Πιο κοντά στο «Κοινό Ποτήριο» Ορθοδόξων με Καθολικούς και Λουθηρανούς

Μετά από το Κοινό Πάσχα το 2025 και Κοινό Ποτήριο με άλλα δόγματα ετοιμάζει το Οικουμενικό Πατριαρχείο;

Σε προηγούμενο άρθρο στο Newsbomb.gr είχαμε αποκαλύψει ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης ζήτησε κοινό εορτασμό του Πάσχα με τους Καθολικούς, αναλύοντας με ποιο τρόπο το 2025 δύναται να αποτελέσει χρονιά σταθμό για αυτά τα σχέδια.

Στο συγκεκριμένο άρθρο είχαμε συμπεριλάβει και την αντίδραση της Μητρόπολης Πειραιώς, η οποία σε παλιότερη ανακοίνωσή της αναφέρει: «Το θέμα του κοινού εορτασμού του Πάσχα με τους Παπικούς και γενικότερα με τους Ετεροδόξους πάντοτε, μα πάντοτε, χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν, (από τότε που εμφανίστηκε η παναίρεση αυτή στο προσκήνιο της ιστορίας μέχρι σήμερα), σαν «όχημα» και σαν «εργαλείο» για την προώθηση της «ένωσης» Ανατολής και Δύσεως, Ορθοδοξίας και Παπισμού και στη συνέχεια Ορθοδοξίας και των άλλων Ετεροδόξων».

Τώρα, λίγες μέρες πριν από τον εορτασμό της μεγάλης εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, έρχεται μια άλλη άκρως ανησυχητική είδηση. Συγκεκριμένα υπήρξε κοινή ανακοίνωση Επιτροπής του Οικουμενικού Πατριαρχείου από κοινού με Λουθηρανούς σχετικά με το «Filioque».

Υπενθυμίζεται ότι πρόκειται για μια από τις βασικές διαφορές μεταξύ των Ορθοδόξων και των Λατίνων. Αφορά στη διδασκαλία περί του Αγίου Πνεύματος, το λεγόμενο Filioque. Οι Λατίνοι προσέθεσαν στο Σύμβολο της Πίστεως την φράση αυτή, ότι δηλαδή το Άγιον Πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα και τον Υιόν (Filioque), αλλοιώνοντας έτσι τον λόγο του Χριστού και την διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας, όπως εκφράσθηκε και Συνοδικά με την Β' Οικουμενική Σύνοδο, αλλά και με άλλες Συνόδους.

Τι ζητάει η Ορθόδοξη-Λουθηρανική Κοινή Δήλωση

Η Λουθηρανική Παγκόσμια Ομοσπονδία (LWF) και η Ορθόδοξη Εκκλησία όπως εκφράζεται για του Οικουμενικού Πατριαρχείου, εξέδωσαν κοινή δήλωση σχετικά με την προσθήκη της ρήτρας του Filioque στο Σύμβολο της Πίστεως.

Όπως αναφέρουν η λέξη "filioque" ("και ο Υιός") για να περιγράψει την προέλευση του Αγίου Πνεύματος, προστέθηκε από τη Λατινική Εκκλησία στο Σύμβολο της Πίστεως αιώνες μετά τη σύνταξή του για να αντιμετωπίσει τον Αρειανισμό, αλλά η Ανατολική Εκκλησία διαμαρτυρόταν πάντα για την προσθήκη αυτή.

Στην κοινή δήλωση της Κοινής Διεθνούς Επιτροπής για τον Θεολογικό Διάλογο μεταξύ των Λουθηρανών και της Ορθόδοξης Εκκλησίας, και οι δύο εταίροι: «προτείνουν να χρησιμοποιηθεί η μετάφραση του ελληνικού πρωτοτύπου (χωρίς το Filioque) με την ελπίδα ότι αυτό θα συμβάλει στην επούλωση των πανάρχαιων διαιρέσεων μεταξύ των κοινοτήτων μας και θα μας επιτρέψει να ομολογήσουμε από κοινού την πίστη των Οικουμενικών Συνόδων της Νικαίας (325) και της Κωνσταντινούπολης (381)».

