Τι σημαίνει η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης από τα 6 στα 12 μίλια

«Άμεσα με νομοσχέδιο που θα καταθέσει κυβέρνηση η Ελλάδα επεκτείνει την αιγιαλίτισα ζώνη από τα έξι στα 12 μίλια προς δυσμάς», είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

«Η Ελλάδα μεγαλώνει το έχουν πει κι άλλοι εμείς είμαστε όμως αυτοί που το κάνουν πράξη. Προβαίνουμε έτσι σε μία θαλάσσια περιοχή συγκεκριμένα αυτή του Ιονίου και των αιωνίων νήσων μέχρι το ακρωτήριο Ταίναρο της Πελοποννήσου στην άσκηση ενός αδιαμφισβήτητου κυριαρχικού μας δικαιώματος σύμφωνα με το δίκιο της θάλασσας. Το δικαίωμα αυτό η χώρα μας επιφυλάσσεται να ασκήσει μελλοντικά και σε άλλες περιοχές και το οποίοι έχουν άσκηση γείτονες μας με συμβιβασμό στο δίκαιο της θάλασσας. Ο υπουργός εξωτερικών έχει με ενημερώσει τους ομολόγους του Αλβανίας και Ιταλίας για αυτή μας την απόφαση. Η συνεννόηση με την Ιταλία αποτέλεσε τον προπομπό και το αναγκαίο προστάδιο για τη συμφωνία με την Αίγυπτο στο ίδιο πνεύμα πάντα οι άριστες διμερείς μας σχέσεις να αναβαθμιστούν με τον καθορισμό αποκλειστικών οικονομικών ζωνών στην ανατολική Μεσόγειο με το ίδιο υπόβαθρο το δίκαιο της θάλασσας και τον ίδιο πάντα στόχο να υπηρετηθούν τα εθνικά συμφέροντα παράλληλα με την υπέρβαση ενός χρόνου αδιέξοδου», τόνισε ο Έλληνας πρωθυπουργός.

Τι σημαίνει πρακτικά αυτό;

Θυμίζουμε ότι τον Οκτώβριο του 2018 ο Νίκος Κοτζιάς στην αποχαιρετιστήρια ομιλία του στην τελετή παράδοσης – παραλαβής στο υπουργείο Εξωτερικών ενώπιον του πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, και πιθανότατα σε συνεννόηση με τον ίδιο, προανήγγειλε την επέκταση της Αιγιαλίτιδας ζώνης από τα 6 στα 12 μίλια.

Η ανακοίνωση που έγινε για την τμηματική επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια, αποτελεί μια εξέλιξη η οποία αλλάζει την πάγια στάση της εξωτερικής πολιτικής στο συγκεκριμένο ζήτημα για 80 χρόνια.

Τα 6 ναυτικά μίλια ισχύουν από το 1936 και έκτοτε υπάρχει μια διαρκής συζήτηση περί του αν η Ελλάδα θα πρέπει να τα επεκτείνει στα 12, βάσει του εθιμικού δικαιώματος που ορίζεται από την ίδια τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Από τον Ιούνιο του 1996 και έπειτα, το συγκεκριμένο ζήτημα κατέστη κεντρικό για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, καθώς η Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας εξουσιοδότησε το κράτος να κηρύξει πόλεμο εναντίον της Ελλάδας σε περίπτωση επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ.

Τα χωρικά ύδατα αποτελούν επέκταση στη θάλασσα της εθνικής κυριαρχίας μιας χώρας πέρα από τις ακτές της. Θεωρούνται μέρος του εθνικού εδάφους και επ’ αυτών ασκείται πλήρης εξουσία από την παράκτια χώρα.

Πρόκειται δηλαδή για μια ζώνη συνέχεια των ακτών, που καλύπτει ένα τέτοιο πλάτος, απόσταση από την ακτογραμμή, η οποία καθορίζεται από τους ισχύοντες κάθε φορά κανόνες του Διεθνούς Δικαίου.

