Δένδιας: «Εάν δεν έχεις όπλα, τότε δεν θα έχεις και τίποτα να φας» -Η Ευρώπη «είναι αλλού για αλλού»
Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας συμμετείχε σήμερα, Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου 2024, στο 4ο “OT Forum” του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» με κεντρικό τίτλο: «Ένα νέο Παραγωγικό Μοντέλο – “Ελλάδα 2030”».
Ο κ. Δένδιας συνομίλησε με τις δημοσιογράφους Αλεξάνδρα Φωτάκη και Ελένη Στεργίου στην ενότητα με τίτλο «Πολιτικές και Κίνητρα για την ανάπτυξη της Αμυντικής Βιομηχανίας».
Συγκεκριμένα διεξήχθη η εξής συζήτηση:
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ: Έχετε μιλήσει πολλές φορές για την ανάγκη η Ελλάδα να σταματήσει να αγοράζει από το ράφι. Πώς προχωράμε για να το πετύχουμε αυτό στα εξοπλιστικά;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ: Προχωράμε με δύο διαφορετικούς τρόπους. Ο ένας έχει να κάνει με την προσπάθεια ανάδειξης των εγχώριων δυνατοτήτων, ιδίως σε προϊόντα υψηλής τεχνολογίας. Αναφέρομαι στην δημιουργία του ΕΛ.Κ.Α.Κ., του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας, το οποίο φτιάχτηκε κατά τα πρότυπα προηγμένων χωρών για να γεφυρώσει το κενό ανάμεσα στις ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων και στις δυνατότητες του ελληνικού οικοσυστήματος.
Για να το πω με έναν απλό τρόπο, τα Επιτελεία κατηγοριοποιούν τις ανάγκες τους μέσω μιας νέας διεύθυνσης καινοτομίας η οποία δημιουργήθηκε, τις μεταφέρουν στο ΕΛ.Κ.Α.Κ. και αυτό διατυπώνει το ερώτημα στο οικοσύστημα: «Μπορείτε να μας δώσετε απάντηση στη συγκεκριμένη ανάγκη»; Εφόσον δοθεί απάντηση, η απάντηση μεταφέρεται πάλι στη Διεύθυνση Καινοτομίας και στα Επιτελεία, αξιολογείται και εφόσον κρίνεται επαρκής, δίδεται η εντολή δημιουργίας πρωτοτύπου.
Το πρωτότυπο ελέγχεται. Εάν το πρωτότυπο καλύπτει τις ανάγκες, δίδεται παραγγελία. Το λέω λίγο απλουστευμένα, αλλά αυτό είναι που λειτουργεί στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Αγγλία, στη Γαλλία, στο Ισραήλ, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Μεθαύριο μάλιστα, στις 12 και 13 Δεκεμβρίου έρχεται ο Γάλλος Υπουργός Άμυνας στην Αθήνα για να εγκαινιάσουμε ένα συνέδριο συνεργασίας των οικοσυστημάτων αμυντικής καινοτομίας Ελλάδας και Γαλλίας, με κύριο διοργανωτή το ΕΛ.Κ.Α.Κ.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ: Έχουμε και ιδιαίτερη συνεργασία με τη Γαλλία βέβαια.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ: Έχουμε ιδιαίτερη συνεργασία με τη Γαλλία, ναι, κι έχουμε και μία αμυντική συμφωνία την οποία είχα την τιμή να υπογράψω.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ: Ως Υπουργός Εξωτερικών.