Διεθνολόγος Αλιγιζάκη στο Newsbomb.gr: Τα 5 «κλειδιά» για το μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων
«Ειρήνη» ή «Πόλεμος»; Αυτό το ερώτημα τίθεται επανειλημμένως όταν η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από τις σχέσεις Αθήνας και Άγκυρας.
Το μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων μετά τη συνάντηση Μητσοτάκη- Ερντογάν στην Τουρκία απασχολεί ευρέως πλέον και τις δύο πλευρές του Αιγαίου. Η δική μας πλευρά επιζητάει να ρίξει τους τόνους και η γραμμή είναι ξεκάθαρα «αμερικανική», δηλαδή τάσεις προς εξομάλυνση, εντούτοις από την πλευρά του Αιγαίου η φιλοσοφία είναι «δικέφαλη», με άλλα να πρεσβεύει η επίσημη ηγεσία και διαφορετικά να τα αποτυπώνει το «βαθύ κράτος».
Με μια φράση του Αινστάιν η Δρ. Ασπασία Αλιγιζάκη, δικηγόρος- διεθνολόγος, αποτυπώνει στο Newsbomb.gr καταρχήν την νέα πραγματικότητα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
«”Ο πόλεμος είναι το σημείο όπου ο άνθρωπος αποτυγχάνει. Ο διάλογος είναι το σημείο όπου ο άνθρωπος κερδίζει” όπως εύστοχα είχε επισημάνει ένας από τους ευφυέστερους ανθρώπους στον κόσμο, ο Αινστάιν. Πράγματι, αφενός η προβαλλόμενη από τα Μέσα καθημερινή φρίκη των δύο πολέμων που εξελίσσονται σήμερα επιβεβαιώνει την πρώτη πρόταση. Αφετέρου και μόνο το γεγονός ότι «διάλογος» και «διαφωνία» ουσιαστικά κρύβουν ετυμολογικά την ίδια σημασία (διά+ φωνή/λόγος) υποδηλώνει τη στενή, αναμφίβολη σχέση μεταξύ τους», σημειώνει αρχικά.
Σύμφωνα με τον ίδια ένα βασικό εργαλείο άμβλυνσης των διαχρονικών διαφορών μας με τη γείτονα χώρα είναι ο διάλογος. «Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι πρέπει αυτός να είναι και το μόνο εφόδιο στη ρύθμιση των διαφορών μας, που είναι διαχρονικές, έχουσες ιστορική και αξιακή θεμελίωση. Ο διάλογος πρέπει να συνυπάρχει με τη συνεχή εγρήγορση για την προστασία των εθνικών συμφερόντων, το ανυποχώρητο από τις «κόκκινες γραμμές» (ζητήματα εθνικής κυριαρχίας, κυπριακό, ενεργειακή ασφάλεια κτλ) και την ενίσχυση της αποτρεπτικής μας ικανότητας με την αύξηση της «σκληρής» αλλά και της «ήπιας» ισχύος μας με στρατιωτικούς εξοπλισμούς, διπλωματία και ενίσχυση του διεθνούς μας κύρους αντίστοιχα», είπε η διεθνολόγος σχετικά με την ελληνική αντιμετώπιση της κατάστασης.
Η στάση της Τουρκίας σε ένα πλαίσιο 5 δεδομένων
Τι μπορούμε όμως να περιμένουμε από την άλλη πλευρά; Η κα Αλιγιζάκη σταχυολογεί για λόγους σαφήνειας τις ενδεχόμενες μελλοντικές εξελίξεις σε ένα πλαίσιο πέντε δεδομένων:
«1. Υπό τις παρούσες συνθήκες θα υπάρξει μια πολύπλευρη προσπάθεια απομείωσης της έντασης στην περιοχή μας καθώς μια έντονη ρήξη σε αυτή εν μέσω δύο πολέμων στην ευρύτερη περιοχή θα υπονόμευε τα συμφέροντα όχι μόνο των εμπλεκόμενων πλευρών, αλλά και των μακρινών Ισχυρών/ Δυνάμεων που εμπλέκονται είτε γεωπολιτικά/στρατιωτικά είτε οικονομικά στην περιοχή (βλ. ΗΠΑ, Κίνα κτλ)», εξηγεί στο Newsbomb.gr
«Όποιος κερδίζει την Κωνσταντινούπολη κερδίζει την Τουρκία», αλλά όποιος την χάνει;
Το δεύτερο πεδίο σύμφωνα με την διεθνολόγο αφορά τις πρόσφατες εκλογές στην Τουρκία.
