Οι προοπτικές της Κοινωνικής Οικονομίας
Η αρμόδια για την καταπολέμηση της ανεργίας Ράνια Αντωνοπούλου, μίλησε σε ημερίδα, με θέμα «Κοινωνική Οικονομία: Απάντηση στην κρίση. Παίρνουμε τη ζωή μας στα χέρια μας-Δημιουργούμε τις δικές μας δουλειές», που διοργάνωσε η Ομάδα Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας του Τμήματος Οικονομικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ.
Όπως είπε, η κοινωνική οικονομία είναι υψηλά στους σχεδιασμούς τόσο του κόμματος όσο και της κυβέρνησης, για τους εξής λόγους:
«Πολιτικά, γιατί εφαρμόζει στην πράξη μια άλλου τύπου συγκρότηση της παραγωγής και της εργασίας. Και αυτό είναι στοιχείο που εισάγει μια καινούργια λογική. Γιατί για μας δεν περιορίζεται απλά σε μια πολιτική ένταξης ειδικών προγραμμάτων για ευάλωτες ομάδες, αλλά απλώνεται σε κάθε οικονομική δραστηριότητα. Δεν αποτελεί έναν τρίτο πυλώνα δίπλα στον ιδιωτικό και το δημόσιο τομέα, γενικά, αλλά έναν τομέα ο οποίος ακριβώς επειδή έχει έντονα τα στοιχεία της δημοκρατίας και του ελέγχου, διεισδύει και επηρεάζει τόσο τον ιδιωτικό όσο και το δημόσιο τομέα. Αλλά αποτελεί "όχημα" που μπορεί να μετασχηματίσει τις ίδιες τις σχέσεις παραγωγής.
Οικονομικά: Γιατί μέσα στην περίοδο της κρίσης μπορεί να συνεισφέρει ένα σημαντικό μερίδιο του ΑΕΠ, όπως συμβαίνει σε πολλές χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής. Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα της Γαλλίας και της Ισπανίας, όπου οι δραστηριότητες της κοινωνικής οικονομίας καταλαμβάνουν ποσοστό μεγαλύτερο του 10% του ΑΕΠ τους.
Η δική μας αντίληψη για την κοινωνική οικονομία απευθύνεται στο σύνολο των πολιτών και στο σύνολο των οικονομικών δραστηριοτήτων. Δεν αντιλαμβανόμαστε την Κοινωνική Οικονομία ως περιφερειακή δραστηριότητα, αλλά ως έναν από τους κεντρικούς πυλώνες της οικονομίας».
Παράλληλα, η κα Αντωνοπούλου τόνισε ότι η ΚΑΟ αποτελεί οριζόντια στρατηγική προτεραιότητα για την κυβέρνηση, «γιατί μπορεί να συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη μέσα από τη διεύρυνση εγχειρημάτων της ΚΑΟ σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, στην καταπολέμηση της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού, καθώς και στην εμβάθυνση της δημοκρατίας στην παραγωγή και την εργασία».
Μεταξύ άλλων, η κα Αντωνοπούλου ανέφερε ότι ο σχεδιασμός για την κοινωνική οικονομία οφείλει να λαμβάνει υπόψη του το στόχο της ανάπτυξης του πεδίου με ταχείς ρυθμούς, «ώστε να μεταβούμε από τη σημερινή κατάσταση όπου η ΚΑΟ συνεισφέρει ελάχιστα στο ΑΕΠ της χώρας σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, σε ένα επίπεδο που θα συνεισφέρει σημαντικά στο ΑΕΠ της χώρας. Στόχος, λοιπόν, είναι η αύξηση του αριθμού των εγχειρημάτων της ΚΑΟ, η ανάπτυξή τους σε μια σειρά παραγωγικούς τομείς, ώστε να καταλάβουν ικανό μερίδιο της αγοράς, όπως συμβαίνει και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες».
Όπως υπογράμμισε, η στρατηγική και οι προτεραιότητες για την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας επικεντρώνεται στους παρακάτω τομείς:
«- Παρεμβάσεις σε θεσμικό/νομοθετικό επίπεδο που διευκολύνουν τη σύσταση κοινωνικών επιχειρήσεων και διασφαλίζουν ένα απλοποιημένο και κωδικοποιημένο θεσμικό πλαίσιο για την ανάπτυξη του πεδίου που θεραπεύουν τα προβλήματα.
- Εργαλεία στήριξης της Κοινωνικής Οικονομίας, ώστε να παρέχονται όλα εκείνα τα μέσα που θα υποστηρίξουν την ανάπτυξη των εγχειρημάτων με βιώσιμο τρόπο.
- Παρεμβάσεις δικτύωσης και δημοσιότητας, ώστε η Κοινωνική Οικονομία να μετατραπεί από περιφερειακή δραστηριότητα σε κεντρική επιλογή για την κάλυψη και εξυπηρέτηση αναγκών».
Σε δηλώσεις της, η κα Αντωνοπούλου είπε ότι η Κοινωνική Οικονομία είναι ένας χώρος ο οποίος βρίσκεται σε εξέλιξη και ανάπτυξη και βασικό χαρακτηριστικό της είναι ο δημοκρατικός συντονισμός όλων όσων εργάζονται και συμμετέχουν σε αυτού του είδους τα εγχειρήματα και τις επιχειρήσεις.
«Σήμερα, σε συνθήκες έκτακτης κατάστασης, η εφαρμογή καινοτόμων πολιτικών είναι απαραίτητη» σημείωσε η κα Αντωνοπούλου.
