ΣτΕ: Να επαναληφθεί ταχύτατα ο διαγωνισμός για τις τηλεοπτικές άδειες

ΚΑΙ ΤΥΠΙΚΑ ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΣ Ο ΝΟΜΟΣ ΠΑΠΠΑ – ΤΙ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΤΟ ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΚΥΡΩΣΗ ΤΟΥ

Η απόφαση που δημοσιεύτηκε την Παρασκευή 13 Ιανουαρίου το πρωί, επαναβεβαιώνει την πάγια θέση της νομολογίας του Δικαστηρίου ότι η μέχρι σήμερα λειτουργία των τηλεοπτικών σταθμών με συνεχείς παρατάσεις της νόμιμης λειτουργίας είναι «συνταγματικώς μη ανεκτή» και παράνομη. Έτσι, για να αποκατασταθεί η νομιμότητα, απαιτεί την ταχύτατη επανάληψη του διαγωνισμού.

Το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματική μόνο τη διάταξη περί διενέργειας του διαγωνισμού από τον Υπουργό ειδικά κατά την πρώτη εφαρμογή του νόμου (την παρ. 2 του άρθρου 2Α του ν.4339/15), τη διάταξη, δηλαδή, που θεσμοθετήθηκε εκ των υστέρων και δεδομένης της αδυναμίας συγκρότησης Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, προκειμένου να διενεργήσει αυτόν τον διαγωνισμό και παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες για συναίνεση των πολιτικών κομμάτων στη Βουλή.

Το ΣτΕ, στο σκεπτικό του, ξεκαθαρίζει ότι οι τηλεοπτικές συχνότητες αποτελούν δημόσια αγαθά και σπάνιους πόρους του εθνικού πλούτου με μεγάλη οικονομική αξία. Και, άρα, ότι η χρήση των ραδιοτηλεοπτικών συχνοτήτων πρέπει να γίνεται με ανάλογο οικονομικό αντάλλαγμα και σε καμία περίπτωση δωρεάν.

Τέλος, μια ισχυρή μειοψηφία του ΣτΕ (11 Σύμβουλοι Επικρατείας) δέχονται ότι από το άρθρο 15 του Συντάγματος δεν προκύπτει υποχρέωση συμμετοχής του ΕΣΡ σε κάθε φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας, αλλά -αντίθετα- ότι το ΕΣΡ έχει μόνον ελεγκτικές αρμοδιότητες επί της διαγωνιστικής διαδικασίας.

Όπως είπε ο πρόεδρος του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, έγινε δεκτή η προσφυγή των τηλεοπτικών σταθμών, καθώς ο νόμος Παππά αντίκειται στο Σύνταγμα.

Στο σύντομο διατακτικό της απόφασης που ανακοίνωσε από έδρας ο κ.Σακελλαρίου είπε μεταξύ άλλων ότι με την απόφαση ακυρώνεται η απόφαση του Υπουργού Επικρατείας για τη μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων σε αυτόν σχετικά με το ζήτημα των τηλεοπτικών αδειών και επιπλέον ακυρώνεται η απόφαση του Γενικού Γραμματέα Ενημέρωσης περί σύστασης πενταμελούς επιτροπής για τη διενέργεια διαγωνισμού.

Υπενθυμίζεται ότι η απόφαση που οδήγησε σε πλήρη ακύρωση του νόμου της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ για τις τηλεοπτικές άδειες είχε ληφθεί στις 26 Οκτωβρίου με πλειοψηφία 14 έναντι 11 δικαστών και είχε προκαλέσει την οξεία αντίδραση της τότε κυβερνητικής εκπροσώπου Όλγας Γεροβασίλη, η οποία επιτέθηκε με πρωτοφανή σφοδρότητα κατά της Δικαιοσύνης και με αδιανόητες βολές κατά του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Αναλυτικά, τα βασικά σημεία του σκεπτικού της απόφασης της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας για τις τηλεοπτικές άδειες είναι τα εξής:

- Για το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο, η απόφαση μεταξύ άλλων, αναφέρει ότι έχει διττό ρόλο. Μετέχει στον άμεσο έλεγχο του κράτους και εξ αυτού συμπράττει στη θέσπιση των όρων και των προϋποθέσεων για την αδειοδότηση των τηλεοπτικών σταθμών, ενώ επίσης ρητά αναφέρεται ότι το ΕΣΡ έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα να διενεργεί διαγωνιστική διαδικασία και να ρυθμίζει το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο.

-Με άλλα λόγια το ΕΣΡ είναι αρμόδιο αποκλειστικά και για την αδειοδότηση αλλά και για όλα τα άλλα, όπως τους όρους και τις προϋποθέσεις του διαγωνισμού.

