Δίκη Πισπιρίγκου: «Δεν είναι η αιτία θανάτου της Τζωρτζίνας η κεταμίνη» λένε Κραββαρίτης, Καραμέρης
Τη διαφωνία του με την ιατροδικαστική προσέγγιση του Σωτήρη Μπουζιάνη εξέφρασε ο ιατροδικαστής, Χρήστος Κραββαρίτης, που κλήθηκε από την πλευρά της Ρούλας Πισπιρίγκου ως μάρτυρας ειδικών γνώσεων στη δίκη για τον θάνατο της Τζωρτζίνας Δασκαλάκη.
«Η άποψή μου είναι ότι δεν συμφωνώ απόλυτα με την ιατροδικαστική προσέγγιση. Κατά τη γνώμη μου το παιδί ήταν τόσο επιβαρυμένο... ήταν παραλυτο, είχε περάσει τόσα οργανικά προβλήματα. Το προσδόκιμο ζωής του ήταν πολύ περιορισμένο. Πρέπει να πω ότι σε αυτή την περίπτωση δεν τηρήθηκαν οι συνήθεις ιατροδικαστικές πρακτικές. Ο κ. Μπουζιάνης, τον οποίο σέβομαι απεριόριστα, έκανε μια ιατροδικαστική που πετάει το μπαλάκι σε άλλους. Δεν έκανε δική του εκτίμηση αλλά έκανε ένα copy paste της ιστοπαθολογικής έκθεσης. Έβαλε σε κάθε όργανο ό,τι λέει ο παθολογοανατόμος, δεν εξέφρασε δίκη του άποψη», ανέφερε ο κ. Κραββαρίτης και άφησε αιχμές και για την ιστολογική και την τοξικολογική εξέταση.
«Ο κ. Θεοχάρης έκανε μια ιστολογική που δείχνει πολλά εξειδικευμένα στοιχεία, αλλά δεν βγάζει συμπέρασμα, μας αφήνει στα τυφλά. Η κυρία Λευκίδου έκανε μια τοξικολογικη και βγάζει το συμπέρασμα της κεταμίνης, για την οποία κάνει ένα σχολιασμό περί θανατηφόρας δόσης, χρησιμοποιώντας παραδείγματα που δεν ταιριάζουν. Συγκρίνει μήλα με πορτοκάλια, εδω έχουμε βρέφος και μήλα για περιπτώσεις ενηλίκων. Είναι παραδείγματα που δεν ανταποκρίνονται στο προφίλ του συγκεκριμένου περιστατικού», είπε ο μάρτυρας και εκτίμησε ότι «η Τζωρτζίνα
από την αρχή φαινόταν ότι δεν είχε προσδόκιμο ζωής. Θα το πω σκληρά, ήταν θέμα χρόνου. Ο εγκέφαλος ήταν κατεστραμμένος πλήρως».
Ο ίδιος εστίασε στα φάρμακα που έπαιρνε η Τζωρτζίνα, κάνοντας λόγο για «κοκτέιλ ναρκωτικών που παίρνουν οι τοξικομανείς». Ωστόσο, σχολιάζοντας το εύρημα της κεταμίνης εξήγησε πως πρόκειται για μια ουσία που «θορυβεί». «Δεν τη βρίσκουμε εύκολα, είναι ένα καμπανάκι γιατί είναι ναρκωτικό που δρα ύπουλα και δεν το αντιλαμβάνεσαι. Θεωρώ ότι εδώ όμως δεν προκάλεσε το θάνατο. Είναι τόσα τα φάρμακα που έπαιρνε, τόσες οι αλλοιώσεις, τόσα τα προβλήματα. Μιλάμε για ένα μη υγιή οργανισμό».
Πρόεδρος: Ρώτησα αναλυτικά τον κ. Μπουζιάνη τρεις φορές αν συμφωνεί με την τοξικολογική και μας είπε ναι…
Μάρτυρας: Το έχω πάθει και εγώ αυτό. Το αποτέλεσμα της τοξικολογικής είναι δεσμευτικό, θεωρώ ότι τον δέσμευσε το Σωτήρη ο σχολιασμός του κ. Ράικου. Για παράδειγμα αν ένας τοξικομανής παίρνει συνέχεια ηρωίνη δεν σημαίνει ότι πέθανε απαραίτητα από την αυτή. Θα τη βρούμε όμως. Εδώ ο κ. Μπουζιάνης τη δέχτηκε την έκθεση, μπορεί να έχει άλλη κρίση. Δεν σημαίνει κάτι κακό, έχω άλλη επιστημονική άποψη.