Τα χωρικά ύδατα της Ελλάδας εκτείνονται στα 6 ναυτικά μίλια από τη φυσική ακτογραμμή, δηλαδή από την παραλία.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, το πλάτος λόγω γεωγραφικών περιορισμών, μπορεί να είναι μικρότερο από 6 ν. μίλια. Εάν, π.χ., η απόσταση της ελληνικής ακτής από την απέναντι τουρκική ακτή είναι μικρότερη των 12 ν. μιλίων (το άθροισμα των χωρικών υδάτων των απέναντι ακτών), τότε εφαρμόζεται ο κανόνας της μέσης γραμμής, δηλαδή η μέση απόσταση των ακτών των δύο χωρών, εκτός εάν υπάρχουν άλλες σχετικές συμβατικές ρυθμίσεις.

Αυτή είναι η περίπτωση των ανατολικών ακτών των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και της Δωδεκανήσου. Ειδικά για την οριοθέτηση στην περιοχή των Δωδεκανήσων ισχύει η Συμφωνία της 4ης Γενάρη 1932 και το Πρωτόκολλο της 28ης Δεκέμβρη 1932 μεταξύ Ιταλίας και Τουρκίας.

Η συμφωνία αυτή ορίζει επακριβώς τα θαλάσσια σύνορα των Δωδεκανήσων και συνοδεύεται και από σχετικούς χάρτες. Η Ελλάδα θεωρείται διάδοχο κράτος της Ιταλίας στη συμφωνία αυτή με βάση τη Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων της 10ης Φλεβάρη 1947, που εκχωρεί την κυριαρχία των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα.

Δύο είναι τα νομοθετήματα τα σχετικά με την αιγιαλίτιδα ζώνη της Ελλάδας. Συγκεκριμένα, ο Α.Ν. 230/1936 «περί καθορισμού αιγιαλίτιδας ζώνης της Ελλάδος». Η πρόβλεψη αυτή επαναλαμβάνεται και στον ΚΔΝΔ (Ν.Δ. 187/1973», που ορίζει ότι «τα χωρικά ύδατα περιλαμβάνουν θαλάσσια ζώνη, της οποίας το πλάτος ορίζεται εις εξ ναυτικά μίλια, δυνάμενων να ορισθή και διαφόρως διά Π. Διαταγμάτων εκδιδομένων προτάσει του Υπουργικού Συμβουλίου».

Έκτοτε τα δεδομένα άλλαξαν.

Σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, εθιμικό και συμβατικό, η Ελλάδα έχει το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 ν. μίλια. Κατά την επικύρωση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, η Ελλάδα προέβη σε δήλωση σύμφωνα με την οποία «ο χρόνος και ο τόπος άσκησης των εν λόγω δικαιωμάτων (…) είναι ένα ζήτημα που απορρέει από την εθνική της στρατηγική».

Επιπλέον το άρθρο 2 του Ν.2321/1995, κυρωτικού της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας, προβλέπει ότι «η Ελλάδα έχει το αναφαίρετο δικαίωμα κατ’ εφαρμογή του άρθρου 3 της κυρουμένης Συμβάσεως να επεκτείνει σε οποιονδήποτε χρόνο το εύρος της χωρικής θάλασσας μέχρι αποστάσεως 12 ν. μιλίων».

Βέβαια, ένα δικαίωμα που δεν ασκείται, και μάλιστα υπό το βάρος της απειλής πολέμου από την Τουρκία, υποβαθμίζεται και με την πάροδο του χρόνου γίνεται ανενεργό. Η Τουρκία, με απόφαση της Εθνοσυνέλευσής της (8/6/1995), μόλις τέθηκε σε ισχύ η Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας, εξέδωσε το γνωστό «casus belli». Θεωρεί ως αιτία πολέμου την επέκταση στα 12 μίλια των ελληνικών χωρικών υδάτων.

