Κρίσιμο ραντεβού Δένδια - Σούκρι: Τι θα συζητήσουν στη σημερινή συνάντηση στο Κάιρο

Έπειτα από μια έντονη εβδομάδα στα ελληνοτουρκικά και μετά τη σύνοδο της Πράγας, το μεσημέρι ο Νίκος Δένδιας θα έχει συνάντηση με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Σάμεχ Σούκρι. Βασικό θέμα συζήτησης είναι οι τρόποι αντίδρασης στη συμφωνία Τουρκίας - Λιβύης ως επακόλουθο του τουρκολιβυκού μνημονίου.

Το υπουργείο Εξωτερικών έχει δεχτεί εισηγήσεις από εμπειρογνώμονες να εξετάσει το ενδεχόμενο άμεσης προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, τόσο για το τουρκολιβυκό μνημόνιο που υπεγράφη το 2019 αλλά και για τη συμφωνία Τουρκίας - Λιβύης που υπεγράφη την περασμένη Δευτέρα.

Ο προσωρινός πρωθυπουργός στην Τρίπολη Αμπντελχαμίντ Ντμέιμπα άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο προσφυγής στη Χάγη, ωστόσο δεν διευκρίνισε εάν αποδέχεται την έναρξη συνομιλιών για συνυποσχετικό ή ζητά δέσμευση της Αθήνας για αναγνώριση της κυβέρνησή του. Επίσης επιχείρησε λανθασμένα να συγκρίνει το τουρκολιβυκό μνημόνιο με τις διαβουλεύσεις που υπήρχαν για την οριοθέτηση ΑΟΖ ανάμεσα στην Ελλάδα και την Λιβύη.

Διπλωματικές πηγές διευκρίνιζαν σε αυτό ότι μέχρι και τις αρχές του 2011 συνεχίζονταν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης για τον ορισμό της ΑΟΖ, διαπραγματεύσεις στη βάση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, οι οποίες είχαν προχωρήσει πολύ και απέμενε να γεφυρωθεί μια μικρή διαφορά.

Οι συγκεκριμένες διαπραγματεύσεις, ως γνωστόν, διακοπήκαν λόγω της ανατροπής του καθεστώτος στην Τρίπολη. Σχεδόν μία δεκαετία αργότερα, συμπλήρωναν οι ελληνικές διπλωματικές πηγές, το 2019, η τότε κυβέρνηση της Τρίπολης συνομολόγησε με την Τουρκία ένα νομικό και πολιτικό τερατούργημα, το οποίο αποτελούσε σαφέστατη παραβίαση θεμελιωδών κανόνων του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, καθώς αγνοούσε την ύπαρξη των ελληνικών νησιών, όπως η Κρήτη.

Το εν λόγω «μνημόνιο» καταδικάστηκε από πλήθος κρατών, συμπεριλαμβανομένων όλων των χωρών μελών της ΕΕ. Επίσης, ουδέποτε κυρώθηκε από τη Λιβυκή Βουλή. Δεν υπάρχει λοιπόν μέτρο σύγκρισης μεταξύ των δύο περιπτώσεων και ουδείς δικαιούται να προσπαθεί να δικαιολογήσει μια παρανομία, κάνοντας επίκληση με κάτι που ουδεμία σχέση έχει.

Μια πιθανή προσφυγή στη Χάγη θα βασιζόταν στην επιστολή που έστειλε στον ΟΗΕ η Λιβύη στην οποία κατέγραφε ότι όποιο κράτος έχει αντίρρηση ή ζημιώνεται από τη συμφωνία αυτή, θα δεχτεί να πάει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ως προς το ερώτημα.

Υπό το φως των εξελίξεων, οι εισηγήσεις που γίνονται είναι να ξεκινήσουν οι συζητήσεις όχι μόνον για την περιοχή που κανένα από τα δύο κράτος δεν έχει κάνει οριοθέτηση, αλλά και για το τμήμα εκείνο που η Λιβύη το έχει οριοθετήσει με την Τουρκία, όσο παράνομο και εάν ήταν

Προϋπόθεση θα είναι η επέκταση λένε καθηγητές διεθνούς δικαίου η επέκταση της αιγιαλίτιδας στα 12 ν.μ. νότια της Κρήτης με Προεδρικό Διάταγμα αφού ο ίδιος ο κυρωτικός νόμος που έγινε για τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της θάλασσας το 1995, εξουσιοδότησε την κάθε κυβέρνηση να προχωράει στη θέσπιση όλων των θαλασσίων ζωνών που υπάρχουν μέσα στη Σύμβαση με Προεδρικό Διάταγμα.

Επιχείρημα των εισηγητών είναι ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο δεν γίνεται να ακυρωθεί, διότι οι συμφωνίες δεν καταγγέλλονται , γιατί με βάση τη λογική αυτή η Τουρκία θα είχε ακυρώσει τις Συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ της Κύπρου.

Επιπλέον με βάση το Διεθνές Δίκαιο η συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης ισχύει αλλά δεν ισχύει έναντι των υπολοίπων ενώ δεν προκρίνεται η μονομερής προσφυγή διότι έτσι δεν θα δέσμευε τη Λιβύη. Αν η απόφαση είναι δεσμευτική η Λιβύη θα πρέπει να συναινέσει ότι θα δεχτεί ότι αποφασίσει η επιδιαιτησία ή το Διεθνές Δικαστήριο.

Ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας έχει διαμηνύει ότι η Ελλάδα δεν φοβάται τη διεθνή δικαιοδοτική κρίση και το έχει αποδείξει και μένει να δούμε τι θα αποφασιστεί στη σημερινή συνάντηση.