Βαρώσια: Η πόλη «φάντασμα» της Αμμοχώστου και το αμαρτωλό άνοιγμα

Πριν την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974, τα Βαρώσια θεωρούνταν μια σύγχρονη και λαμπερή τουριστική περιοχή της Αμμοχώστου, με μεγάλη ανάπτυξη αλλά και προοπτικές. Έκτοτε είναι ευρέως γνωστή ως μια πόλη «φάντασμα» στο νότιο τμήμα του νησιού, την οποία εγκατέλειψαν οι νόμιμοι κάτοικοί της, περνώντας ταυτόχρονα υπό των έλεγχο των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, ενώ η είσοδος απαγορεύτηκε στο κοινό.

Ο πιο χαρακτηριστικός δρόμος του παραλιακού μετώπου ήταν η οδός «Τζον Κένεντι», ένας δρόμος, ο οποίος ξεκινούσε από ένα σημείο πολύ κοντά στο λιμάνι της Αμμοχώστου, περνούσε μέσα από τα Βαρώσια παράλληλα με την παραλία Γλώσσα. Κατά μήκος της μεγαλοπρεπούς οδού υπήρχαν πολλά διάσημα πολυώροφα ξενοδοχεία, μεταξύ των οποίων και το King George Hotel, το Asterias Hotel, το Grecian Hotel, το Florida hotel και το Argo Hotel που ήταν το αγαπημένο της Ελίζαμπεθ Τέιλορ.

Το Argo Hotel βρίσκεται κοντά στο τέλος της οδού Κένεντι με θέα στον Πρωταρά και στον Κόλπο της Συκιάς. Άλλος ένας κεντρικός δρόμος στα Βαρώσια ήταν η οδός Λεωνίδα, που έβγαινε από την οδό Κένεντι και κατευθυνόταν δυτικά προς τη Γωνιά της Βιέννης. Η οδός Λεωνίδα ήταν ο κύριος δρόμος με μαγαζιά για ψώνια και με χώρους για ανάπαυση στα Βαρώσια με μπαρ, εστιατόρια και νυχτερινά κλαμπ, καθώς και με μια αντιπροσωπεία της Toyota.

Τα Βαρώσια πριν την τουρκική εισβολή είχαν πληθυσμό 39.000 κατοίκων. Ώρες πριν ελληνοκυπριακός και τουρκικός Στρατός βρεθούν σε μάχη στους δρόμους της Αμμοχώστου, ολόκληρος ο πληθυσμός διέφυγε, φοβούμενος τους βομβαρδισμούς. Πολλοί Κύπριοι διέφυγαν νότια στο Παραλίμνι, στη Δερύνεια και στη Λάρνακα. Από τότε, το Παραλίμνι έγινε η νέα πρωτεύουσα της επαρχίας της Αμμοχώστου.

Όταν ο Τουρκικός Στρατός πήρε τον έλεγχο της περιοχής τον περίφραξε και απαγόρευσε την είσοδο στους πάντες εκτός του προσωπικού του Τουρκικού Στρατού και των Ηνωμένων Εθνών. Οι άνθρωποι που ζούσαν στα Βαρώσια, ήλπιζαν πως μια μέρα θα επέστρεφαν στα σπίτια τους, μόλις η κατάσταση ηρεμούσε. Δυστυχώς όμως το θέρετρο δεν επέστρεψε ποτέ στην προγενέστερη μορφή του όπου μέχρι σήμερα κυριαρχεί η εγκατάλειψη.

Το ψήφισμα 550 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών του 1984 παραχώρησε την διαχείριση των Βαρωσίων στα Ηνωμένα Έθνη με σκοπό να γίνει επανεγκατάσταση των κατοίκων των Βαρωσίων και μόνο, που είχαν εκδιωχθεί. Το Τουρκικό κράτος δεν συμμορφώθηκε, αλλά κράτησε τα Βαρώσια ως «διαπραγματευτικό χαρτί», με την ελπίδα να πείσει τους κατοίκους της Κύπρου να αποδεχτούν μια επίλυση του Κυπριακού ζητήματος με τους δικούς τους όρους.

