Εορτολόγιο 16 Δεκεμβρίου: Τα σπάνια ονόματα που γιορτάζουν σήμερα - Ο Άγιος προστάτης των ζώων

Σήμερα, σύμφωνα με το εορτολόγιο, έχουν γιορτή οι:

• Θεοφανώ
• Μόδεστος

Αγία Θεοφανώ η Θαυματουργή σύζυγος του βασιλιά Λέοντα του σοφού

Σύμφωνα με τον συναξαριστή, η Αγία Θεοφανώ ήταν μια ευσεβέστατη και ενάρετη βασίλισσα, που εξυμνήθηκε πολύ από τους χρονογράφους της εποχής εκείνης, για την ευαγγελική της ζωή, τις ελεημοσύνες της και την άκρα ευσέβειά της.

Ήταν κόρη του Κωνσταντίνου του Μαρτινακίου, του Ιλλουστρίου και της Άννας. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και ανατράφηκε με επιμέλεια.

Σε κατάλληλη ηλικία, ο βασιλιάς Βασίλειος ο Μακεδόνας την έδωσε για σύζυγο στον γιό του Λέοντα τον Σοφό (886 - 912 μ.Χ.), με τον οποίο για 12 χρόνια ζούσε με αφοσίωση συζυγική και αναγνωρίστηκε αμέσως από τους συγχρόνους της σαν αγία και θαυματουργή για τα πολλά έργα αγάπης που έκανε.

Παρ' όλο τα μεγαλεία και τον πλούτο που την πλαισίωνε, διατήρησε τη ταπεινοφροσύνη και την μετριοφροσύνη που την χαρακτήριζε πριν. Προτιμούσε να είναι απλά ντυμένη και να βρίσκεται δίπλα στους ανθρώπους που την χρειαζόντουσαν. Γι' αυτό ντυνόταν απλά για να μην αναγνωρίζεται και με την συνοδεία δύο έμπιστων υπηρετριών της, γύρναγε στα σπίτια των φτωχών και κατατρεγμένων και πρόσφερε την βοήθειά της. Ήταν τόση η πίστη της, που αξιώθηκε να θαυματουργήσει. Όταν εγκατέλειπε η ιατρική επιστήμη κάποιον ασθενή διότι δεν μπορούσε να τον θεραπεύσει, του επανέφερε την υγεία του η Αγία με την δύναμη της ψυχής της. Παρ' όλο τις πίκρες που δέχθηκε στη ζωή της η Αγία Θεοφανώ υμνούσε τον Κύριο με μία άσβεστη φλόγα.

Όταν πέθανε, ο σύζυγός της, έκτισε ωραιότατο ναό, κοντά στον ναό των Αγίων Αποστόλων, όπου εναποτέθηκε το τίμιο λείψανό της. Αυτό μετακόμισε ο Πατριάρχης Γεννάδιος ο Σχολάριος, στο ναό των Αγίων Αποστόλων και από 'κεί αργότερα μεταφέρθηκε στο Πατριαρχείο, όπου μέχρι σήμερα σώζεται.

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος δ'. Ὁ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῷ

Προελομένη τὰ οὐράνια πόθω, Θεοφανῶ τὴν βιοτὴν διεξῆλθες, ἀγγελικῶς ἐν γῇ περιπολεύουσα, ὅθεν κατηξίωσαι, οὐρανίων χαρίτων, σὺν Ἀγγέλων τόξεσι, καὶ Ἁγίων χορείαις, παριστάμενη τῷ Παμβασιλεῖ ὂν ἐκδυσώπει, εὐρεὶν ἠμᾶς ἔλεος.

Άγιος Μόδεστος, ο προστάτης των ζώων

Ο Άγιος Μόδεστος θεωρείται προστάτης των ζώων και των κτηνοτρόφων. Στο ευχολόγιο υπάρχει μάλιστα και ειδική ευχή «εις κτήνη», που κατά την παράδοση θεωρείται έργο του αγίου.

Η ημέρα της εορτής αποτελούσε παραδοσιακή αργία, με προσφορές άρτων και κολλύβων στον ναό από τους γεωργούς, οι οποίοι με τον αγιασμό εκείνης της ημέρας ράντιζαν τα σπαρμένα χωράφια τους. Κόλλυβα του αγίου έριχναν στα χωράφια, για να εξασφαλίσουν τη γονιμότητα της γης, ενώ κόλλυβα και άρτο έδιναν και στα ζώα τους να φάνε, για να έχουν την προστασία του.

Ο Άγιος Μόδεστος τιμάται ιδιαίτερα στη Μακεδονία και στη Θεσσαλία.

Στην Καλαμπάκα μάλιστα οι κτηνοτρόφοι μάζευαν τα ζώα τους έξω από τον ναό για να τα ραντίσει ο ιερέας με τον αγιασμό της ημέρας.

Στη Λέσβο, όπως και σε άλλες περιοχές, πίστευαν ότι ο άγιος ήταν ο ίδιος γεωργός και κτηνοτρόφος και οι γεωργοί τιμούσαν τη μνήμη του παρασκευάζοντας και μοιράζοντας λουκουμάδες στους συγχωριανούς τους.

Στη Νάξο τον τιμούν ως τον πρώτο εξημερωτή των βοδιών.

Στην Κρήτη, πάλι, φροντίζουν να μην κουράζουν τα ζώα τους την ημέρα της εορτής του αγίου, πιστεύοντας ότι, σε διαφορετική περίπτωση, ο άγιος θυμώνει και τιμωρεί τους άκαρδους ανθρώπους.

Οι λατρευτικές αυτές αντιλήψεις και πρακτικές συνδέονται με τις νοοτροπίες εποχών κατά τις οποίες δεν υπήρχαντα μηχανικά μέσα παραγωγής και τα ζώα αποτελούσαν βασικούς