Κωνσταντίνος Φίλης στο Newsbomb.gr: O ρόλος της Ελλάδας στην εποχή ανταγωνισμού μεγάλων δυνάμεων

Σε αυτό το πλαίσιο, ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει πως τα δεδομένα της εποχής μας έχουν αλλάξει δραματικά σε σχέση με αυτά του Ψυχρού Πολέμου (με τα δύο ξεκάθαρα στρατόπεδά του) και των αρχών της δεκαετίας του 1990 (με την ηγεμoνία των ΗΠΑ ως της μόνης εναπομείνασας υπερδύναμης).

Αρκετοί κάνουν παραλληλισμό με την κατάσταση στον κόσμο κατά την εποχή πριν τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, με τον ανταγωνισμό μεταξύ πολλαπλών δυνάμεων διεθνούς εμβέλειας και μεγάλων φιλοδοξιών, σε μια όχι και τόσο αισιόδοξη προσέγγιση των πραγμάτων όσον αφορά στο προσεχές μέλλον.

Ανεξαρτήτως του αν ο παραλληλισμός αυτός είναι εύστοχος ή όχι, «μέτωπα ανταγωνισμού» είναι σε εξέλιξη σε διάφορα σημεία του πλανήτη, διαμορφώνοντας ένα πλαίσιο το οποίο επιτάσσει ορθή αξιολόγηση και επιλογές, είτε από «μεγάλες δυνάμεις» είτε από χώρες που βρίσκονται σε «προκλητικές» περιοχές όπως η Ελλάδα.

Ένας πολυκεντρικός κόσμος

«Είναι αδιαμφισβήτητο ότι βρισκόμαστε ενώπιον ενός πολυκεντρικού κόσμου» σημειώνει, μιλώντας στο newsbomb.gr, ο Κωνσταντίνος Φίλης, εκτελεστικός διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ), υπογραμμίζοντας πως πλέον δεν υφίσταται το «μονοπώλιο» ισχύος των ΗΠΑ.

«Εδώ και περίπου 20 χρόνια άρχισε να μεταφέρεται ο πλούτος στην Ανατολή, οπότε είναι λογικό ότι οι δυνάμεις της Ανατολής- κυρίως η Κίνα- επιθυμούν να μετατρέψουν την οικονομική ισχύ σε πολιτικό αποτέλεσμα. Θεωρούν ότι ο κόσμος είναι δομημένος με έναν τρόπο που εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Δύσης, ειδικότερα των ΗΠΑ, και θέλουν να διορθώσουν αυτή την κατάσταση και να την προσαρμόσουν στις νέες πραγματικότητες» υπογραμμίζει ο κ. Φίλης.

Στο νέο παγκόσμιο «ψηφιδωτό» ο ρόλος της Κίνας είναι κομβικής σημασίας: «Μέσω της οικονομικής της διείσδυσης παίζει έναν ρόλο που κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίσει ή υποτιμήσει. Στη Νότια Σινική Θάλασσα και στο εγγύς περιβάλλον της είναι πιο επιθετική από ό,τι στο παρελθόν, καθώς πατάει καλύτερα στα πόδια της. Επίσης, έχει καταφέρει να διεμβολίσει το δυτικό μέτωπο, το οποίο ειδικά από τον Τραμπ και μετά έπαψε να είναι αρραγές» προσθέτει ο εκτελεστικός διευθυντής του ΙΔΙΣ. Σε αυτό το πλαίσιο, υπενθυμίζει την προκαταρκτική συμφωνία που υπέγραψαν μαζί της τον Δεκέμβριο του 2020 η Γαλλία και η Γερμανία, «ακόμα και αν ο Τζο Μπάιντεν είχε ζητήσει να περιμένουν την ορκωμοσία του, ώστε να υπάρξει κοινή γραμμή της Δύσης ως προς την Κίνα».

Στο πλαίσιο της ανόδου της Κίνας, πολλοί κάνουν λόγο για έναν «Ψυχρό Πόλεμο 2.0», λόγω του διαφαινόμενου «διπόλου», μεταξύ δυτικών δημοκρατιών και απολυταρχικών καθεστώτων- ωστόσο ο κ. Φίλης τονίζει πως η Κίνα, αν και ανερχόμενη δύναμη, δεν μπορεί ακόμα να «κοιτάξει στα μάτια» τις ΗΠΑ.

Το ερώτημα, όπως επισημαίνει, είναι αν ο πρόεδρος Μπάιντεν θα καταφέρει να επανασυσπειρώσει τη Δύση, ώστε να στοιχηθεί πίσω από έναν σκοπό, ο οποίος είναι η ανάσχεση της κινεζικής επιρροής, ή αν η ΕΕ τελικά ακολουθήσει δική της, αρκετά πιο αυτόνομη, πορεία.

