Επεισόδιο, διπλωματική οδός και στο βάθος... Χάγη - Τα 3 σενάρια της κλιμάκωσης στα Ελληνοτουρκικά

Η εβδομάδα των επαφών στη Νέα Υόρκη στο περιθώριο της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ ήταν αποτελεσματική υπό την έννοια ότι υπήρξε κατανόηση στις ελληνικές θέσεις και το δίκαιο αυτών.

Και αυτό επέτρεψε στον Κυριάκο Μητσοτάκη να μιλήσει για λογαριασμό τους ότι είναι επί της ουσίας απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα. Έγινε επίσης αντιληπτό ότι η Τουρκία είναι ενοχλημένη από τους Αμερικανούς, από το γεγονός ότι δεν υπήρξε τετ α τετ με τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν στη Νέα Υόρκη αλλά και από το διάβημα της Δευτέρας όταν το υπουργείο εξωτερικών της Τουρκίας κάλεσε τον επιτρετραμμένο της Αμερικανικής πρεσβείας στην Άγκυρα.

Και αυτό ο πρόεδρος της Τουρκίας το έκανε σαφές στην ομιλία του: «Η Ελλάδα δεν είναι και δεν μπορεί να είναι ίση μας στρατιωτικά, πολιτικά και οικονομικά. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι ο κύριος λόγος για όσους προκαλούν και ενθαρρύνουν τους Έλληνες πολιτικούς είναι να αποτρέψουν το μεγάλο και ισχυρό πρόγραμμα της Τουρκίας τρώγοντας τον χρόνο μας, την ενέργεια και την προσοχή της χώρας μας. Ας θυμηθούν το τίμημα που πλήρωσαν πριν έναν αιώνα».

Δυο λοιπόν είναι τα ερωτήματα που προκύπτουν από τις τελευταίες εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά. Το πρώτο είναι αν θα υπάρξει συνάντηση σε διμερές επίπεδο ανάμεσα στον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Ταγίπ Ερντογάν στην Πράγα σε 8 ημέρες από τώρα. Τότε θα πραγματοποιηθεί η ειδική σύνοδος της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου μεταξύ άλλων χωρών έχει προσκληθεί και η Τουρκία.

Η αλήθεια είναι ότι διεθνείς κύκλοι θα ήθελαν τη συνάντηση. Όχι τόσο διότι ενδιαφέρονται για το μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων όσο διότι δεν θέλουν να προστεθεί μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, ακόμη νας διπλωματικός πονοκέφαλος. Ο Έλληνας πρωθυπουργός από θέσης αρχής θέλει τον διάλογο. Είναι ενδεικτικό ότι ακόμη και λίγες ώρες μετά το διάβημα προς τον Έλληνα πρέσβη, στην τοποθέτησή του μίλησε και πάλι για φιλική διάθεση απέναντι στον τουρκικό λαό.

Ο Ταγίπ Ερντογάν είναι απρόβλεπτος. Από τη μία δίνει το πράσινο φως στον Ιμπραήμ Καλίν να δηλώσει ότι είναι πιθανή μια συνάντηση των ηγετών στην Πράγα και από την άλλη μιλά με πρωτοφανείς απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς για τη χώρα μας, όπως ότι κρυβόμαστε πίσω από τη φούστα άλλων και δεν έχουμε αξιοπρεπή στάση. Υπό τις παρούσες συνθήκες είναι πολύ δύσκολο να πραγματοποιηθεί συνάντηση χωρίς ωστόσο να αποκλείεται τίποτα αφού εκ των πραγμάτων θα βρεθούνε στον ίδιο χώρο και θα υπάρχει μια έστω τυπική χειραψία.

Το μεγάλο ερώτημα όμως είναι μέχρι που είναι διατεθειμένος να το φτάσει ο Ερντογάν. Διότι από την λεκτική αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας, οι δρόμοι για κλιμάκωση είναι δύο: Η επιχειρησιακή αμφισβήτηση με δημιουργία θερμού επεισοδίου σε ένα ελληνικό νησί και η διπλωματική αμφισβήτηση με την κατάθεση σχετικών εγγράφων στο συμβούλιο ασφαλείας του ΟΗΕ προκειμένου να βάλει στην ατζέντα το θέμα της αποστρατικοποίησης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου.

Και τα δύο σενάρια είναι πιθανά χωρίς όμως κανείς να μπορεί να προβλέψει το πότε ακριβώς μπορεί να εκδηλωθεί το ένα ή το άλλο. Για αυτό το τρίτο σενάριο που διακινείται σε κλειστούς διπλωματικούς κύκλους θα πρέπει να ληφθεί και αυτό υπόψη: Να μας υποχρεώσει η Δύση να υπογράψουμε το συνυποσχετικό της παραπομπής όλων των διαφορών μας στο Διεθνές Δικαστήριο στη Χάγη είτε μας αρέσει ή όχι. Θυμίζω ότι ο πρωθυπουργός έκανε αναφορά στη Χάγη από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.