Κοινό Πάσχα για Ορθόδοξους και Καθολικούς: Μύθοι και αλήθειες
Ο πάπας Φραγκίσκος (αριστερά) με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο (δεξιά) κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του πρώτου στο Φανάρι.
Το ζήτημα του κοινού Πάσχα για Ορθόδοξους και Καθολικούς επανήλθε για μία ακόμα φορά στον δημόσιο διάλογο με τις απόψεις που εκφράζονται να «ακροβατούν» μεταξύ του μύθου και της αλήθειας.
Μύθος
Το κοινό Πάσχα συνεπάγεται κοινό εορτασμό με συλλείτουργο.
Αλήθεια
Η συζήτηση αφορά την καθιέρωση κοινής ηµεροµηνίας για τον εορτασµό, στα πρότυπα του εορτασµού των Χριστουγέννων στις 25 ∆εκεµβρίου κάθε έτους για όλα τα χριστιανικά δόγματα.
Μύθος
Πρόκειται για ένα νέο θέμα που απασχολεί τις δύο Εκκλησίες.
Αλήθεια
Πρόκειται για μία εν εξελίξει συζήτηση που απασχολεί τη Συντονιστική Επιτροπή της Μικτής ∆ιεθνούς Επιτροπής Θεολογικού ∆ιαλόγου µεταξύ της Ρωµαιοκαθολικής Εκκλησίας και της Ορθόδοξης Εκκλησίας υπό τη συµπροεδρία εκπροσώπων Φαναρίου και Βατικανού.
Μύθος
Για πρώτη φορά τίθεται το συγκεκριμένο ζήτημα από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, με αφορμή την καταληκτήρια οµιλία του, κατά τις εργασίες της Σύναξης της Ιεραρχίας του Οικουµενικού Πατριαρχείου στην Κωνσταντινούπολη στις αρχές Σεπτεμβρίου.
Αλήθεια
Δεν ήταν η πρώτη φορά που αναφέρθηκε στο κοινό Πάσχα ο Οικουμενικός Πατριάρχης καθώς µε αφορµή τις ευχές του για το Πάσχα των Καθολικών, στις 31 Μαρτίου του περασµένου έτους, είχε πει χαρακτηριστικά: «∆εόµεθα δε του Κυρίου της δόξης, να µας αξιώση, ο κοινός εορτασµός του Πάσχα, που θα έχουµε κατά την επόµενη χρονιά, να µη αποτελέση µίαν ευτυχή απλώς σύµπτωσιν, ένα τυχαίο συγκυριακό γεγονός, αλλά την απαρχή της καθιερώσεως κοινής ηµεροµηνίας για τον εορτασµό του κατ’ έτος υπό της Ανατολικής και ∆υτικής Χριστιανοσύνης, ενόψει και της επετείου συµπληρώσεως 1.700 χρόνων, το 2025, από της συγκλήσεως της εν Νικαία Α' Οικουµενικής Συνόδου, η οποία, µεταξύ άλλων, ασχολήθηκε και µε το ζήτηµα της ρυθµίσεως του χρόνου εορτασµού του Πάσχα».το 2025, από της συγκλήσεως της εν Νικαία Α' Οικουµενικής Συνόδου, η οποία, µεταξύ άλλων, ασχολήθηκε και µε το ζήτηµα της ρυθµίσεως του χρόνου εορτασµού του Πάσχα
Μύθος
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έκανε άνοιγμα/παραχώρηση προς τον Πάπα Φραγκίσκο.
Αλήθεια
Η πραγματικότητα είναι ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης εξέφρασε μία ευχή που σκοπό έχει να αποδείξει ότι Ορθόδοξοι και Ρωµαιοκαθολικοί µπορούν να συζητούν και να ομονοούν σε βασικά ζητήµατα χωρίς να υπεισέρχονται σε θεολογική συζήτηση. Ο ίδιος ο προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας είχε μιλήσει σε συνέντευξή του στην ιταλική εφημερίδα «Avvenire» για το κοινό Πάσχα λέγοντας: «Προφανώς είναι ζήτημα ημερολογιακών υπολογισμών, ακόμη και αν στο παρασκήνιο υπάρχει ακόμη ζωντανό το όνειρο του κοινού εορτασμού».
Ο υπολογισμός της Κυριακής του Πάσχα
Η συζήτηση επανήλθε καθώς το 2025 η ημέρα εορτασμού του Πάσχα συμπίπτει για τις δύο Εκκλησίες και παράλληλα είναι και η επέτειος από την Α' Οικουµενική Σύνοδο στη Νίκαια της Βιθυνίας. Στην Οικουμενική Σύνοδο αποφασίστηκε το Πάσχα να γιορτάζεται κάθε χρόνο την πρώτη Κυριακή µετά την πανσέληνο που γίνεται µετά την εαρινή ισηµερία, δηλαδή µετά την 21η Μαρτίου (µε το παλαιό ηµερολόγιο-Ιουλιανό), εκτός αν η πανσέληνος τυγχάνει να γίνει Κυριακή, οπότε µεταφέρεται την επόµενη Κυριακή. Η Α' Οικουµενική Σύνοδος είχε µάλιστα αναθέσει στον εκάστοτε Πατριάρχη Αλεξανδρείας να γνωστοποιεί κάθε χρόνο στις άλλες Εκκλησίες την ηµέρα του Πάσχα
Η Α' Οικουμενική σύνοδος της Νίκαιας (325) όρισε ως μέρα του Πάσχα την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο που ακολουθεί την εαρινή ισημερία της 21ης Μαρτίου.
Τα πράγματα άλλαξαν από τη στιγμή που υιοθετήθηκε το Γρηγοριανό ημερολόγιο από τη Δύση ενώ το αναθεωρημένο Ιουλιανό ημερολόγιο υιοθετήθηκε για εκκλησιαστική χρήση από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, την Ορθόδοξη Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας, την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλεξάνδρειας, την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία της Αντιόχειας, τη Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία, την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ιαπωνίας, την Εκκλησία της Κύπρου, την Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος, την Ορθόδοξη, Εκκλησία στην Αμερική τη Ρουμανική Ορθόδοξη Εκκλησία και την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας.
Το παλαιό Ιουλιανό ημερολόγιο ακολουθείται μόνο από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, τη Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία, τη Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία, τη Γεωργιανή Ορθόδοξη Εκκλησία και το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων παρόλο που όλα τα ορθόδοξα κράτη έχουν υιοθετήσει το Γρηγοριανό ως το επίσημο κρατικό ημερολόγιο.
Η γεωπολιτική διάσταση
Στο ορισμό κοινής ημέρας για το Πάσχα, υπάρχει και μία γεωπολιτική διάσταση. Η λήψη απόφασης για τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία είναι κάτι απλό λόγω της κάθετης δομής διοίκησης που υπάρχει με τον πάπα να αποτελεί την κεφαλή.
Αναφορικά με την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι πιο σύνθετο λόγω του συνοδικού συστήματος με αποτέλεσμα προς το παρόν να μην υπάρχει ενιαία στάση. Η βασική αιτία είναι η η στάση του Πατριαρχείου Μόσχας με τη δεδομένη διακοπή της ευχαριστιακής κοινωνίας με το Φανάρι καθώς και των δορυφόρων του, όπως το Πατριαρχείο Σερβίας, αλλά και της διάστασης που έχει διατυπωθεί κατά το παρελθόν από το Πατριαρχείο Ιεροσολύµων.