ΣτΕ: «Φρένο» στα σχέδια για πολυτελή θέρετρο στον «Πάτροκλο»- Οι Ισραηλινοί επενδυτές και η Βερσάτσε

Το Δ’ Τμήμα του Ανώτατου Ακυρωτικού δικαστηρίου εξέτασε υπόθεση που αφορά στη νησίδα «Πάτροκλος», η οποία βρίσκεται απέναντι από το ναό του Σουνίου.

Η νησίδα είχε απασχολήσει την επικαιρότητα όταν αρκετά χρόνια πριν είχε μπει πωλητήριο από την οικογένεια Γιατράκου, στην οποία ανήκει, με τιμή εκκίνησης τα 150 εκατ. ευρώ. Στο παρελθόν είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον για τη νησίδα, μια ισραηλινή εταιρεία, η Ντονατέλα Βερσάτσε αλλά και ένα επενδυτικό fund από το εμιράτο του Ντουμπάι. Σκοπός όλων ήταν η δημιουργία πολυτελούς ξενοδοχείου, με spa, γήπεδο γκολφ και άλλες δραστηριότητες. Ωστόσο, όσες επενδυτικές κινήσεις επιχειρήθηκαν, έχουν «μπλοκάρει» λόγω της ανακήρυξης ενός μέρους του νησιού σε αρχαιολογική περιοχή.

Η περίπτωση του Πατρόκλου είναι ιδιαίτερη, αφού στη νησίδα διασώζονται τα ερείπια ενός κτίσματος περίπου 40 τ.μ., που χρονολογείται από τους ελληνιστικούς χρόνους, όταν ο ναύαρχος του Πτολεμαίου Πάτροκλος αγκυροβόλησε εκεί. Το 1961 η νησίδα αγοράστηκε από τον δικηγόρο Κωνσταντίνο Γιατράκο και με την πάροδο των ετών περιήλθε σε τρεις κληρονόμους της οικογένειας του δικηγόρου. Το 1998 η νησίδα χαρακτηρίστηκε αρχαιολογικός χώρος, αλλά και «τοπίο ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους», ενώ με ΚΥΑ το 2014 ορίστηκε ότι «οι αρχαιολογικές ζώνες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο δικαιοπραξιών εν ζωή για την απόκτηση εμπράγματων ή ενοχικών δικαιωμάτων σε ιδιωτικές νήσους ή νησίδες καθώς και σε ακίνητα ιδιωτικών νήσων ή νησίδων».

Οι ιδιοκτήτες του νησιού προσέφυγαν στο ΣτΕ υποβάλλοντας αίτηση ακύρωσης της συγκεκριμένης ΚΥΑ, υποστηρίζοντας ότι είναι αντισυνταγματική. Όπως περιγράφεται στην απόφαση 549/2021, οι προσφεύγοντες «φέρονται αποκτήσαντες το έτος 2008, ως συγκύριοι κατά εξ αδιαθέτου κληρονομική διαδοχή, τη νήσο -ή, πάντως, ορισμένη επ' αυτής έκταση- με την ονομασία «Πάτροκλος» (ή «Γαϊδουρονήσι»), η οποία ευρίσκεται στον Σαρωνικό κόλπο και σε εκτός σχεδίου πόλεως περιοχή της Δημοτικής Ενότητας Κερατέας του Δήμου Λαυρεωτικής. Η εν λόγω νήσος έχει κηρυχθεί, με την ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Α1/Φ2/719/25/5.9.1982 απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού και Επιστημών (Β΄ 290/30.5.1983), ως αρχαιολογικός χώρος και ιστορικός τόπος «επειδή σ’ αυτή σώζονται λείψανα οχύρωσης που κατασκευάστηκε από το στρατηγό του Πτολεμαίου Β΄, Πάτροκλο, στη διάρκεια του Χρεμωνιδείου πολέμου. Η οχύρωση αποτελείται από ένα κτήριο (στρατηγείο) στην κορυφή ενός λόφου, στην Α. πλευρά του νησιού, από δύο τείχη που κλείνουν όλη την έκταση στα Α. του λόφου μέχρι τη θάλασσα και από λείψανα κτισμάτων, προφανώς καταλύματα των στρατιωτών και αποθήκες, στο εσωτερικό του τείχους. Επίσης, στο πεδινό τμήμα του νησιού, στη Β.Α. πλευρά, υπάρχουν ίχνη προϊστορικού οικισμού».