-Ως προς το έννομο συμφέρον των τηλεοπτικών σταθμών, η απόφαση δέχεται ότι οι τηλεοπτικοί σταθμοί έχουν έννομο συμφέρον, ασχέτως αν λειτουργούν παράνομα ή νόμιμα και εξ αυτού μπορούν να μετάσχουν στη διαγωνιστική διαδικασία και να προσφύγουν στο ΣτΕ προσβάλλοντας κανονιστικές πράξεις.

-Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, η απόφαση καταδικάζει εμμέσως το καθεστώς της λειτουργίας των τηλεοπτικών σταθμών με προσωρινές άδειες, το οποίο είχε παραταθεί μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του 2015 και έχει λήξει, σημειώνοντας ότι επ' αυτού «υπάρχει νομοθετικό κενό».

-Σε ό,τι αφορά στο άρθρο 101 του Συντάγματος που προβλέπει τη συγκρότηση των Ανεξάρτητων Αρχών, η απόφαση διαλαμβάνει σκέψη που έχει ενδιαφέρον καθώς αποφαίνεται ότι για τη συγκρότηση τους απαιτείται η σύμπραξη των πολιτικών κομμάτων, μέσω της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής, σημειώνοντας ότι αν αυτό δεν γίνεται, υπάρχει ουσιαστικά παραβίαση του Συντάγματος, γεγονός που επισημαίνει όμως δεν δικαιολογεί τη συνταγματικότητα της ρυθμίσεως του νόμου που αφαίρεσε την αρμοδιότητα από το ΕΣΡ και την έδωσε στον Υπουργό.

Ειδικότερα, κατά την απόφαση, δεν μπορεί να θεραπευθεί μία παραβίαση διατάξεως του Συντάγματος με άλλη παραβίαση και συγκεκριμένα της διατάξεως του άρθρου 15 παράγραφος 2 που αναφέρει ρητά ότι το ΕΣΡ είναι αποκλειστικό αρμόδιο για τη χορήγηση των τηλεοπτικών αδειών καθώς και για τη διαγωνιστική αδειοδοτική διαδικασία.

Σε ό,τι αφορά ατη δικαστική δαπάνη, σύμφωνα με την απόφαση, αναγνωρίζεται δικαστική δαπάνη ύψους 920 ευρώ για κάθε προσφεύγοντα, την οποία επιβαρύνεται το δημόσιο.

Από το σύνολο των αιτήσεων που είχαν υποβληθεί σήμερα αποφάσεις εκδόθηκαν μόνον σε ό,τι αφορά το μείζον θέμα της αρμοδιότητας του υπουργού Επικρατείας σχετικά με τη διαδικασία αδειοδότησης και τη συγκρότηση από τη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης επιτροπής (πενταμελούς) για τη διενέργεια διαγωνιστικής διαδικασίας.

Εκκρεμούν προς έκδοση άλλες τρεις αποφάσεις που αφορούν τη τιμή εκκίνησης του διαγωνισμού (3 εκατομμύρια που επίσης αφορά εμμέσως και τον αριθμό των αδειών (4) καθώς και άλλα σημαντικά θέματα, όπως ο ελάχιστος προβλεπόμενος αριθμός προσωπικού για κάθε κανάλι.

«Στο άρθρο 15 του Συντάγματος προβλέπεται η αποκλειστική αρμοδιότητα του ΕΣΡ για έλεγχο και επιβολή κυρώσεων στους τηλεοπτικούς σταθμούς. Δεν δύναται όμως να συναχθεί ότι η αρμοδιότητα του ΕΣΡ εξαντλείται κατά το Σύνταγμα στην έκδοση μόνο ατομικών διοικητικών πράξεων, η επιβολής κυρώσεως στους σταθμούς, αλλά σύμφωνα με το Σύνταγμα είναι φορέας άμεσου ελέγχου των τηλεοπτικών σταθμών και στο προγενέστερο της ενάρξεως λειτουργίας αυτών στάδιο, δηλαδή στο στάδιο της χορήγησης των αδειών. 'Αρα, στις αρμοδιότητες του ΕΣΡ περιλαμβάνεται και η όλη διαδικαςία, η οποία θα καταλήξει στη χορήγηση της άδειας».