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ: Κι είναι τεράστιο πλεονέκτημα για τη χώρα. Τώρα έρχομαι στις μεγάλες πλατφόρμες. Στις μεγάλες πλατφόρμες αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να ζητάμε ελληνική συμμετοχή, με ένα δεδομένο ποσοστό - όταν είναι δυνατόν - της τάξης του 15-20%, περισσότερο και εγκατάσταση παραγωγής στην Ελλάδα, αλλά και μεταφορά τεχνογνωσίας, όπου αυτό είναι δυνατόν. Πάντως έχει υπάρξει έγγραφη εντολή στη Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών, ώστε μία από τις παραμέτρους διαπραγμάτευσης να είναι η ελληνική συμμετοχή.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ: Επειδή υπάρχει έντονη κριτική σε αυτό για την ελληνική συμμετοχή, ότι είναι μικρή, ότι δεν υπήρχε και εντάξει λόγω της κρίσης ίσως να επιβλήθηκαν κάποια πράγματα να γίνουν πιο γρήγορα και να αποδεχτούμε και κάποιους όρους λίγο πιο σκληρούς, ας πούμε ή ας πούμε στο “Follow On Support”, δηλαδή στη Συντήρηση υπάρχει τρόπος να εμπλακεί περισσότερο η ελληνική αμυντική βιομηχανία, κρατική και ιδιωτικά;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ: Και βέβαια υπάρχει τρόπος. Να πάμε στο παρελθόν της κρίσης. Σε εκείνα τα δέκα χρόνια δεν υπήρχε καμία αγορά αμυντικού υλικού, έτσι για να είμαστε και ειλικρινείς. Δεν υπήρχε σε μεγάλο βαθμό ούτε συντήρηση του υπάρχοντος υλικού -το πληρώνουμε τώρα- και κατά συνέπεια δεν υπήρχε κανένα θέμα μεταφοράς εργασίας στην ελληνική αμυντική βιομηχανία, αφού δεν υπήρχε εργασία.
Αυτό που συνέβη αμέσως μετά, επίσης έφερε τη χώρα σε σχετικά δύσκολη θέση. Ποιο ήταν αυτό; Η ξαφνική όξυνση των σχέσεων με την Τουρκία στις αρχές αυτής της δεκαετίας, που οδήγησε στην ανάγκη γρήγορων παραγγελιών πολεμικού υλικού, χωρίς το βάθος του χρόνου και τη δυνατότητα της διαπραγμάτευσης που θα επέτρεπε μία πιο ήρεμη περίοδο.
Εκεί που είμαστε τώρα, νομίζω έχουμε τη δυνατότητα να ξεκινήσουμε μια πιο σε βάθος διαπραγμάτευση για τα διάφορα οπλικά συστήματα που από δω και πέρα θα αποκτήσει η χώρα. Κι επίσης, επειδή η χώρα τις βασικές πλατφόρμες τις αγόρασε, δηλαδή παράγγειλε τις Belh@rra, παράγγειλε και πήρε τα Rafale, παράγγειλε τα F-35..
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ: Είστε ικανοποιημένος απ’ αυτό που πετύχαμε σε συμμετοχή;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ: Σε ποσοστό όχι δεν είμαι, μα κανείς μας δεν είναι, περιττό να σας πω. Αλλά παραδείγματος χάρη στο πρόγραμμα των Belh@rra, αυτό που επιδιώκουμε εφόσον καταλήξουμε στη διαπραγμάτευση με την τέταρτη Belh@rra είναι η συνολική αύξηση της ελληνικής συμμετοχής στο πρόγραμμα.
Στην αρχική φάση η συμμετοχή αυτή ήταν πολύ λιγότερη από αυτό που θα θέλαμε. Φτιάχνονται ορισμένα τμήματα στην Ελλάδα πράγματι, αλλά δεν είναι αρκετό. Φτιάχνονται στη Σαλαμίνα. Δεν είναι αρκετό, θέλουμε παραπάνω. Είναι λογικό να θέλουμε παραπάνω.