Με την ίδια υπουργική απόφαση η νήσος χαρακτηρίζεται επιπλέον ως τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους «επειδή η Α. και Β. πλευρά της είναι άμεσα ορατή από την ακτή και τον αρχαιολογικό χώρο Σουνίου και οποιαδήποτε μεγάλης έκτασης επέμβαση στο τοπίο της, θα ζημίωνε σοβαρά το περιβάλλον του αρχαιολογικού αυτού χώρου». Οι δικαστές εξηγούν στο σκεπτικό τους, ότι «οι αρχαιολογικές ζώνες Α και Β, πέραν της μεγάλης αρχαιολογικής αξίας τους, αποτελούν σημεία αναφοράς υψηλού συμβολισμού και κρίσιμης σημασίας για την εθνική πολιτιστική κληρονομιά και ταυτότητα και η αποτελεσματική εφαρμογή του καθεστώτος αυξημένης προστασίας τους αποτελεί μείζον εθνικό συμφέρον και προϋποθέτει τη συνεχή επιτήρησή τους και την έγκαιρη λήψη των κατάλληλων μέτρων για την πρόληψη και καταστολή παράνομων ενεργειών σε βάρος τους. Όταν πρόκειται δε, για ιδιωτικές νήσους ή νησίδες οι οποίες έχουν καθοριστεί ως αρχαιολογικές ζώνες, ο συνδυασμός των χαρακτηριστικών τους (νησιωτικός χαρακτήρας και αρχαιολογική σημασία) τις καθιστά «ελκυστικό στόχο για παράνομες παρεμβάσεις και εκμεταλλεύσεις κάθε είδους» υποστηρίζουν οι δικαστές στην απόφαση.

Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην απόφαση, «η μεν εξουσιοδοτική διάταξη του άρθρου 28 παρ. 1 του ν. 1892/1990, όπως ισχύει, είναι σύμφωνη προς το Σύνταγμα, η δε τεθείσα με το άρθρο 3 της προσβαλλόμενης ΚΥΑ απαγόρευση δικαιοπραξιών του άρθρου 1 αυτής προκειμένου περί ιδιωτικών νήσων και νησίδων που έχουν χαρακτηριστεί ως αρχαιολογικές ζώνες κείται εντός των ορίων της εν λόγω εξουσιοδοτικής διάταξης. Συνεπώς, είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι οι περί του αντιθέτου λόγοι ακυρώσεως».

Στην απόφαση περιγράφεται ότι το 2014 η εταιρεία με την επωνυμία «... ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Ε.Π.Ε.» ζήτησε τη χορήγηση άδειας αγοράς της προαναφερόμενης νήσου «Πάτροκλος». Η αίτηση αυτή απορρίφθηκε, κατόπιν τηρήσεως της προσβαλλόμενης ΚΥΑ και στη συνέχεια οι προσφεύγοντες ζήτησαν από το ΣτΕ την ακύρωση της, αίτημα που δεν έγινε δεκτό με την παρούσα απόφαση. Παράλληλα, το Δ’ Τμήμα του ΣτΕ απέρριψε και τον προβαλλόμενο ισχυρισμό των προσφευγόντων σχετικά με την άρση του χαρακτηρισμού της νησίδας, ως αρχαιολογικού χώρου, εξηγώντας ότι αυτό αποτελεί αντικείμενο άλλης, εκκρεμούς δίκης. «Στο πλαίσιο της παρούσης δίκης με το προαναφερόμενο αντικείμενο δεν είναι εξεταστέος -και, ως εκ τούτου, αποβαίνει απορριπτέος- ο προβαλλόμενος ισχυρισμός που ανάγεται στην επιβαλλόμενη, κατά τους αιτούντες, άρση του αρχαιολογικού χαρακτήρα της νήσου «Πάτροκλος». Το ζήτημα αυτό αποτελεί αντικείμενο της εκκρεμούς ενώπιον του Ε΄ Τμήματος του Δικαστηρίου αυτοτελούς, με αρ. πρωτ:./2015, αιτήσεως ακυρώσεως που έχουν ασκήσει οι ίδιοι αιτούντες κατά της τεκμαιρόμενης σιωπηρής απόρριψης από τη Διοίκηση της από 11.11.2014 αίτησής τους, με την οποία είχαν, μεταξύ άλλων, ζητήσει την άρση του αρχαιολογικού χαρακτήρα της νήσου, τουλάχιστον κατά το μέρος αυτής που δεν συνάπτεται με αρχαιολογικά κατάλοιπα» αναφέρεται χαρακτηριστικά στην απόφαση.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.