Εκκλησία – Κυβέρνηση: Από τη συναίνεση στη διένεξη – Κόντρα με αφορμή τα μέτρα για τα Θεοφάνεια
Από την αρχή της πανδημίας του κορονοϊού, ο τρόπος που αντιμετωπίστηκε το ζήτημα από την Εκκλησία, κληρικούς και πιστούς, ήταν ένα από τα κυρίαρχα θέμα συζήτησης. Συχνά η Εκκλησία έγινε στόχος δριμείας κριτικής, ενδεχομένως και με δόσεις εμπάθειας από κάποιες πλευρές, ενώ υπήρξε και αντιπαράθεση με την κυβέρνηση για τον τρόπο που έπρεπε να λειτουργήσουν οι Ιεροί Ναοί σε περιπτώσεις μεγάλων γιορτών της Ορθοδοξίας, όπως το Πάσχα και ο Δεκαπενταύγουστος.
Στο πρώτο κύμα της πανδημίας υπήρξε σημαντικός κύκλος επαφών ανάμεσα στον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο και τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, με αποτέλεσμα στις 16 Μαρτίου 2020 να υπάρξει σύγκληση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου που είχε αποφασίσει να κλείσουν οι εκκλησίες πλην των Κυριακάτικων λειτουργίων, ενώ την ίδια ημέρα υπήρξε επίσημη ανακοίνωση της κυβέρνησης για καθολικό κλείσιμο των Ναών, με την ατομική προσευχή να είναι η μοναδική επιτρεπόμενη θρησκευτική πράξη στη διάρκεια του πρώτου lockdown.
Πρώτη... σύγκρουση ενόψει Πάσχα
Πλησιάζοντας προς το Πάσχα, υπήρξαν «φωνές» από την πλευρά της Εκκλησίας έτσι ώστε να ανοίξουν οι Ιεροί Ναοί. Το ζήτημα που δημιουργήθηκε αφορούσε κυρίως τα μέτρα για την περιφορά του Επιταφίου και για την λειτουργία της Αναστάσεως, όπου είχε απαγορευτεί ως και η αναμετάδοση από τα μεγάφωνα των Ναών έτσι ώστε να μην υπάρξει συνάθροιση πιστών στους περιβάλλοντες χώρους.
Εν τέλει από πλευράς Ιεράς Συνόδου υπήρξε αποδοχή των μέτρων, με απόφαση για τέλεση λειτουργιών όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα κεκλεισμένων των θυρών των Ναών και για διεξαγωγή των πανηγυρικών Δοξολογιών για την Ανάσταση σε μεταγενέστερες ημερομηνίες. Προχωρώντας προς το καλοκαίρι, ωστόσο, και με τη σταδιακή υποχώρηση του πρώτου κύματος της πανδημίας του κορονοϊού, στις τάξεις της Εκκλησίας υπήρξαν συζητήσεις για να κατατεθεί αίτημα να ανοίξουν οι Ιεροί Ναοί.
Στις 26 Απριλίου ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος απέστειλε επιστολή στην υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων, Νίκη Κεραμέως, ζητώντας να ανοίξουν ξανά οι εκκλησίες, με σκποό να προλάβει μια τυχόν παράταση μέτρων, καθώς όπως είχε τονιστεί στην ανακοίνωση της ΔΙΣ της 1ης Απριλίου, η Αναστάσιμη παννυχίδα προγραμματίστηκε να τελεστεί πανηγυρικά στους ναούς στην απόδοση της εορτής του Πάσχα τη νύχτα της 26ης προς 27ης Μαΐου. Μάλιστα, την 1η Μαΐου, ο Αρχιεπίσκοπος προχώρησε στην αποστολή επιστολής και στον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη για να ανοίξουν οι Ιεροί Ναοι.
Καλύτερο κλίμα το καλοκαίρι
Από τον Ιούνιο, μετά και τη λήξη του πρώτου lockdown, επήλθε μια χαλάρωση των μέτρων στο σύνολό τους με την Εκκλησία να μην αποτελεί εξαίρεση. Από τις 6 Ιουνίου άρχισαν να τελούνται κανονικά όλες οι τελετές (γάμοι, βαπτίσεις κλπ.), αν και η συζήτηση για ακόμα μια φορά περιστρεφόταν γύρω από τη Θεία Κοινωνία και την πιθανή διασπορά του κορονοϊού μέσω της μετάληψης. Στα τέλη Ιουλίου η Ιερά Σύνοδος θέλοντας να προλάβει εξελίξεις ενόψει Δεκαπενταύγουστου, με ανακοίνωσή της υπενθύμισε την υπεύθυνη στάση που, όπως ανέφερε, τήρησε σε όλη τη διάρκεια της πανδημίας.
