συμφωνία με την Τουρκία βάσει της οποίας όλοι οι νέοι παράνομοι μετανάστες που έρχονται από την Τουρκία σε ελληνικό έδαφος θα επιστρέφουν στην Τουρκία. Η Άγκυρα έλαβε τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ ως χρηματοδότηση για τα άτομα που βρίσκονται υπό προσωρινή προστασία.

Η προσφυγική κρίση αναδεικνύει τα όρια και τις ανεπάρκειες της εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αναδεικνύει ακόμη τη σημασία των ελληνικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης με όλα όσα αυτό συνεπάγεται.

Η σχέση Ευρωπαϊκής Ένωσης - Τουρκίας απέκτησε πρακτική ωριμότητα τέτοια που υπερβαίνει κατά πολύ τη θεσμική σχέση των Βρυξελλών με μια υποψήφια προς ένταξη χώρα.

Η χτεσινή δήλωση του Υπουργού θα πρέπει να χτυπήσει ακόμη ένα καμπανάκι στις Βρυξέλλες αλλά και ιδιαίτερα σε χώρες που έχουν προνομιακές διμερείς συνεργασίες με την Τουρκία, όπως η Γερμανία και η Ισπανία. Διότι είναι βέβαιο πια ότι η Τουρκία ψάχνεται για θερμό επεισόδιο.