«Πιο αυτόνομη σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει μια ενιαία γραμμή από πλευράς των δυτικών. Αυτό σημαίνει ότι κάποιες φορές θα υπάρχει συνεργασία και κάποιες όχι, μα δεν θα υπάρχει ένα μέτωπο, το οποίο η Κίνα θα αντιμετωπίζει έχοντας απέναντί της το σύνολο της Δύσης. Επίσης, και για τις ΗΠΑ, επειδή η Κίνα έχει μια αξιοπρόσεκτη παρουσία στο διεθνές οικονομικό γίγνεσθαι, δεν θα ήταν εύκολη μια μέχρι εσχάτων αντιπαράθεση...το πιθανότερο σενάριο θα είναι να εξισορροπήσουν εκεί που μπορούν την κινεζική επιρροή και να συνεργαστούν αλλού» εκτιμά ο κ. Φίλης

Η Ελλάδα και ο κόσμος

Όσον αφορά στη θέση και τον ρόλο της Ελλάδας στην τάξη πραγμάτων που διαμορφώνεται παγκοσμίως, για τον κ. Φίλη τα πράγματα είναι σε μεγάλο βαθμό ξεκάθαρα: «Η Ελλάδα είναι αγκυροβολημένη στη Δύση, και κατά τρόπο που δεν συζητούμε για αλλαγή στρατηγικού προσανατολισμού. Οι ΗΠΑ αποτελούν πνεύμονα ασφαλείας για την Ελλάδα, και αυτό δεν μπορεί να αλλάξει- ακόμα και σε συνθήκες όπου κατανοούμε πως η Δύση βρίσκεται σε πτωτική πορεία».

Από την άλλη, η στροφή των ΗΠΑ στον Ειρηνικό και η μερική αποστασιοποίηση/ επιλεκτική παρεμβατικότητά τους στην περιοχή μας (ανατολική Μεσόγειος, Βαλκάνια, Μέση Ανατολή) διαμορφώνουν νέα δεδομένα, δημιουργώντας ένα κενό το οποίο επιδιώκουν να καλύψουν άλλες, αναθεωρητικές δυνάμεις, όπως η Τουρκία και η Ρωσία.

«Αυτό που θέλουμε εμείς, οπότε, είναι η δημιουργία ενός σχηματισμού στην ευρύτερη περιοχή, που θα εξυπηρετεί τα δυτικά συμφέροντα, θα εξυπηρετείται από τα δυτικά συμφέροντα και θα έχει ως γνώμονα την προώθηση ενός κοινά αποδεκτού πλαισίου επίλυσης διαφορών ή συνεργασίας, που θα πρέπει να αποδεχθούν όσες δυνάμεις επιθυμούν να συμμετέχουν σε αυτό- δηλαδή δεν μπορούμε να λέμε ότι επιλύουμε διαφορές με απειλές, η συνεργασία πρέπει να έχει πλαίσιο» τονίζει ο κ. Φίλης, εκτιμώντας πως η Ελλάδα κινείται σωστά προς αυτή την κατεύθυνση, ισχυροποιώντας τους δεσμούς με χώρες όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Ιορδανία.

Παράλληλα, σημειώνει, η χώρα μας θα έπρεπε να κοιτάξει περισσότερο και προς τα Βαλκάνια, ώστε να παίξει σταθεροποιητικό και προωθητικό ρόλο στην περιοχή- και να τον εξαργυρώσει απέναντι στους εταίρους.

Ως προς τις σχέσεις με άλλες δυνάμεις της Μεσογείου, αναφερόμενος στη Γαλλία, ο εκτελεστικός διευθυντής του ΙΔΙΣ, αναφερόμενος στη Γαλλία, σημειώνει πως μπορεί να είναι μια χώρα η οποία βρίσκεται σε σχετική πτώση τα τελευταία χρόνια, σε μεγάλο βαθμό λόγω των οικονομικών της προβλημάτων, μα παραμένει μια υπολογίσιμη δύναμη: «Είναι μια χώρα που αναζητά ρόλο και μέσα στη Δύση και ευρύτερα στην περιοχή και είναι επίσης μια μεσογειακή χώρα, που δεν θέλει να δει πχ την Τουρκία να καθίσταται ηγεμονική δύναμη. Οι Γάλλοι κατανοούν το συγκεκριμένο θέμα πολύ καλύτερα από πχ τους Γερμανούς».

Ο κ. Φίλης, μεταξύ άλλων, υπογραμμίζει τη σημασία που έχει η Αίγυπτος στο πλαίσιο αυτό, ενώ, σχολιάζοντας το ενδεχόμενο απόπειρας προσέγγισης του Καΐρου από την Άγκυρα, ή επαναπροσέγγισης του Τελ Αβίβ, εκτιμά πως είναι υπαρκτό, μα μάλλον δύσκολο όσο είναι ο Ερντογάν στην εξουσία.

«Σε κάθε περίπτωση, και η ελληνική πλευρά θα πρέπει να φροντίσει αν υπάρχει μια τέτοια ανάκαμψη να μην επηρεαστεί- και νομίζω ότι, από αυτή την άποψη, έχουμε ήδη αρχίσει να εμβαθύνουμε επαρκώς» καταλήγει.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.