Στις 30 Ιουλίου ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος ανέφερε πως η Εκκλησία συναινεί στη χρήση μάσκας εντός των Ναών αν το συνιστούν οι ειδικοί, ενώ στις 2 Αυγούστου εκδόθηκε και η σχετική ΚΥΑ που έκανε τις μάσκες υποχρεωτικές. Ο Μακαριώτατος δυο ημέρες αργότερα με νέα δήλωση υπογράμμισε πως η Εκκλησία θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, ενώ στις 7 Αυγούστου η Ιερά Σύνοδος εξέδωσε ανακοίνωση για τις λιτανείες, τονίζοντας πως θα γίνουν κανονικά και χωρίς συνωστισμούς. Εν τέλει, στις 9 Αυγούστου με σχετική ΚΥΑ οι λιτανείες απαγορεύτηκαν και ο Δεκαπενταύγουστους γιορτάστηκε αποκλειστικά εντός των Ναών, με τα σχετικά μέτρα υγειονομικής προφύλαξης.
Από τον Σεπτέμβριο κι έπειτα, άνοιξε νέος κύκλος συζήτησης με την Εκκλησία στο επίκεντρο λόγω των αρκετών Ιεραρχών που είχαν νοσήσει από κορονοϊό. Παράλληλα, ο εορτασμός του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη προκάλεσε αρκετή κριτική, κυρίως λόγω της παρουσίας ιερέων και πιστών χωρίς μάσκες κατά τη διάρκεια των εορτασμών για τον πολιούχο της συμπρωτεύουσας.
Στις 11 Νοεμβρίου ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος και όλη η Ιερά Σύνοδος τέθηκαν σε καραντίνα, ενώ στις 19 του ίδιου μήνα ο Αρχιεπίσκοπος διαγνώστηκε θετικός στον κορονοϊό και νοσηλεύτηκε σε ΜΑΦ του Ευαγγελισμού. Στις 30 Νοεμβρίου ο Μακαριώτατος πήρε εξιτήριο, ενώ στις 9 Δεκεμβρίου είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη για το πώς θα λειτουργήσουν οι εκκλησίες τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά.
Η συναίνεση των Χριστουγέννων
Στις 14 Δεκεμβρίου σε νέα τους επικοινωνία συζήτησαν για τη λειτουργία των εκκλησιών και μια ημέρα αργότερα, η Ιερά Σύνοδος έκανε γνωστό πως συναινεί με τα μέτρα που είχαν ληφθεί ενόψει των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.
Αυτή ήταν η τελευταία φορά που οι δυο πλευρές βρήκαν κοινό τόπο το τελευταίο διάστημα, καθώς με την έλευση του νέου έτους και την ανακοίνωση του επταήμερου σκληρού lockdown, υπήρξε άμεση αντίδραση από πλευράς της Ιεράς Συνόδου.
Από τη συμφωνία στο ΣτΕ
Στη συνεδρίαση της Δευτέρας (04.01), αποφασίστηκε και ανακοινώθηκε η Εκκλησία να λειτουργήσει σύμφωνα με την προηγούμενη ΚΥΑ που είχε εκδοθεί για τους εορτασμούς Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς, βάση της οποίας επιτρέπεται ο εορτασμός των Θεοφανείων με ανοιχτούς ναούς και παρουσία πιστών. Αυτό έφερε την άμεση αντίδραση της κυβέρνησης, όπου με δική της ανακοίνωση κάλεσε την Εκκλησία να συμμορφωθεί με τα μέτρα. Μάλιστα, υπογράμμισε πως ο νόμος δεν γίνεται να εφαρμόζεται κατά το δοκούν και η κόντρα των δυο πλευρών έγινε πλέον σαφής προς πάσα κατεύθυνση.
Τέλος, το βράδυ της Δευτέρας (04.01), η Ιερά Σύνοδος έκανε γνωστό πως θα προσφύγει στο ΣτΕ, ενάντια στα μέτρα που έχει λάβει η κυβέρνηση ενόψει του εορτασμού των Θεοφανείων. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως θα πρόκειται για μια συμβολική κίνηση, δεν παύει όμως να δείχνει πως πλέον υπάρχει σοβαρό χάσμα ανάμεσα σε Εκκλησία και κυβέρνηση.
Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.