Το παράνομο άνοιγμα

Κατά παράβαση των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνώνη άνοιξε τμήμα του παραλιακού μετώπου στο Βαρώσι την Πέμπτη 8/10/20.

Παρά τις προειδοποιήσεις για περαιτέρω αυστηρές κυρώσεις αλλά και τις καταδικαστικές ανακοινώσεις της ΕΕ, για το παράνομο άνοιγμα του περίκλειστου προαστίου των Βαρωσίων, η Τουρκία συνεχίζει ακάθεκτη -αγνοώντας επιδεικτικά τις διεθνείς συνθήκες του ΟΗΕ- τις εργασίες για το άνοιγμα της πολύπαθης περιοχής.

Πλέον είναι σχεδόν έτοιμο το νέο κομμάτι της παραλίας της Χρυσής Ακτής το οποίο εκτείνεται σε μια μεγάλη απόσταση από το ξενοδοχείο Venus, καθιστώντας το προσβάσιμο για το κοινό στο άμεσο μέλλον.

Το κομμάτι της παραλίας που θα ανοιχθεί είναι αυτό που ο Τούρκος Πρόεδρος, Ταγίπ Ερντογάν είχε επισκεφθεί στις 15 Νοεμβρίου του 2020 και έφαγε μαζί με το ζεύγος Τατάρ στο κιόσκι που ειδικά κατασκευάστηκε για εκείνη την επίσκεψη. Το κιόσκι βρίσκεται ακόμη εκεί. Στον διάδρομο που έχει κατασκευαστεί προς την παραλία έχουν φυτευτεί φοίνικες ενώ δεξιά κατασκευάστηκε και αναψυκτήριο – καντίνα που ακόμη δεν λειτουργεί. Στην παραλία έχουν τοποθετηθεί ομπρέλες με κρεβατάκια θάλασσας. Ο χώρος είναι προσβάσιμος αλλά όχι προς χρήση.

Σε εξέλιξη οι εργασίες

Ήδη τμήμα της παραλίας της Χρυσής Ακτής λειτουργεί από το 1975, όπως και 3 ξενοδοχεία μπροστά σε αυτή, μόνο για τα μέλη του τουρκικού κατοχικού στρατού. Η περιοχή εκείνη δεν είναι πλέον προσβάσιμη και δεν μπορούν πολίτες να περάσουν από εκεί, όπως το πρώτο διάστημα που η περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου άνοιξε, αρχές του περασμένου Οκτωβρίου.

Πλέον όσοι πηγαίνουν στο Βαρώσι, από την Λεωφόρο Κένεντι στρίβουν δεξιά στην οδό Λειβαδιών, αριστερά στην Μιαούλη και πάλι αριστερά στην Ρούμελης για να ξαναβγούν στην Λεωφόρο Κένεντι, πολύ κοντά πλέον στο σημείο της παραλίας της Χρυσής Ακτής που θα ανοίξει.

Ο φακός της φωτογράφου του ΚΥΠΕ, Κάτιας Χριστοδούλου εντοπίζει ένα παλιό αυτοκίνητο, που αφέθηκε προφανώς εκεί από το 1974, δίπλα από μια πολυκατοικία, στην Κένεντι.

Στο σημείο δεξιά της Λεωφόρου Κένεντι, πριν την αυστηρά στρατιωτική μη προσβάσιμη περιοχή, εκτελούνται χωματουργικές εργασίες και ένα μεγάλο κομμάτι γης ισιώνεται, χωρίς να υπάρχει ένδειξη για το τί θα γίνει εκεί.

Αλλαγή και στον Δημοτικό Κήπο του Βαρωσιού, μπροστά από το 1ο Ελληνικό Γυμνάσιο Αμμοχώστου. Ο κήπος έχει καθαρισθεί και όπως φαίνεται θα χρησιμοποιηθεί. Δεν επιτρέπεται η είσοδος μέσα στον κήπο, ούτε και οι φωτογραφίες. Προ μηνών ο τ/κ Τύπος είχε γράψει ότι στην περίκλειστη πόλη επρόκειτο να κατασκευασθεί ο «κυπριακός εθνικός κήπος».

