Το κόλπο γκρόσο των Σκοπίων για να…τουμπάρει Αθήνα και Ουάσιγκτον περνάει από τα ενεργειακά

Το μεγάλο παιχνίδι που θα παίξει η νέα κυβέρνηση των Σκοπίων για να…τουμπάρει Αθήνα και Ουάσιγκτον βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη και πολιορκητικός κριός θα είναι τα ενεργειακά.

Μετά τις κορώνες περί «Μακεδονίας» κορυφαίων στελεχών της γειτονικής χώρας και τις απαντήσεις τόσο από την ελληνική κυβέρνηση όσο και από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, η σκοπιανή κυβέρνηση, η οποία θεωρητικά μπορεί να παρουσιάζεται στριμωγμένη, θα παίξει με τα «κρυφά της χαρτιά».

Υπενθυμίζεται ότι ο ΔΕΣΦΑ και η αντίστοιχη σκοπιανή MER υπέγραψαν από το 2017 μνημόνιο συνεργασίας για την κατασκευή αγωγού μήκους 160 χιλιομέτρων που θα ξεκινά από την Νέα Μεσημβρία και θα καταλήγει στο Stip, δίνοντας απευθείας πρόσβαση σε προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG από το τερματικό της Ρεβυθούσας, μέσω του ελληνικού εθνικού δικτύου.

Σύμφωνα με πληροφορίες του Newsbomb.gr αναμένεται να πιέσει ΗΠΑ και Ελλάδα μέσω του ελληνο-σκοπιανού αγωγού. Ως γνωστόν οι Αμερικανοί «καίγονται» για απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο.

Η Αμερικανίδα πρέσβης και ο Μίτσκοσκι

«Η Βόρεια Μακεδονία θα πρέπει να ολοκληρώσει τον αγωγό φυσικού αερίου Ελλάδας-Β.Μακεδονίας, ο οποίος θα εξαλείψει την εξάρτηση από τη Ρωσία», είπε προ ημερών η Πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών (ΗΠΑ) στα Σκόπια Angela P. Aggeler μιλώντας στο 7ο Μακεδονικό Ενεργειακό Φόρουμ (MEF) που πραγματοποιήθηκε στην πρωτεύουσα της γειτονικής χώρας. Επίσης τόνισε ότι η χώρα έχει σε μεγάλο βαθμό ξεφύγει από το μη βιώσιμο ενεργειακό περιβάλλον, αλλά υπάρχουν ακόμη πραγματικές προκλήσεις μπροστά της.

«Με τη διασύνδεση, η Βόρεια Μακεδονία θα μπορέσει να κατασκευάσει σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με αέριο και να διευκολύνει τη μετάβαση από τον άνθρακα σε άλλες πηγές», είπε ακόμη η πρέσβης, υπενθυμίζοντας ότι η χώρα έχει την υποστήριξη των ΗΠΑ στην εφαρμογή της πράσινης μετάβασης.

Στο φόρουμ μίλησε και ο πρόεδρος του VMRO DPMNE, Κρίστιαν Μίτσκοσκι και συγκεκριμένα μεταξύ άλλων δήλωσε: «Μπορεί να είμαστε μικροί, αλλά είμαστε πολύ σημαντικοί σε αυτό το μέρος του κόσμου, όχι μόνο όσον αφορά την ηλεκτρική ενέργεια και τις διασυνοριακές συναλλαγές. Είναι απαραίτητο να ληφθεί υπόψη η πραγματικότητα και να μην υποτιμηθεί αυτή η μικρή, εύθραυστη αγορά».

Ο Μίτσκοσκι είπε ότι η ενεργειακή απόδοση θα είναι προτεραιότητα της μελλοντικής κυβέρνησης, αλλά σημείωσε επίσης ότι η ολοκλήρωση του ελληνο-σκοπιανού αγωγού φυσικού αερίου δεν θα ολοκληρώσει την εικόνα χωρίς πρόσθετες διασυνδέσεις προς την Κεντρική και Κεντροανατολική Ευρώπη. Σύμφωνα με τον Μίτσκοσκι, παράλληλα με την ενεργειακή μετάβαση η χώρα θα πρέπει να λάβει υπόψη της και τις κοινωνικές πτυχές, θα πρέπει να δώσει προσοχή και στο θέμα της θέρμανσης, γιατί η ρύπανση πρέπει να είναι μεταξύ των βασικών προτεραιοτήτων.

Τι αναφέρει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για τον αγωγό

Στην κατασκευή του ελληνικού τμήματος του διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου Ελλάδας-Σκοπίων, μήκους 55 χιλιομέτρων αναφέρεται η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Όπως σημειώνει, η πλευρά των Σκοπίων καλύπτεται από το έργο «GAS INTERCONNECTOR GREECE-NORTH MACEDONIA NMPART» και προσθέτει ότι το έργο, που χρηματοδοτεί μόνο το ελληνικό τμήμα της διασύνδεσης, θα βελτιστοποιήσει περαιτέρω τη χρήση του ελληνικού εθνικού συστήματος μεταφοράς φυσικού αερίου. Επιπλέον, θα δώσει τη δυνατότητα στο σκοπιανό τμήμα του να παρέχει ασφάλεια εφοδιασμού με φυσικό αέριο και ανταγωνισμό μεταξύ των πηγών εφοδιασμού, προσφέροντας διαφοροποίηση των διαδρομών και των πηγών.

Πώς διαμορφώνεται το ενεργειακό τοπίο και οι ισορροπίες

To Newsbomb.gr απευθύνθηκε στον Βασίλη Κοψαχείλη*, διεθνολόγο και γεωστρατηγικό αναλυτή, ο οποίος έχει ειδίκευση στη γεω-επιχειρηματικότητα και ο ίδιος αναλύει όλες τις παραμέτρους.

