Ένα νέο τουρκολιβυκό μνημόνιο επιχειρεί η Άγκυρα μεθοδεύοντας το τουρκοσυριακό μνημόνιο
Τον Νοέμβριο του 2019, η Τουρκία μαζί με την προσωρινή κυβέρνηση της Λιβύης, υπέγραψαν το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο αγνοώντας την παρουσία των νησιών της Κρήτης και της Κάσου και άλλων ελληνικών νησιών, αγνοώντας γενικά τη θαλάσσια κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στην περιοχή.
Παρά τον αρχικό αιφνιδιασμό, η Αθήνα τόσο μόνη της σε διπλωματικό επίπεδο όσο και με την ομπρέλα της Ευρωπαϊκής Ένωσης κινήθηκαν και εκφράστηκαν δηλώσεις καταδίκης με δηλώσεις ότι η συμφωνία «παραβίαζε τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνονταν με τον νόμο της θάλασσας και δεν μπορούσε να έχει νομικές συνέπειες για τρίτα κράτη». Τόσο η Κύπρος όσο και η Αίγυπτος απέρριψαν τη συμφωνία ως παράνομη, ενώ ενημερώθηκε και με επιστολή ο ΟΗΕ. Όμως, de facto η συμφωνία αυτή υπάρχει και αποτελεί ένα σοβαρό αγκάθι στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Κάτι ανάλογο επιχειρεί πλέον να πράξει ο Ερντογάν και με τη Συρία που γεωγραφικά τώρα θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην Κύπρο και μάλιστα στα κατεχόμενα όπου εκεί έχει αντικείμενες ακτές με τη Συρία και όχι η Τουρκία. Όμως η Τουρκία έχει και παρανόμως οριοθετήσει ΑΟΖ με το ψευδοκράτος. «Θα συνάψουμε συμφωνία θαλάσσιας δικαιοδοσίας με τη συριακή διοίκηση. Εργαζόμαστε για ένα σχέδιο δράσης έκτακτης ανάγκης που περιλαμβάνει αεροπορικές, σιδηροδρομικές, οδικές και υπηρεσίες επικοινωνίας. Θα ενεργοποιήσουμε τα αεροδρόμια», φέρεται να δήλωσε ο υπουργός μεταφορών της Τουρκίας Αμπντουλκαντίρ Ουράλογλου.
Σύμφωνα με τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, η δήλωση έγινε μάλιστα, μετά το χθεσινό υπουργικό συμβούλιο. Το επικρατέστερο σενάριο αντίδρασης είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση να συμπεριλάβει σ' ένα από τα κείμενα συμπερασμάτων Συνόδου Κορυφής αναφορά σχετικά με την ανάγκη σεβασμού των κυριαρχικών δικαιωμάτων αλλά και των δικαιοδοσιών των κρατών, τα οποία συνορεύουν με τη Συρία όχι μόνο στην ξηρά αλλά και στη θάλασσα. Είναι όμως αρκετό; Πόσο θα ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι η Τουρκία θα αναλάβει κεντρικό ρόλο στην ανοικοδόμηση της Συρίας, ενώ σκοπεύει να δημιουργήσει και νέες στρατιωτικές βάσεις εντός της συριακής επικράτειας;
Διαβουλεύσεις υπάρχουν και με τις ΗΠΑ, που ήδη η ομάδα του Τραμπ έχει αρχίσει να έχει άμεσους διαύλους επαφών με τον ισχυρό άνδρα της σημερινής Συρίας, τον Αμπού Μοχάμεντ αλ Γκολάνι.
Την Άγκυρα ουδόλως ενδιαφέρει ότι η σημερινή κυβέρνηση στη Συρία είναι προσωρινή. Ούτε ότι η όποια συμφωνία θα κριθεί παράνομη. Όπως και στην περίπτωση με τη Λιβύη προσπαθεί να δημιουργήσει τετελεσμένα για τις μελλοντικές συνομιλίες που στην προκειμένη περίπτωση θα αφορούν στο Κυπριακό. Διπλωματικοί κύκλοι σχολίαζαν ότι τώρα θα πρέπει Ελλάδα και Ισραήλ να εκμεταλλευθούν την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ από τις 20 Ιανουαρίου και μετά. Και ενδεχομένως να υπάρξει επανενεργοποίηση του αγωγού East Med ενθαρρύνθηκε και στηρίχθηκε κατά τη διάρκεια της πρώτης προεδρικής θητείας του Τραμπ. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης προγραμματίζει να πάει στο Καΐρο στις 8 Ιανουαρίου για την τριμερή σύνοδο Ελλάδας-Αιγύπτου-Κύπρου. Οι διαβουλεύσεις για το θέμα αυτό θα γίνουν και εκεί.