Σε άλλο σημείο της αποφάσεως αναφορικά με τις αρμοδιότητες του ΕΣΡ αναφέρεται: "Από το γεγονός ότι ο αναθεωρητικός νομοθέτης δεν προέβλεψε επικουρικό μηχανισμό για την επιλογή των μελών των Ανεξάρτητων Αρχών δεν μπορεί να συναχθεί ότι το Σύνταγμα ανέχεται, σε περίπτωση που δεν επιτεχθεί η απαιτούμενη πλειοψηφία των 4/5 στη Διάσκεψη των Προέδρων, οι αρμοδιότητες οι οποίες κατά το Σύνταγμα πρέπει να ασκούνται από Ανεξάρτητη Αρχή, να μεταβιβαστούν από τον κοινό νομοθέτη σε άλλα όργανα της εκτελεστικής εξουςίας. Διαφορετικά εμμέσως το Σύνταγμα παραβιάζεται. Δεν μπορεί όμως σε καμία περίπτωση η εκ πλαγίου πασαβίαση του Συντάγματος να θεραπευθεί με άλλη ευθεία πλέον παραβίαση του, τέτοια δε παραβίαση θα συνιστούσε η πλήρης παράκαμψη αρμόδιας ανεξάρτητης αρχής που προβλέπεται ρητώς από το σύντάγμα. Συνεπώς έως ότου συγκροτηθεί Ανεξάρτητη Αρχή (ΕΣΡ) οι αρμοδιότητες αυτής δεν μπορεί να ασκηθούν από άλλα όργανα ακόμη και όταν η άσκηση των αρμοδιοτήτων αυτών επιβάλλεται για την επίτευξη σκοπών, στη θεραπεία των οποίων αποβλέπουν, άλλες συνταγματικές διατάξεις. Το γεγονός ότι έχουν ενδεχομένως αναληφθεί από το ελληνικό κράτος διεθνείς υποχρεώσεις δεν απαλλάσσει το νομοθέτη ή την εκτελεστική εξουςία κατά την εκπλήρωση των υποχρεώσεών της από την υποχρέωση τήρησης των συνταγματικών διατάξεων όπως είναι οι Ανεξάρτητες Αρχές.

Με το νόμο 4339/2015 με τον οποίο ανατέθηκαν οι αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης στον αρμόδιο υπουργό, αντίκειται στο άρθρο 15, παρ. 2 του Συντάγματος."

Επιπροσθέτως σύμφωνα με την απόφαση :

"Κατά το άρθρο 15 του Συντάγματος το ΕΣΡ συγκροτείται κατά τρόπο που να εξασφαλίζει την αντικειμενικότητα, την αμεροληψία και την πολυφωνία στη λειτουργία των τηλεοπτικών σταθμών αλλά και από πρόσωπα με ανάλογα με την αποστολή του προςόντα. Απο τα στοιχεία αυτά προκύπτει σύμφωνα με τις συνταγματικές επιταγές ότι: 1. Καθίσταται υποχρεωτική η σύμπραξη του ΕΣΡ στην άσκηση αρμοδιοτήτων, με τις οποίες σε συνεργαςία ενδεχομένως και με άλλες ανεξάρτητες αρχές όπου αυτό απαιτείται λόγω της τεχνικής φύσεως των τειθεμένων ζητημάτων, καθορίζονται οι όροι λειτουργίας και αδειοδοτήσεων μεταξύ άλλων και των τηλεοπτικών σταθμών. 2. Σε περίπτωση επιλογής του συστήματος της κατόπιν διαγωνισμού χορηγήσεως των αδειών λειτουργίας των τηλεοπτικών σταθμών καθίσταται υποχρεωτική η διενέργεια αποκλειστικώς από το ΕΣΡ της σχετικής διαγωνιστικής διαδικαςίας".

Ως προς το έννομο συμφέρον των καναλιών να προσφύγουν στο ΣτΕ να ακυρωθούν οι διοικητικές πράξεις η Ολομέλεια αναφέρει ότι:

"Οι τηλεοπτικοί σταθμοί που διατηρούν επιχείρηση παροχής τηλεοπτικών υπηρεσιών και προτίθενται κατά τους ισχυρισμούς τους να λάβουν μέρος στη διαγωνιστική διαδικαςία που θα διενεργηθεί σύμφωνα με το νόμο 4339/2015 έχουν έννομο συμφέρον να προσβάλουν τις εκτελεστές διοικητικές πράξεις οι οποίες εκδόθηκαν βάσει του εν λόγω νόμου. Συνεπώς, με έννομο συμφέρον άσκησαν την αίτηση ακύρωσης."

Η ΜΕΙΟΨΗΦΙΑ

Η μειοψηφία μεταξύ των άλλων υποστήριξε ότι οι τηλεοπτικές εταιρείες "στερούνται εννόμου συμφέροντος για την άσκηση των κρινομένων αιτήσεων ακυρώσεως". Και αυτό, "γιατί κατά το χρόνο έκδοσης της προσβαλόμενης απόφασης και της κατάθεσης της προσφυγής τα τηλεοπτικά κανάλια δεν λειτουργούσαν νομίμως, όπως αβασίμως ισχυρίζονται"

Σχετικές ειδήσεις

• Παππάς: Απαίτηση της κοινωνίας οι άδειες των τηλεοπτικών σταθμών
• Τηλεοπτικές άδειες: Ικανοποίηση Παππά μετά τον «λευκό καπνό» για το ΕΣΡ
• Τηλεοπτικές άδειες: Επιτέλους συμφωνία για το ΕΣΡ - Αυτή είναι η νέα σύνθεσή του