Κατά τον κ. Κραββαρίτη αιτία θανάτου του παιδιού είναι τα σοβαρά προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε. «Έχει διττή βάση. Την πολυοργανική έκπτωση και τις συνθήκες πνευμονοπάθειας και των τόσων φαρμάκων που έπαιρνε», είπε ο μάρτυρας και συνέχισε: «Όπως χορηγήθηκε, ήταν μια ουσία που χορηγήθηκε παραπλεύρως χωρίς να σχετίζεται με το αποτέλεσμα. Δεν πρέπει να ληφθεί υπόψιν ως σοβαρό υπόβαθρο για το αποτέλεσμα. Η ασθενής είχε αναπνευστική δυσχέρεια και πολυοργανική έκπτωση».
Πρόεδρος: Με την ποσότητα κεταμίνης που βρέθηκε τι αιτία θανάτου θα βάζατε;
Μάρτυρας: Η ποσότητα αυτή δεν σκοτώνει βάση της βιβλιογραφίας.
Πρόεδρος: Έστω ότι είναι έτσι όπως τα λέτε. Με τόσο βεβαρυμένο οργανισμό μήπως επέδρασε αυτή συνδυαστικά όμως…
Μάρτυρας: Το θέμα είναι οι συνθήκες...Οι καθοριστικοί παράγοντες κρίνονται με βάση το παγκόσμιο world standard. Είπατε για 20000 λευκά. Υπήρχε φλεγμονώδης αντίδραση. Έπαιρνε και φάρμακα για αυτό. Ο οργανισμός όμως σε φλεγμονή, χρειάζεται οξυγόνο. Έπρεπε να αξιολογηθουν αυτά. Ήταν θέμα χρόνου να καταλήξει.
Πρόεδρος: Η πνευμονοπάθεια από πότε δρομολογείται;
Μάρτυρας: Θεωρώ ότι πυροδοτείται από λοίμωξη ή από συστηματική πάθηση, όπως ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Πρόεδρος: Εδώ τι είχαμε;
Μάρτυρας: Δεν μπορώ να το αξιολογήσω ακριβώς, από πότε χρονολογείται η λοίμωξη.
Πρόεδρος: Πόσο καιρό πριν έπρεπε να έχει λοίμωξη αναπνευστικού για να πεθάνει; Μπορεί να είναι αιτία θανάτου εδώ;
Μάρτυρας: Ναι, μπορεί να έχει γίνει πνευμονικό αρέστ. Δεν σας το έχει πει ο κ. Ράικος; Δεν το ρωτήσατε;
Πρόεδρος: Το τι έχω ρωτήσει εγώ, αφήστε το… Γιατί πέθανε με τα 22 χιλιάδες λευκά αιμοσφαίρια και όχι νωρίτερα που είχε 30 χιλιάδες λευκά;
Μάρτυρας: Δεν μπορούμε να ξέρουμε ακριβώς πότε θα συμβεί αυτό το αποτέλεσμα.
Πρόεδρος: Λέτε ότι είχε δυσχέρεια αναπνοής; Μα δεν υπάρχει καταγεγραμμένο τέτοιο εύρημα για τις 29/1.
Μάρτυρας: Το πρωί, το μεσημέρι νομίζω είχε.
Πρόεδρος: Αυτό που προκύπτει είναι ότι στις 14.20 υπάρχει μήνυμα της κατηγορούμενης προς το σύζυγό της που δεν του αναφέρει αναπνευστική δυσχέρεια. Δεν θα το ανεφερε ο σύνοδός της;
Μάρτυρας: Δεν πέθανε απο πνευμονοπάθεια, από πνευμονοπάθεια με τη συνδρομή βαρέων ναρκωτικών φαρμάκων, αν εξέλειπε ένα από αυτά μπορεί να ζούσε.
