Politico για Qatar Gate: «Λίγα χαλασμένα μήλα ή ολόκληρο το βαρέλι;»

Καθώς η βελγική αστυνομία εξαπέλυσε δεύτερο κύμα επιδρομών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η έκπληκτη ελίτ των Βρυξελλών άρχισε να αντιμετωπίζει ένα άβολο ερώτημα στο επίκεντρο της έρευνας για δωροδοκία του Κατάρ: Πόσο βαθιά φθάνει η σήψη;

Μέχρι στιγμής, οι έρευνες της αστυνομίας που ξεκίνησε ο Βέλγος εισαγγελέας Μισέλ Κλέζ έχουν οδηγήσει τέσσερις ανθρώπους στη φυλακή, συμπεριλαμβανομένης της αντιπροέδρου του κοινοβουλίου Εύας Καϊλή, με κατηγορίες για διαφθορά, ξέπλυμα χρήματος και συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση.

Μετά το αρχικό σοκ των συλλήψεων, αρκετοί αξιωματούχοι του κοινοβουλίου είπαν στο POLITICO ότι θεωρούν πως οι κατηγορίες θα περιορίζονταν σε «λίγα άτομα» που είχαν παραστρατήσει, κατηγορούμενα οτι είχαν δεχθεί εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ σε μετρητά από συμφέροντα του Κατάρ.

Αλλά αυτή η θεωρία είχε αρχίσει να καταρρίπτεται από το βράδυ της Δευτέρας, καθώς η βελγική αστυνομία πραγματοποίησε άλλη μία σειρά επιδρομών στα γραφεία του Κοινοβουλίου, τη στιγμή που οι βουλευτές συγκεντρώνονταν στο Στρασβούργο, έναν από τους δύο χώρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, για την πρώτη τους συνάντηση μετά την είδηση των συλλήψεων.

Πόσο βαθειά φθάνει η σήψη;

Την ώρα που 19 κατοικίες και γραφεία ερευνώνται,εκτός από το Κοινοβούλιο, έξι άτομα συνελήφθησαν και ανακτήθηκαν ποσά τουλάχιστον1 εκατομμυρίου ευρώ, ορισμένοι αξιωματούχοι και ακτιβιστές της ΕΕ θερούν οτι θα μπουν περισσότερα ονόματα στο διευρυνόμενο δίκτυο και ότι το σκάνδαλο δωροδοκίας του Κατάρ ήταν σύμπτωμα ενός πολύ βαθύτερου και πιο διαδεδομένου προβλήματος με τη διαφθορά όχι μόνο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλά σε όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.

Στο Κοινοβούλιο, η χαλαρή επίβλεψη των οικονομικών δραστηριοτήτων των μελών και το γεγονός ότι τα κράτη ήταν σε θέση να επικοινωνήσουν μαζί τους χωρίς ποτέ να καταγράψουν τις συναντήσεις σε δημόσιο μητρώο ισοδυναμεί με «συνταγή διαφθοράς», υποστήριξαν οι επικριτές.

Πέρα από το Κοινοβούλιο, υπέδειξαν την περιστρεφόμενη πόρτα ανώτερων αξιωματούχων που κατευθύνονται για να εξυπηρετήσουν ιδιωτικά συμφέροντα μετά από μια θητεία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή το Συμβούλιο ως απόδειξη ότι απαιτείται σκληρότερη εποπτεία των θεσμών. Άλλοι επικαλέστηκαν την κληρονομιά της Επιτροπής Ζακ Σαντέρ, η οποία παραιτήθηκε μαζικά το 1998, ως απόδειξη ότι κανένα θεσμικό όργανο της ΕΕ δεν είναι απρόσβλητο από παράνομη επιρροή.

«Τα δικαστήρια θα καθορίσουν ποιος είναι ένοχος, αλλά το σίγουρο είναι ότι δεν είναι μόνο το Κατάρ και δεν είναι μόνο τα άτομα που έχουν κατονομαστεί που εμπλέκονται» σε επιχειρήσεις ξένης επιρροής, λέει ο Ραφαέλ Γκλουκσμάν, Γάλλος βουλευτής από τη Συμμαχία των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, ο οποίος είναι επικεφαλής μιας επιτροπής κατά της ξένης παρέμβασης στη Βουλή.

Ο Michiel van Hulten, πρώην βουλευτής που τώρα ηγείται του γραφείου της Διεθνούς Διαφάνειας στην ΕΕ, είπε ότι ενώ οι κραυγαλέες περιπτώσεις διαφθοράς που αφορούσαν σακούλες με μετρητά ήταν σπάνιες, «είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν ονόματα σε αυτό το σκάνδαλο που δεν έχουμε ακούσει ακόμη. Υπάρχει αδικαιολόγητη επιρροή σε μια κλίμακα που δεν έχουμε δει μέχρι στιγμής. Δεν χρειάζεται να περιλαμβάνει τσάντες μετρητών. Μπορεί να περιλαμβάνει ταξίδια σε μακρινούς προορισμούς που πληρώνονται από ξένους οργανισμούς — και υπό αυτή την έννοια υπάρχει ένα πιο διαδεδομένο πρόβλημα».

Η μαζική παραίτηση της Επιτροπής Σαντέρ

Πρόσθεσε στο πρόβλημα το γεγονός ότι το Κοινοβούλιο δεν διαθέτει ενσωματωμένα μέτρα προστασίας για εσωτερικούς καταγγέλλοντες, παρά το γεγονός ότι ψήφισε υπέρ ανάλογης προστασίας για τους πολίτες της ΕΕ, πρόσθεσε. Το 1998, ήταν ένας πληροφοριοδότης που κατήγγειλε την κακοδιαχείριση στην Επιτροπή Σαντέρ που προκάλεσε μαζική παραίτηση της εκτελεστικής εξουσίας της ΕΕ.