Στους δρόμους που είναι ανοικτοί και προσβάσιμοι στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου, υπάρχουν ποδηλάτες και αρκετοί «αστυνομικοί», όπως και κάμερες παρακολούθησης παντού. Έχει γίνει καθαρισμός από φυτά, χόρτα και δέντρα, αρκετών προσόψεων σπιτιών. Πλέον η πρόσβαση δεν επιτρέπεται σε κανένα κτίριο. Έχουν τοποθετηθεί παντού ξύλινοι πάσσαλοι με σκοινιά.

Ο χρόνος είναι αμείλικτος. Το γνωστό στους Βαρωσιώτες και όχι μόνο, κέντρο αναψυχής Φάληρο, που ανήκε στον Δήμο Αμμοχώστου και το διαχειριζόταν το ζεύγος Χριστοδούλου από το 1960, έπεσε. Το κτίριο, που βρίσκεται μπροστά στη θάλασσα, έχει καταστραφεί. Σχεδόν απέναντι και το ξενοδοχείο Κινγκ Τζόρτζ, από τα πιο παλιά στο παραλιακό μέτωπο του Βαρωσιού, έχει κι εκείνο απώλειες. Έπεσε και καταστράφηκε ο εξωτερικός χώρος, η βεράντα του εστιατορίου του, με θέα τη θάλασσα.

Στους δρόμους δεν υπάρχουν πολλοί πεζοί, ούτε και αυτοκίνητα. Οχήματα του κατοχικού στρατού, οχήματα τροφοδοσίας και άλλα, εισέρχονται πλέον στην περιφραγμένη πόλη από διαφορετικό σημείο στον Άγιο Ιωάννη και μέσω της Λεωφόρου Ευαγόρου, που δεν έχει επιδιορθωθεί, διασταυρώνουν την Λεωφόρο Δημοκρατίας και καταλήγουν στην οδό Λειβαδιών.

Όσοι ενοικιάζουν ποδήλατα χρησιμοποιούν πλέον μόνο χρεωστικές κάρτες. Με βίζα αγοράζεις και τον καφέ, το ρόφημα και ότι άλλο πουλούν οι μικρές καντίνες που πλέον έχουν τοποθετηθεί σε κάποια σημεία δρόμων στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου.

Η θέση του ΟΗΕ

Το Ψήφισμα 550 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών αναφέρει ότι «θεωρεί τις προσπάθειες για εγκατάσταση οποιουδήποτε τμήματος των Βαρωσίων από ανθρώπους άλλους εκτός από τους κατοίκους του απαράδεκτη και καλεί σε μεταφορά αυτής της περιοχής υπό τη διαχείριση των Ηνωμένων Εθνών. Από το 1974, απαγορεύεται η είσοδος στην περιοχή από τους Τούρκους, με εξαίρεση του προσωπικού των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων και τους μαθητές των κοιτώνων των κοριτσιών εκεί.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επιδίκασε το ποσό των €100.000 με €8.000.000 σε οχτώ Ελληνοκύπριους λόγω στέρησης των σπιτιών και των περιουσιών τους ως αποτέλεσμα της εισβολής του 1974. Η υπόθεση κατατέθηκε από κοινού από τον επιχειρηματία Κωνσταντίνο Λόρδο και άλλους, ενώ η κύρια απόφαση στην υπόθεση Λόρδου χρονολογείται το Νοέμβριο 2010. Το δικαστήριο αποφάσισε ότι στην περίπτωση των οχτώ από τους αιτούμενους, οι Τούρκοι είχαν παραβιάσει το Άρθρο 1 του Πρωτοκόλλου 1 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, για το δικαίωμα στην ειρηνική απόλαυση των αντικειμένων κάποιου και στην υπόθεση των επτά από τους αιτούμενους, η Τουρκία είχε παραβιάσει το Άρθρο 8 για το δικαίωμα σεβασμού για προσωπική και οικογενειακή ζωή.