ΕΛΕΝΗ ΣΤΕΡΓΙΟΥ: Να ανοίξω μια παρένθεση λίγο για το οικονομικό κομμάτι της συζήτησης, γιατί είμαστε εδώ και στο «Ελλάδα 2030». Υπάρχει μια κριτική ότι οι κρατικές δαπάνες προς την Άμυνα μπορούν και απορροφούν από άλλα κομμάτια που θα μπορούσε να δώσει το κράτος για το ΑΕΠ. Όπως δηλαδή στην Παιδεία ή σε άλλες δημόσιες και κοινωνικές παροχές. Πώς το βλέπετε αυτό;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα σας πω, είναι πάρα πολύ παλιά αυτή η συζήτηση. Η συζήτηση αν τη θυμάστε είχε μια χαρακτηριστική έκφραση «βούτυρο ή κανόνια». Η πραγματικότητα είναι ότι εάν δεν έχεις δυνατότητα να υπερασπίσεις τον εαυτό σου δεν πρόκειται να φας βούτυρο. Δεν πρόκειται να φας οτιδήποτε. Η Ελλάδα δεν είναι στη γεωγραφική θέση του Λουξεμβούργου. Δεν έχει ένα ασφαλές περιβάλλον στο οποίο μπορεί να έχει αυτή την επιλογή που λέτε.
Η Ελλάδα δεν έχει επιλογή. Για να επιβιώσει είναι αναγκασμένη να έχει μια επαρκή αμυντική ικανότητα για να αποτρέψει -αποτρέψει (επαναλαμβάνω τη λέξη)- έναν συγκεκριμένο τουλάχιστον επιθετικό γείτονα, ο οποίος -μην κοροϊδευόμαστε- μας απειλεί με πόλεμο. Υπάρχει ισχύον casus belli. Δεν υπάρχει άλλη χώρα σε αυτό τον πλανήτη, ούτε μια άλλη χώρα σε αυτό τον πλανήτη που να υπάρχει εναντίον της απειλή πολέμου!
Λοιπόν, έχουμε πραγματικά αυτή την επιλογή; Ποιος δεν θα ήθελε τα χρήματα αυτά να διατίθενται σε αυξήσεις μισθών, σε νοσοκομεία, σε σχολεία; Αλλά όλα αυτά τα πράγματα χωρίς να μπορέσουμε να υπερασπίσουμε τον εαυτό μας δεν μπορούν να υπάρξουν.
Και μια τελευταία παρατήρηση: Όταν λέω να υπερασπίσουμε τον εαυτό μας, η χώρα οφείλει να μπορεί να υπερασπίσει τον εαυτό της και μόνη της. Δεν θα είμαστε μόνοι μας, εάν μπορούν να υπερασπίσουμε τον εαυτό μας και μόνοι μας.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ: Έχετε πει όμως ότι όταν θα γίνει η «στραβή», να το πω λαϊκά, πρέπει να υπολογίσουμε ότι θα είμαστε μόνοι μας καταρχήν…
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ: Όχι! Έχω πει ότι πρέπει να μπορούμε να είμαστε και μόνοι μας. Έχω ακράδαντη πεποίθηση ότι δεν θα είμαστε μόνοι μας. Οι διάφορες Συμφωνίες φέρνουν την υπογραφή μου, την προσωπική μου υπογραφή.
Βεβαίως, για να είμαστε συνεννοημένοι, κυβερνητική πολιτική της Κυβέρνησης Μητσοτάκη εξέφρασα. Δεν υπέγραψα επειδή έτσι αποφάσισα μόνος μου, αλλά έχουν την υπογραφή μου. Οι Συμφωνίες αυτές δεν είναι κενές περιεχομένου. Αλλά για να σε σέβονται πρέπει να μπορείς να υπερασπίσεις τον εαυτό σου. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Και νομίζω το ξέρει κάθε Ελληνίδα και κάθε Έλληνας.
ΕΛΕΝΗ ΣΤΕΡΓΙΟΥ: Δηλαδή αχρείαστα να είναι, όπως λέμε…
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ: Αχρείαστα να είναι, αλλά θα είναι αχρείαστα, εάν είναι. Εάν δεν είναι, τότε θα μπλέξουμε.