Ο Γκλουκσμάν ζήτησε επίσης «εξαιρετικά βαθιές μεταρρυθμίσεις» σε ένα σύστημα που επιτρέπει στους νομοθέτες να κατέχουν περισσότερες από μία θέσεις εργασίας, αφήνει την εποπτεία των προσωπικών οικονομικών σε μια αυτορυθμιζόμενη επιτροπή που στελεχώνεται από νομοθέτες και παρέχει στους κρατικούς φορείς πρόσβαση στους νομοθέτες χωρίς να χρειάζεται να αναφέρουν τις συναντήσεις τους δημόσια.

«Αν το Κοινοβούλιο θέλει να ξεφύγει από αυτό, θα πρέπει να χτυπήσουμε σκληρά τη διαφθορά και να αναλάβουμε εξαιρετικά βαθιές μεταρρυθμίσεις», πρόσθεσε ο Γκλουκσμάν, ο οποίος προηγουμένως ανέφερε τη Ρωσία, τη Γεωργία και το Αζερμπαϊτζάν ως χώρες που προσπάθησαν να επηρεάσουν τις πολιτικές αποφάσεις στο Κοινοβούλιο.

Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, ο Γκλουκσμάν ζήτησε να συσταθεί μια ad hoc ερευνητική επιτροπή στο Κοινοβούλιο, ενώ άλλοι αριστεροί και βουλευτές των Πρασίνων έχουν ζητήσει μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης της ονομασίας ενός αντιπροέδρου κατά της διαφθοράς σε αντικατάσταση της κυρίας Καϊλή, και τη σύσταση επιτροπής δεοντολογίας που θα επιβλέπει όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.

Το ποτήρι μισογεμάτο

Άλλοι, ωστόσο, ήταν λιγότερο πεπεισμένοι ότι η έρευνα για τη διαφθορά θα έβγαζε νέα ονόματα ή ότι τα γεγονότα που αποκαλύφθηκαν την περασμένη Παρασκευή θα αποκάλυπταν ένα ευρύτερο πρόβλημα στην ΕΕ. Ερωτηθείς για την έκταση του σκανδάλου δωροδοκίας, ένας ανώτερος αξιωματούχος του Κοινοβουλίου που ζήτησε να μην κατονομαστεί προκειμένου να συζητηθούν εμπιστευτικές διαβουλεύσεις είπε: «Όσο σοβαρό κι αν είναι αυτό, είναι θέμα ατόμων, μερικών ανθρώπων που πήραν πολύ κακές αποφάσεις. Η έρευνα και οι συλλήψεις δείχνουν ότι τα συστήματα και οι διαδικασίες μας λειτούργησαν».

Η Βαλερί Χαγιέ, Γαλλίδα βουλευτής της κεντρώας ομάδας Renew στο ίδιο μήκος κύματος είπε ότι ενώ ανησυχούσε βαθιά για τον «κίνδυνο για τη δημοκρατία μας» που συνδέεται με ξένες παρεμβάσεις, δεν πίστευε ότι το σκάνδαλο υποδείκνυε «γενικευμένη διαφθορά». στην ΕΕ. «Δυστυχώς, υπάρχουν σάπια μήλα», είπε.

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία δέχεται πυρά για τον χειρισμό των συμφωνιών εμβολιασμού για τον COVID-19 με την Pfizer, αρνήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τις σχέσεις του αντιπροέδρου της Μαργαρίτη Σχινά με το Κατάρ σε συνέντευξη Τύπου, προκαλώντας οργή από το δημοσιογραφικό σώμα των Βρυξελλών. Ο Έλληνας επίτροπος εκπροσώπησε την ΕΕ στην τελετή έναρξης του Παγκοσμίου Κυπέλλου τον περασμένο μήνα και έχει επικριθεί από τους ευρωβουλευτές για τα tweets του τους τελευταίους μήνες, εκφράζοντας επαίνους για τις εργασιακές μεταρρυθμίσεις του Κατάρ.

Ερωτηθείσα για την απάντηση της Κομισιόν στο σκάνδαλο διαφθοράς του Κατάρ που κατακλύζει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ειδικότερα τη στάση του Σχινά, η φον ντερ Λάιεν έμεινε σιωπηλή για τον Έλληνα Επίτροπο. Ωστόσο, η φον ντερ Λάιεν φάνηκε να υποστηρίζει τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου φορέα δεοντολογίας που θα μπορούσε να διερευνήσει τις παρανομίες σε όλα τα όργανα της ΕΕ.

«Αυτοί οι κανόνες [για την άσκηση πίεσης από κρατικούς παράγοντες] είναι οι ίδιοι και στα τρία θεσμικά όργανα της ΕΕ», είπε ο ανώτερος αξιωματούχος του κοινοβουλίου, αναφερόμενος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, τη «στρογγυλή τράπεζα» των κυβερνήσεων της ΕΕ.

Η διχογνωμία σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης της διαφθοράς δείχνει πώς, ακόμη και μπροστά σε αυτό που φαίνεται να αποτελεί κραυγαλέο παράδειγμα διαφθοράς, μέλη του συστήματος των Βρυξελλών — αποτελούμενο από χιλιάδες καλά αμειβόμενους γραφειοκράτες και εκλεγμένους αξιωματούχους, πολλοί από τους οποίους απολαμβάνουν νομική ασυλία ως μέρος της δουλειάς τους — επιδιώκει να θωρακιστεί έναντι του ελέγχου που θα μπορούσε να απειλήσει τα έσοδα ή να εκτροχιάσει τη σταδιοδρομία.

Πηγή: Politico