Ντοκουμέντα για κατοχικό δάνειο και επανορθώσεις

Περιλαμβάνει όλα τα νομικά επιχειρήματα της χώρας και τις κινήσεις που πρέπει να γίνουν.

Αποσπάσματα αυτής δημοσιεύονται σε εφημερίδα και μεταξύ αυτών βρίσκεται το ιστορικό των συμβάσεων, το ύψος των ελληνικών αξιώσεων, τα επιχειρήματα της εκπλήρωσης της υποχρέωσης προς την Ελλάδα κ.α.

Συγκεκριμένα στο ιστορικό αναφέρεται ότι στις 14.3.1942 περατώθηκε στη Ρώμη η Δημοσιονομική Διάσκεψη Εμπειρογνωμόνων μεταξύ Ιταλίας και Γερμανίας, η οποία μεταξύ άλλων, κατέληξε στη σύναψη μιας συμφωνίας ανάμεσα στις δύο αυτές δυνάμεις κατοχής που αφορούσε την Ελλάδα, την οποία υπέγραψαν οι πληρεξούσιοι της Ιταλίας και της Γερμανίας στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα η συμφωνία ανακοινώθηκε έπειτα από εννέα ημέραες με τη ρηματική διακοίνωση 160/23.3.1942 του Άλντεμπουργκ.

Η συμφωνία αυτή συνίστατο στα εξής:

Πρώτον η ελληνική κυβέρνηση υποχρεώνεται να καταβάλει στις δύο δυνάμεις κατοχής και σε ίσο μερίδιο για έξοδα κατοχής το ποσό των 1,5 δισ. δραχμών.

Δεύτερον, οι πέραν του ποσού αυτού αναλήψεις από την Τράπεζα της Ελλάδος θα χρεώνονται στις κυβερνήσεις της Γερμανίας και της Ιταλίας σε δραχμές και είναι άτοκες.

Τρίτον, η επιστροφή των πέραν των 1,5 δις. δραχμών ποσών αυτών θα γίνει αργότερα. Προστέθηκε δε ότι η εν λόγω συμφωνία θα είχε αναδρομική ισχύ από 1.1.1942.

Το ύψος των ελληνικών αξιώσεων

Το δάνειο της πρώτης συμφωνίας, μεταξύ Γερμανίας και Ιταλίας συνιστά «αναγκαστικό δάνεια». Οι μετέπειτα τροποποιήσεις της αρχικής συμφωνίας της Ρώμης το μετέτρεψαν σε συμβατικό, αφού μετέσχε σε αυτές ως αντισυμβαλλόμενη δανείστρια και η Ελλάδα. Η δε μετατροπή αυτή έχει αναδρομική ισχύ.

Το συνολικό ύψος του δανείου που καταβλήθηκε από την Ελλάδα στις δυνάμεις κατοχής, μέσω της ΤτΕ, αναγράφεται την έκθεση του διοικητή της ΤτΕ έτους 1947 επί των ισολογισμών των ετών 1941, 1944, 1945 και 1946, όπου φέρεται ότι ανήλθε, καθ’όσον αφορά τη Γερμανία στο ποσόν των 1.530.033.302.528.819 δραχμών, το οποίο αντιστοιχεί προς USD 215.662.040,54 του τέλους 1944, κατά πλέον πρόσφατο υπολογισμό της ΤτΕ.

Τα επιχειρήματα της εκπλήρωσης της υποχρέωσης προς την Ελλάδα

Κατά τη γερμανική πλευρά, η Γερμανία εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις της απέναντι στην Ελλάδα, περιλαμβανομένου και του κατοχικού δανείου, με τη σύναψη της γερμανο-ελληνική συμφωνίας της 18.3.1960, οποία αφορούσε παροχές υπέρ Ελλήνων υπηκόων που είχα θιγεί από εθνικοσοσιαλιστικά μέτρα διώξεων για λόγους φυλής, θρησκείας ή κοσμοθεωρίας και υπέστησαν ζημίες ελευθερίας ή υγείας εξαιτίας των μέτρων δίωξης, ύψους 115 εκατ. μάρκων.

Το περιεχόμενο της συμφωνίας αυτής όμως δεν αφορά σε καμία περίπτωση το κατοχικό δάνειο. Καλύπτει μέρος μόνο των γενικότερων απαιτήσεων της Ελλάδας για επανορθώσεις, αλλά οπωσδήποτε όχι το κατοχικό δάνειο. Τελικά η Γερμανία με επιστολή της προς την Ελλάδα (5.7.1988), αναγνωρίζει ότι η εν λόγω συμφωνία δεν περιλαμβάνει γενικές πολεμικές ζημιές, αλλά μόνον αποζημιώσει για μέτρα διώξεως.

Η δυνατότητα της Ελλάδας για δικαιοδοτική επίλυση της διαφοράς

Η επιδίωξη της ικανοποίησης της ελληνικής πλευράς μέσω διπλωματικών χειρισμών παραμένει η ορθότερη και πλέον ρεαλιστική οδός, εν όψει του ότι μια ικανοποίηση των ελληνικών αιτημάτων από το κατοχικό δάνειο δεν θα έχει επιπτώσεις σε σχέση με διεκδικήσεις άλλων κρατών, αφού η ελληνική περίπτωση αποτελεί σήμερα το μόνο εναπομένον κατοχικό δάνεια.

Επίσης μια προοπτική είναι αυτή της προσφυγής στο Διαιτητικό Δικαστήριο της Συμφωνίας του Λονδίνου του 1953 αφού πρώτα αντιμετωπισθεί το ζήτημα που δημιουργεί το άρθρο 7 παρ.4 του χάρτη του Δικαστηρίου, που προσδιορίζει τη σύνθεσή του με τη συμμετοχή τεσσάρων μελών ( από τα δέκα) διοριζόμενων από τη Γερμανία, χωρίς αντίστοιχό δικαίωμα της Ελλάδος.

Ακόμη είναι δυνατή η προσφυγή της Ελλάδος στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Για να γίνει αποδεκτή μια τέτοια προσφυγή, είναι απαραίτητο και οι δύο πλευρές – Ελλάδα, Γερμανία- να έχουν αποδεχθεί τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης με ένα από τους τρόπους που προσδιορίζονται στο Καταστατικό του Δικαστηρίου. Και η μεν Ελλάδα έχει προβεί σε σχετική δήλωση αποδοχής της υποχρεωτικής δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου, η Γερμανία όμως έχει αποφύγει συστηματικά και πριν άλλα και μετά την ενοποίηση του 1990, να προβεί σε αντίστοιχη δήλωση για το κατοχικό δάνειο. Αυτό το έκανε μόλις το 2008, τη συνόδεψε όμως με τον περιορισμό ότι δεσμεύεται μόνο σε σχέση με γεγονότα που έχουν λάβει χώρα μετά την ημερομηνία της δήλωσης αυτής (1.5.2008).

Με τον τρόπο αυτό η Γερμανία «θωρακίστηκε» απέναντι στο ενδεχόμενο ακριβώς των προσφύγων για τις επανορθώσεις πολέμου καθώς και του κατοχικού δανείου της Ελλάδος.

Έσχατη, προς έρευνα , δυνατότητα της Ελλάδος για δικαιοδοτική επίλυση της διαφοράς από το κατοχικό δάνειο είναι η προσφυγή της κατά της Γερμανίας στα εσωτερικά (ελληνικά) δικαστήρια, με δικαίωμα παρέμβασης της ΤτΕ υπέρ του ελληνικού Δημοσίου.