Η Τουρκία έκτοτε δεν έχει ανακαλέσει την πολιτική της αυτή παρά την …«ευρωπαϊκή» πορεία της.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών υδάτων μέχρι τα 12 ν. μίλια έχει ασκηθεί ήδη από πολλά κράτη συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας, η οποία από το 1964 έχει επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στον Εύξεινο Πόντο και τη Μεσόγειο στα 12 ν. μίλια.

Επίσης, από την τουρκική πλευρά προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι με την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα νησιά του Αιγαίου στα 12 ν. μίλια θα αποκλειστούν οι τουρκικές ακτές από την πρόσβασή τους στη θάλασσα και η θαλάσσια επικοινωνία μεταξύ των τουρκικών παραλίων θα γίνεται μετά από ελληνική έγκριση.

Σε καμία περίπτωση δε θα ισχύσει αυτό γιατί, σύμφωνα με τη νέα Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, το δικαίωμα της αβλαβούς διέλευσης κατοχυρώνεται απόλυτα και διευρύνεται. Επίσης, υπάρχουν ειδικές ρυθμίσεις περί θαλασσίων στενών, που διευκολύνουν τη ναυσιπλοΐα.

Κάνοντας χρήση αυτών των δικαιωμάτων ακόμα και πολεμικά πλοία άλλων χωρών μπορούν να περάσουν ανενόχλητα από τα ελληνικά χωρικά ύδατα και από τα στενά περάσματα μεταξύ των νησιών, όπως εξάλλου γίνεται και σήμερα.

Ενα άλλο επιχείρημα της τουρκικής πλευράς είναι ότι με την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια, ανατρέπεται το «στάτους» που έφερε η Συνθήκη της Λοζάνης στο Αιγαίο. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι το πλάτος των χωρικών υδάτων δεν είναι κάτι στατικό αλλά καθορίζεται κάθε φορά με βάση το βεληνεκές των όπλων που μπορούν να προσεγγίσουν μια ακτή.

Όταν υπογράφηκε, το 1923, η συγκεκριμένη συνθήκη ίσχυαν διεθνώς τα 3 ν. μίλια ως χωρικά ύδατα. Αργότερα έγιναν τα 6 ν. μίλια και σήμερα έχουν καθιερωθεί τα 12 ν. μίλια.
Πρέπει να επισημάνουμε ότι από την ελληνική πλευρά το ζήτημα της επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 ν. μίλια «φυλάσσεται» περισσότερο σαν διαπραγματευτικό χαρτί σε μια επικείμενη διαδικασία συζήτησης όλου του πακέτου των τουρκικών διεκδικήσεων, καθώς τυχόν επέκταση στα 12 ν. μίλια των ελληνικών χωρικών υδάτων έχει καταλυτική επίδραση και στο ζήτημα της υφαλοκρηπίδας και του εναέριου χώρου.

Επίσης, δεν έχει γίνει χρήση ούτε του δικαιώματος που παρέχεται από το Διεθνές Δίκαιο για καθορισμό «ευθειών γραμμών βάσης». Πρόκειται για μια νοητή ευθεία γραμμή που συνδέει τις άκρες ενός κόλπου και η γραμμή αυτή ορίζεται ως βάση απ’ όπου αρχίζει η μέτρηση του πλάτους της ζώνης των χωρικών υδάτων.

Κάτι τέτοιο δεν είχε γίνει μέχρι σήμερα.

Η ίδια εγκατάλειψη από ελληνικής πλευράς ισχύει και για το δικαίωμα της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) που μπορεί να ορίσει η Ελλάδα πέρα από τα χωρικά της ύδατα.

Διαβάστε σχετικά:

«Πάγωσαν» οι Τούρκοι με την ανακοίνωση Μητσοτάκη για τα χωρικά ύδατα – Τι γράφουν

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr

Διαβάστε επίσης:

Δέος: Βρέθηκε κατεψυγμένο προϊστορικό κουτάβι - Δείτε τι βρήκαν στα δόντια του