«2. Ο Ερντογάν έχοντας χάσει τις δημοτικές εκλογές (σημειωτέον ο ίδιος είχε αναφέρει κάποτε ότι «όποιος κερδίζει την Κωνσταντινούπολη κερδίζει την Τουρκία». Άρα τώρα τί έχασε;) και ευρισκόμενος μπροστά σε μια τάλαινα τουρκική οικονομία με μέσο ετήσιο πληθωρισμό κοντά στο 70% θα συνεχίζει να απευθύνεται σποραδικά στο ακροατήριο του με εθνικιστικά και φονταμενταλιστικά επιχειρήματα και πιθανότατα πρακτικές», τονίζει.
Ως ακολουθία αυτού έρχεται και το τρίτο σημείο «κλειδί».
«3. Μέσω της προώθησης μιας πολιτικής που θα συνδυάζει τον αντιφατικό (σε πολλά σημεία) «διάλογο» αφενός με τους θιασώτες του, ισλαμιστές/εθνικιστές, και αφετέρου με τις ξένες Δυνάμεις ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να ενισχύσει τον ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή, παραφράζοντας τρόπον τινά το γνωστό κεμαλικό δόγμα «ειρήνη στο σπίτι, ειρήνη στον κόσμο» («Yurtta sulh, cihanda sulh»)», εξηγεί στο Newsbomb.gr η κα Αλιγιζάκη.
Οι σχέσεις Τουρκίας- Δύσης
Ένα άλλο σημείο καμπής έχει να κάνει με τις ευρύτερες σχέσεις της Τουρκίας με τη Δύση.
Η διεθνολόγος παρατηρεί:
«4. Σε κάθε περίπτωση, η Τουρκία μέσα από τη συνεχή παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων (όπως της ελευθερίας της έκφρασης και του Τύπου ή της καταπάτησης της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και της θρησκευτικής ελευθερίας) έχει καταστεί στη συνείδηση της Δύσης ως ένας διεθνής καταπατητής θεμελιωδών ελευθεριών. Είναι βέβαια αυτό αρκετό για να της κλείσουν οι ΗΠΑ, η ΕΕ, η Δύση γενικότερα, την πόρτα; Προφανώς όχι. Η ακύρωση όμως της συνάντησης Ερντογάν- Μπάιντεν δείχνει ότι οι σχέσεις δεν είναι όπως πριν. Αν και πολλοί στις ΗΠΑ βλέπουν την Τουρκία με σκεπτικισμό και αναφέρουν τους Τούρκους ως φίλους/εχθρούς (“frenemies”) δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Τουρκία θεωρείται επίσης από πολλούς ως ένας σημαντικός σύμμαχος για τις ΗΠΑ. Οι Τούρκοι διατηρούν τη δεύτερη μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη στο ΝΑΤΟ μετά τις ΗΠΑ, ελέγχουν τη θαλάσσια πρόσβαση μεταξύ στη Μαύρη Θάλασσα και τη Μεσόγειο, απολαμβάνουν μια σημαντική γεωπολιτικά θέση που εκτείνεται σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή (συνορεύοντας δε με το Ιράν, τη Συρία και το Ιράκ) και διατηρούν σημαντικούς εμπορικούς δεσμούς με τις ΗΠΑ. Ενώ η Τουρκία θεωρείται, πλέον, ως ένας δύσκολος και ενδεχομένως αφερέγγυος εταίρος από τις ΗΠΑ, η διάσπαση των δεσμών τους δεν φαίνεται πιθανή στο σημερινό, εκρηκτικό διεθνές περιβάλλον»
«Δεν ανήκουμε στη Δύση, είμαστε Δύση»
Με βάση όλα τα παραπάνω, ευδιάκριτη καθίσταται η δέουσα ελληνική στάση.
Η κα Αλιγιζάκη είναι σαφής: «5. Έχοντας, εμείς, λοιπόν, κατά νου την παραπάνω σκιαγραφείσα εικόνα, οφείλουμε να έχουμε τη «φαρέτρα» μας γεμάτη με όλα τα διαθέσιμα «βέλη»: αφενός διάλογο και άτεγκτη διαπραγμάτευση με παράλληλη ψύχραιμη υποστήριξη των δυτικών αξιών (σημ. δεν ανήκουμε στη Δύση, είμαστε Δύση) και αφετέρου οικοδόμηση ισχυρών συμμαχιών και αποτροπή με σταθερή ενίσχυση της στρατιωτικής μας ισχύος».