ΕΛΕΝΗ ΣΤΕΡΓΙΟΥ: Να σας πω, σε όλο αυτό το πολεμικό κλίμα το οποίο βλέπουμε γύρω μας και το νιώθουμε αρκετά, πώς βλέπετε την κατάσταση; Μπορεί να μας επηρεάσει με κάποιον τρόπο;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ: Μας επηρεάζει ήδη με πάρα πολλούς τρόπους. Όλα θα ήταν πολύ καλύτερα για εμάς…
ΕΛΕΝΗ ΣΤΕΡΓΙΟΥ: Εννοώ το κακό σενάριο που δεν θέλω ούτε καν να το σκέφτομαι.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ: Ξέρετε, δεν εννοώ ότι θα εμπλακεί η Ελλάδα σε πολεμική σύρραξη. Δεν εννοώ αυτό για να είμαστε συνεννοημένοι. Αλλά ότι υπάρχουν συνέπειες…
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ: Έχουμε όμως μία φρεγάτα στην Ερυθρά Θάλασσα!
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ: Η ανάγκη της φρεγάτας στην Ερυθρά Θάλασσα είναι μία από τις συνέπειες της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή.
Από την άλλη, οι διάδρομοι πρόσβασης μέσω της θάλασσας στα λιμάνια μας, στη χώρα μας τελικά, δεν μπορεί να είναι στο έλεος οιοδήποτε τρίτου και να μη μας αφορά το ζήτημα. Δεν μπορεί δηλαδή εμμέσως οιοσδήποτε θέλει, για οιονδήποτε λόγο, να επιβάλλει ναυτικό αποκλεισμό.
Εμείς δεν είμαστε με κανένα τρόπο μέρος της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή. Άρα δεν μπορούμε να δεχόμαστε, είτε πλοία συμφερόντων μας, είτε πλοία με τη σημαία μας, είτε πλοία που κατευθύνονται στα λιμάνια μας, να είναι αντικείμενο στοχοποίησης από οποιονδήποτε για οποιονδήποτε λόγο κρίνει ότι πρέπει να εκβιάσει οιονδήποτε.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ: Σε αυτές τις συνθήκες οι δηλώσεις Γκιουλέρ, οι δηλώσεις Φιντάν που φαίνονται να γίνονται λίγο πιο επιθετικές το τελευταίο διάστημα σας ανησυχούν ή επιβεβαιώνουν ότι τα «ήρεμα νερά», δεν μπορούν να είναι για πολύ καιρό ήρεμα;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ: Κυρία Φωτάκη, ξέρετε για πολύ καιρό τις απόψεις μου. Δεν έχω, δεν είχα και δεν έχω πειστεί ότι η Τουρκία έχει αποστεί των πάγιων επιδιώξεών της. Άρα η Τουρκία διατυπώνει, και μάλιστα με διευρυνόμενο εύρος, με αυξανόμενο εύρος, τις διεκδικήσεις της απέναντι στη χώρα. Αυτή είναι η πραγματικότητα.
Η ήρεμη επιφάνεια, δηλαδή οι μη παραβιάσεις, σε ένα βαθμό, του εναέριου χώρου, του FIR Αθηνών και η μη ανάγκη αναχαίτισης από ελληνικά αεροπλάνα έχει να κάνει με την ανάγκη της Τουρκίας στην ευρύτερη εικόνα της να φαίνεται σαν ένας καλός παίκτης στο διεθνές γίγνεσθαι. Δηλαδή να στερεί από εμάς το επιχείρημα να υπενθυμίζουμε το casus belli, να υπενθυμίζουμε τις διεκδικήσεις εναντίον του Διεθνούς Δικαίου και του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, και τον κίνδυνο που μία τέτοια αναθεωρητική αντιμετώπιση από την πλευρά της Τουρκίας απειλεί την παγκόσμια τάξη πραγμάτων, αυτό που λέμε “rules based order”, το Διεθνές Δίκαιο στο τέλος της ημέρας.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ: Επειδή γίνεται μία μεγάλη συζήτηση και στην Ευρωπαϊκή Ένωση εν μέσω δύο πολέμων για τη στρατηγική αυτονομία, για τις αμυντικές δαπάνες, ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος της Ευρώπης όχι απέναντι στην Ελλάδα, που μέχρι πρόσφατα ήταν η μόνη που είχε πρόβλημα, αλλά απέναντι σε όλους.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ: Η Ευρώπη οφείλει να έχει αμυντικό βραχίονα.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ: Είναι έτοιμη για κάτι τέτοιο;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ: Αν είναι έτοιμη; Καθόλου έτοιμη δεν είναι. Για να χρησιμοποιήσω λαϊκή έκφραση «είναι αλλού για αλλού». Δεν υπάρχει για να σκεφτείτε το προφανές παράδειγμα, δεν υπάρχει επικοινωνία μεταξύ δύο αξόνων πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Από τη μία πλευρά η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση λέει: «Οφείλουμε να αυξήσουμε τις αμυντικές δαπάνες, οφείλουμε να έχουμε αμυντικό βραχίονα». Ένα τμήμα της Ένωσης μάλιστα λέει και «αυτόνομο αμυντικό βραχίονα», δηλαδή να μπορεί και να λειτουργήσει ανεξάρτητα από το ΝΑΤΟ.