«Τα Σκόπια ούτε είχαν, ούτε έχουν, ούτε θα έχουν ανεξάρτητη εθνική εξωτερική πολιτική. Η εθνολογική σύσταση της χώρας της υπαγορεύει μια αέναη εξάρτηση από την Αλβανία και τη Βουλγαρία. Η ιστορία της υπαγορεύει να άγεται και να φέρεται από τη Σερβία. Οι διεθνείς συνθήκες της υπαγορεύουν να κρατά ισορροπίες με την Ουάσιγκτον και τη Μόσχα. Και ως κράτος-κατασκεύασμα πρέπει να έχει "εχθρό", τον οποίο βρίσκει στο πρόσωπο της Ελλάδας, μιας και είναι ο πιο αθώος της γείτονας, ενώ για να διασκεδάζει τους κατασκευασμένους φόβους της απέναντί μας, καλλιεργεί σχέσεις με την Τουρκία εν είδει αντιστάθμισης του "Ελληνικού κινδύνου"», αναφέρει αρχικά αποτυπώνοντας την μεγαλή εικόνα.

Σύμφωνα με τον ίδιο μέρος της εξωτερικής πολιτικής είναι σαφώς και το ενεργειακό παιχνίδι στα Βαλκάνια.

«Ο αγωγός ΤΑΡ και το FSRU στην Αλεξανδρούπολη δουλεύουν κυρίως με Αζέρικο αέριο και αμερικανικό LNG. Ο ΤΑΡ παίρνει το Αζέρικο αέριο από τον τουρκικό αγωγό, ο οποίος στο τουρκικό έδαφος μεταφέρει και ρωσικό αέριο. Η διασύνδεση με αγωγό αερίου Ελλάδας-Σκοπίων θα προμήθευε τα Σκόπια με Αζέρικα και Αμερικανικά ενεργειακά φορτία. Ο αγωγός αυτός θα μετέφερε ετησίως τρεις φορές την ποσότητα αερίου που καταναλώνει το χρόνο η γειτονική χώρα. Άρα η λογική λέει ότι αυτός ο αγωγός θα πρέπει να έχει συνέχεια βορειότερο και να δίνει αέριο και στη Σερβία», τονίζει.

Σύμφωνα με τον κ. Κοψαχείλη, μια σειρά από συμφέροντα «που δεν θέλουν την ενεργειακή ολοκλήρωση των Βαλκανίων με αζέρικα και αμερικανικά ενεργειακά φορτία, από τη μία έβαλαν την Βουλγαρία να προμηθεύεται ανεξάρτητα από τον Ελληνοβουλγαρικό αγωγό, αέριο απευθείας από την Τουρκία (πράγμα που σημαίνει ότι ενώ έκλεισε τον πετρελαϊκό αγωγό που ήλεγχε η Ρωσία και έδιωξε και την Rosneft από το διυλιστήριο στη Βουλγαρία, στην ουσία θα συνεχίσει να παίρνει ρωσικό αέριο από τον τούρκικο αγωγό), καθώς επίσης έβαλαν την Σερβία να αρνηθεί την ένωση του δικού της δικτύου με αυτό των Σκοπίων».

Γιατί καρκινοβατεί το έργο

Ο ειδικός αναλυτής με βάση αυτά τα δεδομένα εκτιμάει ότι «εδώ η βιωσιμότητα του έργου έχει κενά».

«Επιπλέον, ο αγωγός θα φτιαχνόταν και με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Βγαίνει λοιπόν η τράπεζα και λέει ότι η καθολική εξάρτηση των Σκοπίων από υδρογονάνθρακες (φυσικό αέριο) παραβιάζει τις αρχές και την πολιτική της τράπεζας στους στόχους απανθρακοποίησης. Η τράπεζα εφαρμόζει ESG κριτήρια και δεν δύναται να χρηματοδοτήσει το έργο. Η έλλειψη λοιπόν αγοραστικού ενδιαφέροντος και η απροθυμία των donors να χρηματοδοτήσουν "παλιές" και ρυπογόνες μορφές ενέργειας είναι οι δυο βασικοί παράγοντες που εξηγούν γιατί το έργο καρκινοβατεί», εξηγεί ο κ. Κοψαχείλης.

Οι Αμερικανοί επιμένουν

Παρόλα αυτά οι Αμερικανοί πιέζουν «διότι δυστυχώς άργησαν πολύ να καταλάβουν το διακύβευμα της Θράκης και των Βαλκανίων». Σύμφωνα με τον κ. Κοψαχείλη, αν δεν ήταν ο Πάγιατ «δεν θα είχαν πάρει χαμπάρι τίποτα και θα αλώνιζαν οι Ρώσοι».

Τονίζει δε ότι ακόμη και σήμερα οι Αμερικανοί δεν κινούνται με χρόνους και με τρόπους που οι περιστάσεις απαιτούν, «διότι τόσο εγχωρίως όσο και στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις κοιτάμε δέντρα (για να μην πω γλάστρες) και όχι το δάσος».

• Ο Βασίλης Κοψαχείλης είναι διεθνολόγος και γεωστρατηγικός αναλυτή, ο οποίος έχει ειδίκευση στη γεω-επιχειρηματικότητα, ενώ είναι και ιδρυτικό μέλος του Παρατηρητηρίου Ευρω-Μεσογειακής Ασφάλειας. Συγγραφέας του βιβλίου «Γεωεπιχειρηματίες, από τον Ιάσονα στον Έλον Μασκ».