«Δεν θα έλεγα ποτέ την αιτία δηλητηρίαση. Η φράση θανατηφόρα δηλητηρίαση δεν ανταποκρίνεται στην ιατροδικαστική έκθεση. Δεν υπάρχουν ευρήματα συμβατά με δηλητηρίαση. Δεν ανταποκρίνεται εξ ολοκλήρου στο ιατροδικαστικό στάτους. Για μένα πιο δόκιμο να γράφει «οξύ πνευμονικό οίδημα συνέπεια πνευμονοπάθειας και λήψης κατασταλτικών φαρμάκων», θα ήταν ολοκληρωμένο πλήρες ιατροδικαστικό πόρισμα» είπε εμφατικά ο μάρτυρας.
«Επικίνδυνο συμπέρασμα ο θάνατος από κεταμίνη»
Νωρίτερα, στο βήμα του μάρτυρα ανέβηκε ο συνταξιούχος παθολοανατόμος Ανδρέας Καραμέρης, από τον οποίο ζητήθηκε η εκτίμηση των ιστολογικών εξετάσεων της μικρής Τζωρτζίνας.
«Όταν το παραλάβαμε, μας έκανε εντύπωση ότι είχε μικρό βάρος ο εγκέφαλος. Είναι εντός ορίου, αλλά προς τα κάτω. Το ίδιο και η παρεγκεφαλίδα. Παρατηρήθηκε οίδημα, ο εγκέφαλος είχε μέσα υγρό περισσότερο από το αναμενόμενο» ανέφερε και συμπλήρωσε πως το οίδημα δείχνει πως κάτι είχε προηγηθεί.
«Μια εγκεφαλίτιδα, μια ισχαιμία. Όμως δεν μπορείς να κάνεις διάγνωση μόνο με αυτό, μόνο να παραθέσεις τις πιθανότητες. Υπήρχαν εκφυλιστικές αλλοιώσεις. Καταστράφηκε κομμάτι του εγκεφάλου, δεν ήταν ακέραιο το νευρικό δίκτυο» είπε ο παθολοανατόμος και έκανε ειδική μνεία στο βάρος της καρδιάς σημειώνοντας ότι «δεν ήταν καθόλου εντός ορίων, εγώ δεν έχω ξαναδεί καρδιά με βάρος 47 γραμμάρια».
Πρόεδρος: Ακόμα και με παιδί με σπαστική τετραπληγία; Έχετε κάνει κι άλλες τέτοιες νεκροτομές;
Μάρτυρας: Όχι. Αυτό το βάρος όμως είναι... στη βιβλιογραφία για αυτή την ηλικία η φυσιολογική μεταθανάτια καρδιά είναι 100 - 110 γραμμάρια. Είναι κάτι που μου έκανε φοβερή εντύπωση. Η καρδιά πάσχει, δεν είναι σε καλή κατάσταση.
Πρόεδρος: Από τι πάσχει;
Μάρτυρας: Μπορεί από διάφορα, από συμφόρηση, από στάση αίματος, από τους πνεύμονες… το μικρό βάρος της καρδιάς δείχνει ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει φυσιολογικά. Είναι μικροί και οι μύες της. Όλα είναι μικρά.
Πρόεδρος: Εδώ έγινε καρδιολογικός έλεγχος από την παιδοκαρδιολόγο κ.Καρατζά που δεν έδειξε τίποτα. Έγιναν καρδιογραφήματα στο Καραμανδάνειο, έγινε επανέλεγχος, πάλι τίποτα. Νοσηλεύτηκε τόσο καιρό στη ΜΕΘ, πήγε στο Ωνάσειο, μπήκε βηματοδότης-απινιδωτής. Γονιδιακός έλεγχος έγινε, ελέγχθηκαν τα πάντα και δεν βρέθηκε τίποτα. Πως γίνεται να μη λειτουργήσει ο απινιδωτής;
Μάρτυρας: Ουδέν απόλυτο πλην της βλακείας. Δε σημαίνουν οι παρατηρήσεις μου ότι δεν λειτουργούσε η καρδιά, ότι είχε πρόβλημα η καρδιά. Το λίπος δεν προέκυψε σε μια μέρα.