Κι ένα άλλο κομμάτι της Ευρωπαϊκής Ένωσης σου λέει, «εάν υπερβείς κατά ελάχιστο με τις αμυντικές δαπάνες το δημοσιονομικό όριο, μπαίνεις αμέσως υπό επιτήρηση και μετά θα εξετάσουμε εάν έπρεπε να κάνεις αμυντικές δαπάνες». Πείτε μου αυτές οι δυο πραγματικότητες πού επικοινωνούν; Δεν επικοινωνούν. Απλό είναι έτσι;
ΕΛΕΝΗ ΣΤΕΡΓΙΟΥ: Έχει δείξει η ιστορία Υπουργέ ότι η Ευρώπη παίρνει αποφάσεις κα δημιουργεί εργαλεία μετά από κρίσεις. Είδαμε από την οικονομική κρίση, μετά έφτιαξε εργαλεία. Είδαμε την ενεργειακή κρίση, μετά έφτιαξε τα εργαλεία, δηλαδή από την πανδημία έγινε το Ταμείο Ανάκαμψης. Ελπίζω να μη χρειαστεί μία νέα κρίση για να πάρουν αποφάσεις για το κομμάτι της Άμυνας.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ: Ελπίζω όχι, διότι η Ευρωπαϊκή Ένωση τείνει να αντιμετωπίζει πρόβλημα αφ’ ης έχει επέλθει η ζημία και όχι προ. Δεν διαγιγνώσκει την κρίση. Έχει επέλθει η κρίση, έχει επέλθει η συνέπεια και μετά ως μαθητευόμενος μάγος προσπαθεί να το αντιμετωπίσει.
Και αυτό σας το λέω ως κριτική, χωρίς να σημαίνει ότι είμαι αντιευρωπαίος. Θεωρώ και το λέω πάντα ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση το πιο περήφανο δημιούργημα στην ιστορία του ανθρωπίνου γένους. Ένας χώρος προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της Δημοκρατίας, της ελευθερίας, της ισονομίας, της ισοπολιτείας. Αλλά πρέπει ορισμένα πράγματα να γίνονται κατανοητά εν τόπω και χρόνω, όχι γενικά και αόριστα και αφού έχει επέλθει το ζημιογόνο συμβάν.
ΕΛΕΝΗ ΣΤΕΡΓΙΟΥ: Από τις συναντήσεις που έχετε με ευρωπαίους ομόλογούς σας, βλέπετε καμία διαφορά; Δηλαδή γεφυρώνονται οι απόψεις; Μπορούμε να συνεννοηθούμε; Γιατί μιλάμε για την Ελλάδα του 2030 και αυτό είναι και το Forum, η θεματική μας. Μπορούμε να είμαστε λίγο πιο αισιόδοξοι;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ: Ξέρετε, εμείς κατ’ αρχήν, προσπαθούμε να φτιάξουμε τις Ένοπλες Δυνάμεις του 2030. Άρα, συμπλέουμε τουλάχιστον χρονικά. Αν με ρωτάτε τώρα αν βρίσκω ευήκοα ώτα. Βεβαίως βρίσκω ευήκοα ώτα. Τουλάχιστον οι ομόλογοί μου, στο σύνολό τους έχουν αυτήν την ίδια αντιμετώπιση που προηγούμενα σας περιέγραψα. Με προεξάρχοντα τον Ιταλό και τον Γάλλο, τον Λεκορνύ και τον Κροσέττο. Αυτά είναι προφανή πράγματα.