Από την πλευρά της, η αναπληρώτρια υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης Θεανώ Φωτίου, τόνισε το ρόλο που μπορεί να παίξει η κοινωνική επιχειρηματικότητα και πως μπορεί να λειτουργήσει ως «όχημα» για την κοινωνική προστασία.
Για τη σημασία της Κοινωνικής Οικονομίας μίλησε και ο διευθυντής του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς Διονύσης Βαλασσάς, ο οποίος είπε ότι ο συνεταιρισμός κλείνει εφέτος 100 χρόνια ζωής.
«Αξίζει να τονίσω ότι τα 100 χρόνια είναι αδιάλειπτης λειτουργίας, δεν έκλεισε ούτε μία μέρα. Ακόμα και στο χώρο των ιδιωτικών επιχειρήσεων, δύσκολα συναντάς επιχείρηση με 100 χρόνια παρελθόν. Αυτή τη στιγμή, ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς είναι ο στυλοβάτης της οικονομικής ζωής του χωριού. Έχει μέλη του 700 αγροτικά νοικοκυριά, ελέγχει το σύνολο της αγροτικής παραγωγής του χωριού, διακινεί περίπου 13 με 15 εκατομμύρια κιλά προϊόντων, ετησίως και πραγματοποιεί τζίρο 15 εκατ. ευρώ. Ο κόσμος, εκτός του ότι έχει εξασφαλισμένη την παραγωγή του, στηρίζεται και έμμεσα με παροχή εφοδίων επί πιστώσει, ως συνεταιρισμός έχει το μοναδικό οργανωμένο σούπερ μάρκετ στο ανατολικό Πήλιο, παρέχει υπηρεσίες στους αγρότες και επιπλέον στους "νεκρούς" μήνες του χειμώνα πολλά μέλη των οικογενειών απασχολούνται με ημερομίσθια στο εργοστάσιο του συνεταιρισμού για τη διαλογή και την τυποποίηση των προϊόντων. Έμμεσα, δηλαδή, ένα μέρος από το εισόδημα του προϊόντος ανακυκλώνεται, επιστρέφοντας πάλι στις ίδιες οικογένειες. Ο συνεταιρισμός πραγματοποιεί και αμιγώς κοινωνική υπηρεσία, βοηθώντας οικογένειες που δυσκολεύονται, σε περιπτώσεις προβλημάτων υγείας ή έκτακτες περιπτώσεις» δήλωσε ο κ. Βαλασσάς, ενώ τόνισε ότι, αν υπήρχαν πολλά παραδείγματα σαν τη Ζαγορά στην Ελλάδα, «θα μιλούσαμε κυριολεκτικά για άλλη χώρα, ειδικά σε ό,τι αφορά το θέμα της περιφερειακής ανάπτυξης της υπαίθρου».
Για τις προοπτικές της Κοινωνικής Οικονομίας μίλησε και η Χριστίνα Πάντζου, συντάκτρια και μέλος του συνεταιρισμού «Η Εφημερίδα των Συντακτών», η οποία δήλωσε τα εξής: «Εμείς ξεκινήσαμε, πριν από τρία χρόνια. Η αντίληψή μας είναι ότι χρειάζεται ένας άλλος τρόπος να παράγουμε, γιατί εμείς παράγουμε - παράγουμε ειδήσεις, ενημέρωση- αλλά και ένας άλλος τρόπος να καταναλώνουμε και να ζούμε. Πήραμε την τύχη στα χέρια μας, μας είπαν ότι είναι μία ουτοπία ή κάτι ανέφικτο, το μόνο μας κεφάλαιο ήταν το συνεταιριστικό μερίδιο, που βάλαμε και, σήμερα, είμαστε η πιο υγιής επιχείρηση στο χώρο των ΜΜΕ. Δεν χρωστάμε πουθενά, δεν έχουμε χρηματοδότες, δεν έχουμε κανέναν πίσω μας, παρά μόνον τη δουλειά μας και νομίζω ότι οι εργαζόμενοι έχουμε αποδείξει αυτά τα τρία χρόνια ότι μπορούμε να φτιάξουμε ένα άλλο σύστημα μέσα στο οποίο να λειτουργούμε, που να είναι δημοκρατικό, ανεξάρτητο και που το σύνθημά μας τουλάχιστον για μας που κινούμαστε στο χώρο των media να είναι ότι οι μοναδικοί εργοδότες μας είναι οι αναγνώστες».
Μεταξύ των ομιλητών στην ημερίδα ήταν και ο λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Γιώργος Σταμπουλής, ο οποίος ανέφερε, μεταξύ άλλων: «Αυτό που βλέπουμε και έχουμε παρατηρήσει είναι ότι πάντα στην εξέλιξη της κοινωνίας υπάρχουν μορφές νέων τρόπων παραγωγής, οργάνωσης της οικονομίας και της κοινωνίας, οι οποίες ενυπάρχουν στο παλιό σύστημα και αποτελούν τη μήτρα για το καινούργιο. Εμείς έχουμε μελετήσει διεξοδικά σε πάρα πολλές χώρες τα τελευταία χρόνια αρκετά συστήματα αλληλέγγυας και κοινωνικής οικονομίας, τα οποία έχουν αποδείξει ότι είναι πιο αποτελεσματικά, πιο παραγωγικά και πιο ανταγωνιστικά, απ' αυτό που γνωρίζουμε ως κυρίαρχο τρόπο παραγωγής σήμερα, που είναι η καπιταλιστική επιχείρηση».