Πρόεδρος: Το λίπος μπορεί να προκαλεσει θανατο;
Μάρτυρας: Όχι. Μπορεί να προκαλέσει διαταραχές όμως.
Απαντώντας σχετικά με το εάν το λίπος που βρέθηκε στην καρδιά χωρούσε θεραπείας ή αν ήταν κάτι που θα μπορούσε να εντοπιστεί από καρδιογραφήματα, ο μάρτυρας απάντησε: «Δυστυχώς δεν υπάρχει θεραπεία. Αν θεωρήσουμε ότι η καρδιά είναι ένα ενιαίο όργανο όμως, μια διαταραχή μπορεί να προκαλέσει προβλήματα. Το καρδιογράφημα δεν θα έβλεπε τα προβλήματα αυτά γιατί είναι σε πολύ μικρή έκταση».
Πάντως, ο ίδιος ξεκαθάρισε πως «σε καμία περίπτωση δεν μπορούσαμε να πούμε ότι το παιδί πέθανε από την καρδιά του», αλλά εκτίμηση ότι «οι ι εγκεφαλικές αλλοιώσεις έχουν σημασία. Θα μπορούσε να συνδυαστεί με επιληπτικές κρίσεις, αν έχουμε διακοπή νευρώνων».
Πρόεδρος: Μήπως όλα αυτά είναι ευρήματα που προκύπτουν από την ανακοπή;
Μάρτυρας: Εγώ δεν είμαι γιατρός. Δεν το ξέρω.
Πρόεδρος: Ο γιατρός Παπαγιάννης μας είπε ότι δεν είχαμε ατροφική καρδιά. Δεν θα φαινόταν στην ακτινογραφία;
Μάρτυρας: Μήπως δεν έβαλε μέσα το περικάρδιο;
Πρόεδρος: Δεν ξέρω έτσι μας είπε πάντως.
Μάρτυρας: Στο λάρυγγα μου έκανε εντύπωση ότι δε φαίνεται οίδημα από τη διασωλήνωση... Στους πνεύμονες παρατηρούμε αυξημένο βάρος. Μπορεί να οφείλεται σε πνευμονικό οίδημα, ακόμα και στην καρδιά ή πιθανότερο μου φαίνεται να σχετίζεται με τα 20.000 λευκά αιμοσφαίρια που είχε το παιδί. Υπάρχει κάποια πνευμονοπάθεια, ίσως πνευμονίτιδα.
Πρόεδρος: Δηλαδή το παιδί πέθανε από αυτό;
Μάρτυρας: Δεν μπορώ να πω αν πέθανε από αυτό, σίγουρα όμως είναι πάρα πολύ υψηλός ο αριθμός.
Πρόεδρος: Ρωτάω γιατί το παιδί όσο νοσηλευόταν είχε φτάσει περισσότερα λευκά και δεν πέθανε.
Μάρτυρας: Αυτά μπορώ να σας πω εγώ, δεν είμαι γιατρός.
Ερωτήσεις δέχτηκε ο μάρτυρας και από την υπεράσπιση της κατηγορουμένης, κατά την διάρκεια των οποίων απέκλεισε το ενδεχόμενο της ασφυξίας του παιδιού, ενώ υποστήριξε πως η Τζωρτζίνα δεν είχε εικόνα δηλητηρίασης. «Δεν φαίνεται από τα ιστολογικά ευρήματα, αυτό μπορεί να το πει ιατροδικαστής. Πάντως οι αλλοιώσεις αυτές δεν με παραπέμπουν σε χορήγηση ουσίας. Θα βλέπαμε πιο έντονες αλλοιώσεις. Εγώ δεν θα έγραφα σε καμία περίπτωση για θάνατο λόγω δηλητηρίασης. Θα έπρεπε να έχουμε πάρα πολλά στοιχεία. Θα φαινόταν μεγαλύτερο οίδημα, θα υπήρχε πιο βίαιη ιστολογική εικόνα» είπε χαρακτηρίζοντας στη συνέχεια «ριψοκίνδυνο» το συμπέρασμα ότι ο θάνατος να προήλθε από κεταμίνη.