Από τη στιγμή που οι Ηνωμένες Πολιτείες αυξάνουν συνεχώς το έλλειμά τους, ανεξαρτήτως Προέδρου, από τον Κλίντον και μετά, αυτό γίνεται. Ο Κλίντον παρέλαβε, το «μάζεψε» με κάμψη διάφορων άλλων κανόνων για τις τράπεζες, που τις πλήρωσε η ανθρωπότητα, αλλά δεν είναι να συζητάμε αυτό τώρα. Και μετά, από τότε και πέρα διευρύνονται. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, λοιπόν, διευρύνουν τα ελλείματά τους και η Ευρωπαϊκή Ένωση με πολύ χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης είναι οπαδός μιας «δημοσιονομικής ορθοδοξίας» η οποία είναι ανακόλουθη με τα υπόλοιπα προτάγματα της πολιτικής της.
Οι αντιφάσεις στη ζωή δεν σε πάνε μακριά.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ: Να κάνω και μία προβοκατόρικη ερώτηση;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ: Οι άλλες που κάνατε μέχρι τώρα κυρία Φωτάκη ήταν σοβαρά αναμενόμενες, γιατί σοβαρές είναι πάντα. Ό,τι θέλετε.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ: Για την Προεδρία της Δημοκρατίας. Φαίνεται να δημιουργείται μία εικόνα ότι ίσως να είστε η μοναδική λύση που …
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ: Κυρία Φωτάκη προς Θεού! Ούτε το ερώτημα δεν μπορώ να υιοθετήσω. Αλίμονο στη χώρα αν εγώ ήμουν η μοναδική λύση για την Προεδρία της Δημοκρατίας..
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ: Είπα πως παρουσιάζεται ως μία μοναδική λύση συναίνεσης.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ: Αλλά ούτως ή άλλως επί του θέματος της Προεδρίας με απόλυτο σεβασμό έχω απαντήσει ήδη δύο φορές. Δύο φορές, όχι μία!
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΦΩΤΑΚΗ: Γιατί ανακυκλώνεται αυτή η συζήτηση λοιπόν, θεωρείτε;
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ: Πώς μπορώ να σας το απαντήσω; Αυτό θα σας το απαντούσα αν το ανακύκλωνα εγώ.
ΕΛΕΝΗ ΣΤΕΡΓΙΟΥ: Μάλλον κάποιοι σας θέλουν αρκετά, γι’ αυτό. Μάλλον γι’ αυτό.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν φέρω άποψη, απάντησα πάρα πολύ καθαρά. Ξέρετε πάντως στους πολιτικούς η λογική είναι «άφησε και μία πόρτα, κάνε κάτι και τα λοιπά να έχεις επιλογές». Δεν άφησα καμία επιλογή, με καθαρό τρόπο. Είπα αυτό που πιστεύω κι αυτό που νομίζω και για το θεσμό, διότι θεωρώ ότι και ο θεσμός βλάπτεται.
Εάν τέσσερις, πέντε - αυτό έχει ξεκινήσει από το καλοκαίρι - έξι μήνες πριν από τη λήξη της θητείας του εκάστοτε Προέδρου ξεκινά μια κουβέντα για τη διαδοχή του, η οποία μάλιστα σε μεγάλο βαθμό δεν τον περιλαμβάνει, δεν την περιλαμβάνει. Δεν είναι αυτό σεβασμός σε αυτόν το θεσμό.
ΕΛΕΝΗ ΣΤΕΡΓΙΟΥ: Ωραία, Υπουργέ ευχαριστούμε πάρα πολύ.
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ: Κι εγώ σας ευχαριστώ πολύ.