Εφόσον κανείς δεν κατοικεί στην περιοχή και δεν έχουν γίνει επισκευές, όλα τα κτίρια καταρρέουν. Η φύση αναμορφώνει την περιοχή, καθώς τα μέταλλα σκουριάζουν, τα παράθυρα σπάζουν και τα φυτά προχωρούν τις ρίζες τους σε τοίχους και πεζοδρόμια. Θαλάσσιες χελώνες έχουν θεαθεί να κάνουν φωλιές στις εγκαταλελειμμένες παραλίες.

Η αντίδραση της ΕΕ

Η παράνομη απόφαση της Τουρκίας να «ανοίξει» το περίκλειστο προάστιο των Βαρωσίων υπονομεύει τις προοπτικές μιας συνολικής επίλυσης του Κυπριακού, προειδοποίησαν πριν από μερικούς μήνες οι ευρωβουλευτές, μετά την σκανδαλώδη απόφαση των Τούρκων.

Συγκεκριμένα, με ψήφισμα που εγκρίθηκε την Πέμπτη, 26-11-2020, από την Ολομέλεια με ψήφους 631 υπέρ, τρεις κατά και 59 αποχές, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ) καταδικάζει τις παράνομες δραστηριότητες της Τουρκίας στο προάστιο των Βαρωσίων στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου και προειδοποιεί ότι το μερικό «άνοιγμά» τους υπονομεύει τις προοπτικές για μια συνολική επίλυση του Κυπριακού, βαθαίνει τη διαίρεση και εδραιώνει τη μόνιμη διχοτόμηση του νησιού.

Οι ευρωβουλευτές κάλεσαν την Τουρκία να μεταβιβάσει τα Βαρώσια στους νόμιμους κατοίκους τους υπό την προσωρινή διοίκηση του ΟΗΕ (σύμφωνα με το ψήφισμα 550 (1984) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών) και να αποφύγει τυχόν ενέργειες που μεταβάλλουν τη δημογραφική ισορροπία του νησιού μέσω μιας πολιτικής παράνομων εποικισμών.

Αυστηρές κυρώσεις κατά της Τουρκίας

Μια βιώσιμη λύση για την επανένωση του νησιού της Κύπρου και του λαού της μπορεί να βρεθεί μόνο μέσω του διαλόγου, της διπλωματίας και των διαπραγματεύσεων, υπογραμμίζει η ΕΕ.

Οι ευρωβουλευτές ζήτησαν παράλληλα από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να διατηρήσει την ενότητά του έναντι των παράνομων ενεργειών της Τουρκίας και να επιβάλλει αυστηρές κυρώσεις, ενώ εξέφρασαν τη λύπη τους για το γεγονός ότι οι τουρκικές αρχές έχουν υποστηρίξει τη λύση των δύο κρατών στην Κύπρο και επανέλαβαν ότι υποστηρίζουν μια δίκαιη, συνολική και βιώσιμη διευθέτηση με βάση μια δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία, ενιαία διεθνή νομική προσωπικότητα, ενιαία κυριαρχία και ενιαία ιθαγένεια και με πολιτική ισότητα μεταξύ των δύο κοινοτήτων, όπως ορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και το κεκτημένο της ΕΕ και με βάση τον σεβασμό των αρχών στις οποίες εδράζεται η Ένωση.

Μεταξύ άλλων ζητείται από την ΕΕ να διαδραματίσει πιο ενεργό ρόλο στην επιτυχή ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, καθώς η Τουρκία απομακρύνεται όλο και περισσότερο από τις ευρωπαϊκές αξίες και πρότυπα, οι σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, προειδοποιεί το Κοινοβούλιο. Οι παράνομες και μονομερείς στρατιωτικές ενέργειές στην Ανατολική Μεσόγειο παραβιάζουν την κυριαρχία των κρατών μελών της ΕΕ, Ελλάδας και Κύπρου.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.