Όπως αναφέρει το Φανάρι σε σχετική του ανακοίνωση: Η Κοινή Δήλωση είναι το αποτέλεσμα 40 και πλέον ετών διαλόγου και οικουμενικής δέσμευσης μεταξύ του LWF και της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Προσφέρεται ως σημάδι συμφιλίωσης για την 1700ή επέτειο της Νικαίας το 2025. Σηματοδοτεί επίσης ένα ελπιδοφόρο βήμα προς μια μεγαλύτερη θεολογική κατανόηση και ενότητα μεταξύ της Λουθηρανικής και της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Ακολουθεί η πλήρης Κοινή Δήλωση:

«Εμείς, οι εκπρόσωποι της Λουθηρανικής Παγκόσμιας Ομοσπονδίας και της Ορθόδοξης Εκκλησίας, συγκεντρωθήκαμε σε πνεύμα αγάπης και χριστιανικής κοινωνίας για να συζητήσουμε το διχαστικό για την Εκκλησία ζήτημα της πορείας του Αγίου Πνεύματος. Και οι δύο επιβεβαιώνουμε την πλήρη θεότητα και προσωποποίηση του Αγίου Πνεύματος, η οποία εκφράστηκε με διαφορετικούς τρόπους στην ανατολική και τη δυτική παράδοση. Γνωρίζουμε ότι το Filioque εισήχθη στο Σύμβολο της Πίστεως από τη Λατινική Εκκλησία ως απάντηση στην αίρεση του Αρειανισμού αιώνες μετά τη σύνταξη του Σύμβολου Πίστεως. Η Ανατολική Εκκλησία πάντοτε διαμαρτυρόταν για την προσθήκη αυτή. Ως μέρος της λατινικής παράδοσης, οι Μεταρρυθμιστές κληρονόμησαν το Σύμβολο της Πίστεως με το Filioque και δεν το θεώρησαν προβληματικό.

Εκτιμώντας αυτό το παλαιό και σεβάσμιο οικουμενικό χριστιανικό κείμενο, προτείνουμε να χρησιμοποιηθεί η μετάφραση του ελληνικού πρωτοτύπου (χωρίς το Filioque) με την ελπίδα ότι αυτό θα συμβάλει στην επούλωση των πανάρχαιων διαιρέσεων μεταξύ των κοινοτήτων μας και θα μας επιτρέψει να ομολογήσουμε από κοινού την πίστη των Οικουμενικών Συνόδων της Νίκαιας (325) και της Κωνσταντινούπολης (381).

Το Σύμβολο της Πίστεως είναι μια δογματική δήλωση που χρησιμοποιείται στη λειτουργία. Ο λαός του Θεού προσεύχεται το Σύμβολο της Πίστεως και στην προσευχή αυτή η πίστη του διαμορφώνεται από τον Τριαδικό Θεό. Η ανανεωμένη εστίαση στην αρχική διατύπωση του δόγματος μπορεί να ενθαρρύνει τον ανανεωμένο θεολογικό προβληματισμό σχετικά με την Αγία Τριάδα και τον ρόλο του Αγίου Πνεύματος.

Επιπλέον, και οι δύο επιβεβαιώνουμε ότι στο τριαδικό μας δόγμα ο Πατέρας είναι η αιτία (αἴτιος) της γένεσης του Υιού και της πορείας του Πνεύματος. Γνωρίζουμε επίσης ότι υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να δηλωθεί η σχέση του Υιού και του Πνεύματος. Ελπίζουμε ότι η διερεύνηση του τύπου "δια του Υιού" που χρησιμοποιήθηκε από τον Μάξιμο τον Ομολογητή, τον Ιωάννη τον Δαμασκηνό και τον Ταράσιο τον Κωνσταντινουπολίτη, καθώς και των σχετικών απόψεων του Γρηγορίου της Κύπρου και του Γρηγορίου του Παλαμά, θα μπορούσε να διευκολύνει την κοινή μας προσπάθεια να καταλήξουμε σε περαιτέρω συμφωνία σχετικά με τη πορεία του Αγίου Πνεύματος».